Czy w związku z otrzymaniem przez pracowników Spółki, przewidzianej regulaminem pomocy pieniężnej, (...)

Czy w związku z otrzymaniem przez pracowników Spółki, przewidzianej regulaminem pomocy pieniężnej, na zagospodarowanie w nowym miejscu pracy, tj. innym oddziale Spółki, kwoty tej pomocy winny być opodatkowane jako przychód ze stosunku pracy dla otrzymujących to świadczenie pracowników.

W dniu 19 października 2006r. do tutejszego Organu wpłynął wniosek podatnika w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.).

W powyższym piśmie Jednostka przedstawiła następujący stan faktyczny:

W Spółce realizowany jest program restrukturyzacji. Proces ten jest zdeterminowany głównie nową regulacją wspólnej organizacji rynków w sektorze cukru w Unii Europejskiej (Rozporządzenia Rady (WE) z dnia 20 lutego 2006r, nr 318/2006, 319/2006 i 320/2006). Reforma rynku cukru w Unii Europejskiej powoduje, iż producenci cukru funkcjonują w nowych realiach ekonomiczno - prawnych. W związku z reformą obniżeniu ulega cena cukru (wprowadzona została cena referencyjna), producenci są zobligowani do odprowadzania wysokich opłat restrukturyzacyjnych do Funduszu Restrukturyzacyjnego oraz następuje ograniczenie urzędowego mechanizmu interwencyjnego cukru. Z powyższych względów Spółka zmuszona jest do znacznej redukcji kosztów, m.in. poprzez koncentrację produkcji w najbardziej rentownych zakładach produkcyjnych oraz optymalizację poziomu zatrudnienia.

Realizacja programu restrukturyzacyjnego, a dokładnie zaprzestanie produkcji cukru w niektórych oddziałach Spółki skutkuje m.in.:

  • koniecznością zmniejszenia liczby pracowników, oraz
  • koniecznością przeniesienia części pracowników z pracy w jednej cukrowni do drugiej. Najczęściej chodzi o przeniesienie pracowników z cukrowni, w której wygaszona została produkcja do cukrowni, która nadal prowadzi tę produkcję.

Ponieważ zarówno likwidacja etatów pracowniczych stanowiąca następstwo zaprzestania produkcji cukru w niektórych oddziałach, jak i proces przenoszenia pracowników do pracy w innych niż dotychczas oddziałach obejmują znaczną liczbę pracowników Spółki, koniecznym stało się ustalenie zasad realizacji obu tych procedur. Procedury te ustalił Zarząd Spółki w porozumieniu ze związkami zawodowymi działającymi w Spółce. W ten sposób w dniu 08 czerwca 2006r. doszło do podpisania Regulaminu Programu Świadczeń Relokacyjnych pomiędzy Spółką a związkami zawodowymi działającymi w Spółce. Jak wskazano w § 1 regulaminu, głównym jego celem było określenie warunków przenoszenia pracowników Spółki pomiędzy oddziałami Spółki - wskutek zaprzestania produkcji cukru w oddziale, w którym pracownik dotychczas pracował. W regulaminie ustalono, iż pracownicy Spółki mogą ubiegać się o zwrot kosztów poniesionych przez nich w związku ze zmianą miejsca wykonywania pracy. Zwrot obejmować może koszty przejazdów oraz koszty najmu mieszkania. Pracownikom znajdującym się w tego rodzaju sytuacji zagwarantowano ponadto prawo do pomocy na zagospodarowanie w nowym miejscu pracy, tj. w innej miejscowości.

Poniesione przez pracowników i wymienione w regulaminie koszty, związane z rozpoczęciem wykonywania przez tych pracowników pracy w innym oddziale (cukrowni) na skutek zaprzestania produkcji cukru w oddziale, w którym pracownik pracował dotychczas, mogą zostać pracownikowi zwrócone po właściwym ich udokumentowaniu. W przypadku pomocy na zagospodarowanie wypłaty będą miały miejsce po złożeniu przez pracownika stosownego wniosku. Przyjęto w regulaminie formułę, iż pracownikowi przysługuje tylko jeden z rodzajów ww. pomocy. W regulaminie przewidziano także możliwość zapewnienia pracownikom zmieniającym miejsce pracy bezpłatnego przejazdu do nowego miejsca pracy lub bezpłatnego zakwaterowania w nowym miejscu pracy albo pobliskiej miejscowości (§ 4 ust. 2 regulaminu).

