- dotyczy zakresu stosowania przepisów prawa podatkowego przy dokonywaniu odpisów aktualizujących (...)

- dotyczy zakresu stosowania przepisów prawa podatkowego przy dokonywaniu odpisów aktualizujących należności.

Odpowiadając, w trybie art. 14a § 1 i 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.), na zapytanie z dnia 18 października 2004r. (wpłynęło dnia 20.10. br.), dotyczące zakresu stosowania przepisów prawa podatkowego odnośnie podatku dochodowego od osób prawnych przy dokonywaniu odpisów aktualizacyjnych należności, Naczelnik Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Skarbowego w Olsztynie uprzejmie wyjaśnia, co następuje:

Z pisma wynika, że Spółka:

  1. zgodnie z ustawą o rachunkowości tworzy odpisy aktualizujące należności w przypadku należności przeterminowanych kierując je na drogę postępowania sądowego, po wyczerpaniu wszystkich możliwych dróg odzyskania długu. W momencie uzyskania nakazu zapłaty długu przez dłużnika oraz klauzuli wykonalności, wyrok kierowany jest do komornika. Spółka, która dokonała wcześniej odpisu aktualizującego daną wierzytelność (odpis nie był kosztem uzyskania przychodów), w momencie skierowania wyroku do komornika uznaje nieściągalność wierzytelności za uprawdopodobnioną na podstawie art. 16 ust. 2a pkt 1c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i uznaje część należności (w wysokości przychodów należnych) za koszty uzyskania przychodów.
  2. otrzymując postanowienia z Sądu o ogłoszeniu upadłości dłużnika, tworzy odpis aktualizujący należność (o ile wcześniej nie był tworzony) i w dniu ogłoszenia upadłości, bądź otrzymania informacji o upadłości, uznaje nieściągalność wierzytelności za uprawdopodobnioną na podstawie art. 16 ust. 2a pkt 1a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i uznaje część należności (w wysokości przychodów należnych) za koszty uzyskania przychodów.
  3. otrzymując od komornika pisma o umorzeniu wierzytelności danego dłużnika jako nieściągalnej z powodu braku majątku, w przypadku gdy wcześniej odpis aktualizujący nie był uznany jako koszt uzyskania przychodów, spisuje należność z ksiąg i część wierzytelności w wysokości przychodów należnych uznaje za koszt uzyskania przychodów uznając, iż nieściągalność została udokumentowana zgodnie z art. 16 ust. 2 pkt 1 ustawy.

Spółka ma wątpliwości w ww. zakresie.

Porady prawne

Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 26a ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w 2004 r., nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów aktualizujących, z tym że kosztem uzyskania przychodów są odpisy aktualizujące wartość należności, określone w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona na podstawie art. 12 ust. 3 do przychodów należnych, a ich nieściągalność została uprawdopodobniona stosownie do art. 12 ust. 2a pkt 1.

Aby odpis aktualizujący wartość należności można było zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów muszą być spełnione równocześnie następujące warunki:

- uprzednio wierzytelności, na które dokonuje się odpisu aktualizującego, były zaliczone do przychodów, przy czym należny podatek od towarów i usług nie może być uwzględniony, gdyż nie był przychodem należnym.

Zgodnie z art. 12 ust.

3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Przy czym w myśl art. 12 ust. 4 pkt 9 ustawy do przychodów nie zalicza się należnego podatku od towarów i usług. Tym samym, jeżeli w skład należności wchodzi podatek od towarów i usług należny (VAT), to odpisu aktualizującego dokonuje się w wysokości brutto (łącznie z VAT). Przy czym należy mieć na uwadze, że VAT ten nie może być kosztem uzyskania przychodów, gdyż:

  1. nie był zaliczony do przychodów zgodnie z ww. art. 12 ust. 4 pkt 9 ustawy,
  2. VAT należny jest kosztem uzyskania tylko w przypadkach określonych w art. 16 ust. 1 pkt 46b ustawy.

- odpisy aktualizujące muszą wynikać z art. 35b i 35c ustawy z dnia 29 września 1994r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.)

- nieściągalność tych wierzytelności została uprawdopodobniona zgodnie z art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W myśl ww. przepisu nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną w przypadku określonym w ust. 1 pkt 26a, w szczególności jeżeli:

  1. dłużnik zmarł, został wykreślony z ewidencji działalności gospodarczej, postawiony w stan likwidacji lub została ogłoszona jego upadłość obejmująca likwidację majątku, albo
  2. zostało wszczęte postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego lub na wniosek dłużnika zostało wszczęte postępowanie ugodowe w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, albo
  3. wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego, albo
  4. wierzytelność jest kwestionowana przez dłużnika na drodze powództwa sądowego.

Natomiast zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy nie stanowią kosztów uzyskania przychodów wierzytelności odpisane jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2. Z kolei na podstawie art. 16 ust. 2 pkt 1 ustawy za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Spółka uprawdopodobniła w sposób określony w art. 16 ust. 2a pkt 1 lit. b i c ustawy z dnia 15.02.1992r., nieściągalność wierzytelności (wyrok Sądu oraz nakaz zapłaty wraz z klauzulą wykonalności skierowany do komornika, jak też postanowienie Sądu o ogłoszeniu upadłości dłużnika), a także zgodnie z art. 16 ust. 2 w/w ustawy udokumentowała nieściągalność wierzytelności (o ile pismo komornika, o którym pisze Spółka jest postanowieniem organu egzekucyjnego, z którego wynika brak majątku dłużnika).


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika