dotyczy sposobu opodatkowania wynagrodzenia za pracownicze projekty wynalazcze
dotyczy sposobu opodatkowania wynagrodzenia za pracownicze projekty wynalazcze
Pismem z dnia 11.05.2006 r. wnioskodawca O. zwrócił się z prośbą o interpretację przepisów z zakresu prawa podatkowego. W przedstawionym piśmie zwrócono się z pytaniem dotyczącym sposobu opodatkowania wynagrodzenia za pracownicze projekty wynalazcze. We wniosku wnioskodawca przedstawił następujący stan faktyczny:
- pracownicy są twórcami projektów racjonalizatorskich traktowanych jako projekty wynalazcze,
- O. dokonują wypłaty wynagrodzeń na rzecz twórców pracowniczych projektów,
- ziałalność racjonalizatorska nie jest wpisana w zakres obowiązków pracowników i nie jest zawierana umowa o przeniesienie własności projektu racjonalizatorskiego, jak również umowa o dzieło czy umowa zlecenie na wykonanie projektu racjonalizatorskiego
Wnioskodawca przedstawił swoje stanowisko w sprawie, twierdząc, że ww. wynagrodzenie powinno być zakwalifikowane jako przychody ze stosunku pracy w myśl art. 11 ust. 1 i art. 12 ust 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i opodatkowane wg zasad określonych art. 31 i 32 ww. ustawy.
Naczelnik Urzędu Skarbowego w Przemyślu uznaje stanowisko przedstawione we wniosku za nieprawidłowe.
Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw. W myśl art. 22 ust. 9 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, 50-procentowa stawka kosztów uzyskania przychodów znajduje zastosowanie w odniesieniu do kosztów z tytułu zapłaty za przeniesienie prawa własności projektu wynalazczego, topografii układu scalonego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego przez pierwszego właściciela.
Pojęcie projektu wynalazczego zdefiniowane zostało w ustawie z dnia 30.06.2000 r. - Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.). Jak stanowi art. 3 ust. 1 pkt 6 tej ustawy, przez projekty wynalazcze rozumie się wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, topografie układów scalonych i projekty racjonalizatorskie. Projektów racjonalizatorskich dotyczą przepisy art. 7 i 8 ustawy - Prawo własności przemysłowej. W myśl art. 7 tej ustawy przedsiębiorcy mogą przewidzieć przyjmowanie projektów racjonalizatorskich na warunkach określonych w ustalanym przez siebie regulaminie racjonalizacji. Przedsiębiorca może uznać za projekt racjonalizatorski, w rozumieniu ustawy, każde rozwiązanie nadające się do wykorzystania, niebędące wynalazkiem, wzorem użytkowym, wzorem przemysłowym lub topografią układu scalonego (ust.
2). W regulaminie, o którym mowa w ust. 1, przedsiębiorca określa co najmniej, jakie rozwiązania i przez kogo dokonane uznaje się w przedsiębiorstwie za projekty racjonalizatorskie, a także sposób załatwiania zgłoszonych projektów i zasady wynagradzania twórców tych projektów (ust. 3). Na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy - Prawo własności przemysłowej, twórca projektu wynalazczego przyjętego przez przedsiębiorcę do wykorzystania ma prawo do wynagrodzenia określonego w regulaminie, o którym mowa w art. 7 ust. 1.Zgodnie z art. 20, 21 i 22 ustawy cyt. wyżej ustawy twórca wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysłowego uprawniony do uzyskania patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji może przenieść to prawo nieodpłatnie lub za uzgodnioną zapłatą na rzecz przedsiębiorcy albo przekazać mu wynalazek, wzór użytkowy albo wzór przemysłowy do korzystania. W przypadku przekazania wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysłowego do korzystania zgodnie z art. 20, z dniem jego przedstawienia na piśmie następuje przejście na przedsiębiorcę prawa do uzyskania patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji, pod warunkiem przyjęcia wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysłowego przez przedsiębiorcę do wykorzystania i zawiadomienia o tym twórcy w terminie 1 miesiąca, chyba że strony ustalą inny termin. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, twórca wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysłowego ma prawo do wynagrodzenia za korzystanie z tego wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysłowego przez przedsiębiorcę, gdy prawo korzystania z niego bądź prawo do uzyskania patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji przysługuje przedsiębiorcy na podstawie art. 11 ust. 3 i 5 lub art. 21. Jeżeli strony nie uzgodniły wysokości wynagrodzenia, wynagrodzenie to ustala się w słusznej proporcji do korzyści przedsiębiorcy z wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysłowego, z uwzględnieniem okoliczności, w jakich wynalazek, wzór użytkowy albo wzór przemysłowy został dokonany, a w szczególności zakresu udzielonej twórcy pomocy przy dokonaniu wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysłowego oraz zakresu obowiązków pracowniczych twórcy w związku z dokonaniem wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysłowego.
Rozważając, jaki charakter ma nabycie prawa do patentu przez przedsiębiorcę (ex lege, czy na mocy umowy z twórcą), w nauce prawa wyrażany jest pogląd, że mamy tutaj do czynienia z umownym przeniesieniem tej własności, tyle tylko, że specyficznym pod względem podmiotowym i na szczególnych warunkach finansowych. Twórca projektu otrzymuje bowiem w takim przypadku nie 'zapłatę', lecz wynagrodzenie. Przeniesienie tych rozważań na grunt ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, prowadzi do wniosku, że w przypadku rozporządzenia przez pierwszego właściciela projektem wynalazczym w każdym z wyżej wymienionych sposobów, następuje skutek w postaci przeniesienia własności projektu na przedsiębiorcę. Okoliczność, że w zamian za to twórca otrzymuje świadczenie nazwane 'wynagrodzeniem' mogłaby przesądzać o ograniczeniu stosowania art. 22 ust.9 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych tylko w odniesieniu do pierwszego z nich jedynie wtedy, gdyby ustawodawca podatkowy posługiwał się wyłącznie pojęciami, które tworzą konstrukcje prawne w ustawie - Prawo własności przemysłowej. Jak wynika z wcześniejszych rozważań, tak jednak nie jest.
Zatem biorąc powyższe pod uwagę, wypłacone pracownikowi w myśl ustawy - Prawo własności przemysłowej, wynagrodzenie za projekt racjonalizatorski może być kwalifikowane jako wynagrodzenie, którego dotyczą art. 18 i 22 ust. 9 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W tym przypadku koszty uzyskanego przychodu z tytułu zapłaty za przeniesienie prawa własności projektu wynalazczego, przez pierwszego właściciela wynoszą 50 %. Jakkolwiek ustawodawca w przepisie tym operuje pojęciem 'zapłaty', to jednak za wyrokiem NSA z dnia 23.09.2002 r., sygn. akt I SA/Ka 1281/01, przyjąć należy, że nie ma uzasadnionych powodów by uznać, że w pojęciu 'zapłata' nie mieści się również pojęcie 'wynagrodzenie', skoro w obu przypadkach chodzi w istocie o świadczenie w zamian za spowodowanie przez twórcę projektu wynalazczego takiego samego skutku prawnego.