W tak przedstawionym stanie faktycznym, Spółka jako płatnik wyraża wątpliwości, czy w związku z otrzymaniem przez pracowników Spółki, przewidzianej regulaminem pomocy pieniężnej, na zagospodarowanie w nowym miejscu pracy, tj. innym oddziale Spółki, kwoty tej pomocy winny być opodatkowane jako przychód ze stosunku pracy dla otrzymujących to świadczenie pracowników.

Zdaniem Wnioskodawcy, wartość ww. pomocy pieniężnej dla pracowników na zagospodarowanie w nowym miejscu pracy, będzie zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymywane przez pracowników z tytułu zwrotu kosztów przeniesienia służbowego oraz zasiłków na zagospodarowanie i osiedlenie w związku z przeniesieniem służbowym, do wysokości 200% wynagrodzenia należnego za miesiąc, w którym nastąpiło przeniesienie.

W związku z istniejącymi w doktrynie wątpliwościami, czy zwrot 'przeniesienie służbowe' odnosi się wyłącznie do przeniesienia osób pozostających w stosunku służbowym, czy do wszystkich osób przenoszących się do pracy w innym miejscu, Jednostka wskazuje iż w jej ocenie właściwym wydaje się to drugie rozumienie tego przepisu. Zdaniem Spółki użyty w przepisie przymiotnik 'służbowy' określający rodzaj przeniesienia należy rozumieć przede wszystkim potocznie jako wypływający ze stosunku podległości względem pracodawcy. Natomiast podległość, o której mowa jest jedną z zasadniczych cech stosunku pracy. W tym znaczeniu, w opinii Wnioskodawcy, 'służbowym' będzie każde przeniesienie, które następuje w związki ze stosownym poleceniem pracodawcy. Bowiem podobnie 'służbową' jest podróż odbywana przez pracownika na polecenie pracodawcy. Zatem skoro w aspekcie podróży służbowych, pojęcie 'służbowy' nie dotyczy tylko osób pozostających w stosunku służbowym (jeżdżą w podróże służbowe także osoby pozostające w stosunku pracy), to logicznym wydaje się, że podobnie jest także w przypadku analizowanego art. 21 ust. 1 pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego, zdaniem Spółki, uznać należy, że w sytuacji jej pracowników występuje zwolnienie z podatku dochodowego od osób fizycznych otrzymywanych kwot, tytułem zwrotu wydatków na zakwaterowanie w wysokości dwukrotności wynagrodzenia należnego pracownikowi za miesiąc, w którym nastąpiło przeniesienie tego pracownika do pracy w innym oddziale Spółki. Ewentualna nadwyżka ponad wskazany limit będzie oczywiście opodatkowana podatkiem dochodowym.

Po analizie przedstawionego stanu faktycznego oraz zaprezentowanego przez Jednostkę stanowiska dotyczącego interpretacji przepisów prawa podatkowego tutejszy Organ stwierdza, co następuje.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkowstwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Z kolei na podstawie art. 12 ust.

1 powołanej wyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wpłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Natomiast stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 14 cyt. wyżej ustawy, wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymywane przez pracowników z tytułu zwrotu kosztów przeniesienia służbowego oraz zasiłków na zagospodarowanie i osiedlenie w związku z przeniesieniem służbowym, do wysokości 200% wynagrodzenia należnego za miesiąc, w którym nastąpiło przeniesienie.

Zgodnie z brzmieniem ww. przepisów w kontekście ustalenia zakresu przedmiotowego zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 14 powołanej wyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy odnieść się do treści art. 10 ww. ustawy, który wymienia źródła przychodów, a wśród nich m.in. stosunek służbowy oraz stosunek pracy. Tak więc ww. przepis dokonuje rozróżnienia pomiędzy przychodem osiąganym ze stosunku pracy oraz stosunku służbowego.

Wyjaśnienie powyższych pojęć wymaga odwołania się do regulacji prawnych zawartych w ustawie z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998r. Nr 21, poz. 94 ze zm.), jako podstawowego aktu prawnego kodyfikującego polskie prawo pracy. Zgodnie z art. 2 ww. ustawy pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Zatem nawiązanie stosunku pracy następuje na podstawie umowy o pracę bądź innych wymienionych czynności prawnych. Dlatego też odmienność poszczególnych stosunków pracy została wyraźnie zaznaczona w Kodeksie pracy, bowiem regulacje dotyczące ww. czynności zawarto w odrębnych rozdziałach tej ustawy. W związku z tym mamy do czynienia z różnymi stosunkami pracy, w znaczący sposób różniącymi się od siebie, natomiast żaden z nich nie został określony jako stosunek służbowy. Ponadto zgodnie z art. 5 Kodeksu pracy, jeżeli stosunek pracy określonej kategorii pracowników regulują przepisy szczególne, przepisy kodeksu stosuje się jedynie w zakresie nie uregulowanym tymi przepisami.

