Czy w przypadku, gdy odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu nie podlega przepisom ustawy o podatku (...)
Czy w przypadku, gdy odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług jego wartość dolicza się do struktury sprzedaży, powiększając tym samym wartość sprzedaży nie dającej prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego jednocześnie z czynnościami, od których przysługuje odliczenie VAT naliczonego, jak i z czynnościami, od których takie odliczenie nie przysługuje ?
W powyższym wniosku przedstawiacie Państwo następujący stan faktyczny:
Administracja Nieruchomościami jest zakładem budżetowym miasta x, powołanym w celu zarządzania zasobem lokalowym gminy. Jest ona stroną w umowach cywilno-prawnych o najem lokali mieszkalnych i użytkowych, stanowiących własność gminy. Najemcy lokali wpłacają czynsz za najem w okresie trwania umowy. W przypadku gdy umowa została skutecznie wypowiedziana, najemca winien zwrócić przedmiot najmu. W sytuacji gdy najemca nie opróżnił lokalu, to w okresie po rozwiązaniu umowy najmu zajmuje lokal bez tytułu prawnego. Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 71, poz. 733 ze zm.) osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są zobowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Kwestię odszkodowania w przypadku lokali użytkowych reguluje indywidualna umowa najmu, w której jeden z punktów mówi: ,,jeżeli najemca pomimo rozwiązania umowy najmu zajmuje lokal bez tytułu prawnego wynajmującemu przysługuje odszkodowanie'. Korzystanie z lokalu przez byłego najemcę bez tytułu prawnego jest bez zgody i przyzwolenia wynajmującego i nie można tu mówić o wyrażeniu woli świadczenia usługi, jest to przymusowa sytuacja, w której znalazły się strony. W związku z zaistniałą sytuacją Administracja wnosi zapytanie, czy w przypadku, gdy odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług jego wartość dolicza się do struktury sprzedaży, powiększając tym samym wartość sprzedaży nie dającej prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego jednocześnie z czynnościami, od których przysługuje odliczenie VAT naliczonego, jak i z czynnościami, od których takie odliczenie nie przysługuje. W ocenie Zakładu odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu wpływa na strukturę sprzedaży z uwagi na niemożność wydzielenia zakupów przypadających na lokale zajmowane bez tytułu prawnego.
Po przeanalizowaniu stanu faktycznego wynikającego z przedmiotowego wniosku oraz stanu prawnego dotyczącego opodatkowania podatkiem od towarów i usług odszkodowań za bezumowne korzystanie z lokali, należy stwierdzić, iż przedstawione stanowisko w sprawie doliczenia do do struktury sprzedaży wartości tychże odszkodowań nie jest słuszne.
Kwestie bezumownego korzystania z cudzej własności regulują przepisy art. 224, 225 oraz 674 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) W warunkach określonych normą art. 224 i 225 K. c. właścicielowi przysługuje roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z jego rzeczy. Z art. 659 K. c. wynika, że przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. W sytuacji rozwiązania umowy najmu ustaje łączący strony stosunek najmu, co powoduje po stronie najemcy obowiązek oddania przedmiotu najmu. Do chwili wydania tegoż przedmiotu zachodzi po stronie byłego najemcy tzw. bezumowne korzystanie z rzeczy. Zapłata w tym przypadku określonej kwoty pieniężnej wiąże się z prawem żądania naprawienia wynikłej dla właściciela rzeczy szkody z tytułu bezprawnego używania rzeczy. Żądane wynagrodzenie (roszczenie pieniężne) stanowi w istocie odszkodowanie.
Odszkodowanie nie jest żadną z czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), który określa przedmiot opodatkowania. Zgodnie z ww. artykułem opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, oraz eksport towarów, import towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju i wenątrzwspólnotowa dostawa towarów.Odszkodowania nie można traktować ani jako dostawy, czy świadczenia usług. Dlatego uzyskane odszkodowanie od osób zajmujących bezprawnie lokal nie jest czynnością podlegającą cytowanej ustawie czyli opodatkowaniu podatkiem VAT, co uniemożliwia dokumentowanie jej fakturą VAT. Na podstawie orzeczeń wydanych przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości (C-333/91, C-142/99, C-16/00) należy stwierdzić, że odszkodowanie nie jest wynagrodzeniem z tytułu dostawy czy świadczenia usług, otrzymywanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, czyli pozostaje poza zakresem opodatkowania i nie powinno być uwzględniane w mianowniku ułamka dla proporcjonalnego rozliczenia podatku naliczonego. Podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku związanego z tym przychodem i kwota odszkodowania nie powinna być uwzględniana przy wyliczaniu kwoty podlegającej odliczeniu strukturą sprzedaży.
Powyższa interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia. Ponadto, zgodnie z art. 14b § 3 przedmiotowa interpretacja nie jest wiążąca dla podatnika, wiąże natomiast organy podatkowe i organy kontroli skarbowej - do czasu jej zmiany lub uchylenia.