dotyczy ustalenia przychodu stanowiącego podstawę wyliczenia kwoty zaliczki na podatek dochodowy od (...)

• art. 14a § 1, § 3 i § 4 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60),
• art. 10 ust. 1 pkt 2, art. 11 ust. 1, art. 13 pkt 6 i art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr z 2000 r. 14, poz. 176 ze zm.),

po rozpatrzeniu wniosku o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych, w sprawie ustalenia przychodu stanowiącego podstawę wyliczenia kwoty zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych z tytułu należności wypłacanych adwokatom za świadczenie pomocy prawnej z urzędu postanawia uznać za prawidłowe stanowisko Sądu Rejonowego w zakresie sposobu ustalenia przychodu stanowiącego podstawę wyliczenia kwoty zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych z tytułu należności wypłacanych adwokatom za świadczenie pomocy prawnej z urzędu.

Sąd Rejonowy w piśmie z dnia 15.04.2005 r. zwrócił się z wnioskiem o udzielenie interpretacji w zakresie zastosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z przedstawionego w piśmie stanu faktycznego wynika, że Sąd z tytułu świadczenia przez adwokatów z urzędu pomocy prawnej wypłaca należności, które kwalifikuje jako przychody, o których mowa w art. 13 pkt 6 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Sąd dokonując wypłaty przedmiotowych kwot jako płatnik odprowadza zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Zaliczka odprowadzana jest od przychodów brutto wypłacanej należności, po pomniejszeniu o koszty uzyskania przychodu. Od dnia 1.04.2005 r. adwokaci będą przedkładać Sądowi faktury VAT z tytułu świadczenia pomocy prawnej, w związku z opodatkowaniem tych usług podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 8 i art. 15 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 ze zm.). Sąd na tle przedstawionego stanu faktycznego prosi o interpretację dotyczącą ustalenia przychodu stanowiącego podstawę wyliczenia kwoty zaliczki na podatek dochodowy, tj. czy przychodem winna być należność brutto wynikająca z faktur VAT, czy należność netto, tj. przychód pomniejszony o podatek VAT. W przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy zajął stanowisko, iż przychodem winna być należność netto.

W przedmiotowym stanie faktycznym zastosowanie znajdują następujące przepisy:

• art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), stosownie do którego źródłem przychodów jest działalność wykonywana osobiście,
• art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym przychodami, z zastrzeżeniem art. 14 - 16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń,
• art. 13 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowymi administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust.
  2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9,
• art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności osobom określonym w art. 3 ust. 1, z tytułu działalności określonej w art. 13 pkt 2 i 4 - 9 oraz art. 18, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 19% należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz pomniejszonej o składki potrącone przez płatnika w danym miesiącu na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b).

W świetle powyższego należy stwierdzić, iż przepisy art. 13 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie regulują w sposób szczególny metody ustalania wysokości przychodu z działalności wykonywanej osobiście, tak jak to ma miejsce w przypadku przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej (w art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprost zapisano, że u podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług).Zatem określenia wysokości przychodu, o którym mowa w art. 13 ust. 1 pkt 6, należy dokonywać w oparciu o postanowienia art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi, iż przychodem są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Definicja przychodu zawarta w tym artykule ustawy nie zawiera regulacji prawnej wyłączającej z podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym podatku od towarów i usług, ani też regulacji przeciwstawnej, zabraniającej pomniejszania podstawy opodatkowania o podatek od towarów i usług. Na podobny stan prawny, występujący przy ustalaniu przychodów z najmu, zwrócił uwagę Minister Finansów w piśmie z dnia 18.03.2004 r. (znak: PB 2/MK/RB-033-050-132/04). Biorąc zatem pod uwagę dyrektywy systemowe, które opierają się na założeniu, że poszczególne normy prawne stanowią składnik spójnego systemu prawnego należy uznać, że w sytuacji, gdy podmiot, który jest podatnikiem podatku od towarów i usług, osiąga przychody z działalności wykonywanej osobiście niestanowiącej pozarolniczej działalności gospodarczej, powinien obliczać kwotę przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym bez uwzględnienia należnego podatku od towarów i usług, czyli w sposób analogiczny, jak w przypadku przychodów osiąganych z pozarolniczej działalności gospodarczej. Równocześnie, jak wskazano w wyżej wymienionym piśmie Ministra Finansów, przyjęcie odmiennego założenia, czyli ustalanie kwoty przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych bez pomniejszania o należny podatek od towarów i usług byłoby naruszeniem zasady demokratycznego państwa prawa (wyrażonej w art. 2 Konstytucji RP). Uwzględnienie kwoty podatku od towarów i usług w podstawie opodatkowania podatkiem dochodowym byłoby bowiem de facto 'płaceniem podatku od podatku', czego zarówno ze wspomnianą wyżej zasadą, jak i regułami wykładni systemowej i funkcjonalnej, pogodzić się nie da.

Zatem w sytuacji, gdy kwota należności z tytułu świadczenia pomocy prawnej z urzędu wypłacana jest adwokatowi, który jest podatnikiem podatku od towarów i usług, kwota przychodu stanowiąca podstawę naliczenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych winna być pomniejszona o należny podatek od towarów i usług.

Niniejszej informacji udzielono w oparciu o stan faktyczny przedstawiony przez płatnika na podstawie stanu prawnego obowiązującego w dacie złożenia wniosku. Niniejsza interpretacja nie jest wiążąca dla płatnika, wiąże natomiast właściwy organ podatkowy i organ kontroli skarbowej do czasu jej zmiany lub uchylenia (art. 14b § 1 i § 2 ordynacji podatkowej).