Jednocześnie Kodeks pracy nie reguluje świadczenia pracy na innej podstawie niż stosunek pracy, chociażby stosunek ten był podobny do pracowniczego. Dotyczy to:

- osób wykonujących pracę na podstawie umów prawa cywilnego,

- osób wykonujących pracę nakładczą,

- członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych,

- osób, które łączy z pracodawcą tzw. stosunek służbowy.

Mając powyższe na uwadze należy zwrócić uwagę na fakt, iż pojęcie stosunku służbowego uregulowane zostało w tzw.

pragmatykach służbowych, czyli w ustawach regulujących sposób zatrudnienia, warunki pracy oraz sposób rozwiązania stosunku służbowego z określonymi grupami zawodowymi, a także ich szczególne prawa i obowiązki. Wykazują one szereg odrębności w porównaniu z zatrudnieniem na podstawie pracowniczych stosunków zatrudnienia i dotyczą ściśle określonej grupy, dla której konieczne jest ustawowe określenie specyficznych praw i obowiązków, wynikających ze szczególnego charakteru wykonywanego zawodu i służące zapewnieniu prawidłowego funkcjonowania określonych w tych ustawach służb. Tak więc na podstawie stosunków służbowych zatrudniani są m.in. funkcjonariusze służb mundurowych, np. żołnierze zawodowi i Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, funkcjonariusze Policji, Biura Ochrony Rządu, Straży Granicznej, Służby Więziennej, strażacy Państwowej Straży Pożarnej, funkcjonariusze celni. Ponadto pojęcie przeniesienia służbowego występuje także w przepisach regulujących stosunek służbowy innych grup zawodowych np. w ustawie z dnia 27 lipca 2001r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.), ustawie z dnia 26 stycznia 1982r. Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2006r. Nr 97, poz. 674 ze zm.), czy też w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006r. o służbie cywilnej (Dz.U. Nr 170, poz. 1218). Tak więc przeniesienie służbowe, o którym mowa w powołanym wyżej art. 21 ust. 1 pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako związane z pojęciem 'służby' może nastąpić tylko na podstawie określonych aktów prawnych zwanych pragmatykami służbowymi.

Ponadto istotnym argumentem przemawiającym za tym, iż 'przeniesienie służbowe' dotyczy tylko osób zatrudnionych za podstawie stosunku służbowego jest fakt, iż powyższe pojęcie nie występuje w treści Kodeksu pracy, funkcjonuje tam jedynie pojęcie 'zmiany miejsca pracy', jako wypowiedzenie zmieniające warunki pracy (art. 42 Kodeksu pracy). Natomiast pojęcie 'przeniesienia' występuje w ramach ww. stosunków służbowych. Przeniesienie następuje z reguły w drodze decyzji administracyjnej i nie wymaga co do zasady zgody przenoszonego. Tak więc pomimo, iż żaden przepis prawa nie definiuje pojęcia 'służbowy', to skoro pojęcie przeniesienia służbowego pojawia się jedynie w przepisach regulujących stosunek służbowy, a nie pojawia się w przepisach regulujących stosunek pracy to należy uznać, iż przeniesienie służbowe jest nierozerwalnie związane ze stosunkiem służbowym.

Dlatego też wyodrębnienie przez ustawodawcę w przytoczonym wyżej art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w źródłach przychodu stosunku służbowego (wynikającego z ustaw zwanych pragmatykami służbowymi) oraz stosunku pracy (regulowanego przepisami Kodeks pracy) powoduje, iż zwolnienie od podatku dochodowego określone w art. 21 ust. 1 pkt 14 cyt. wyżej ustawy, dotyczące kwot otrzymywanych przez pracowników w związku z przeniesieniem służbowym, nie ma zastosowania do pracowników zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, uregulowanego przepisami Kodeksu pracy.

Z przytoczonego w przedmiotowym wniosku stanu faktycznego wynika, iż z uwagi na realizowany przez Jednostkę program restrukturyzacji firmy, istnieje konieczność przeniesienia części pracowników z pracy w jednej cukrowni do drugiej i że ww. pracownikom, w ramach stosunku pracy, zaproponowano przewidzianą regulaminem pomoc pieniężną, na zagospodarowanie w nowym miejscu pracy, tj. w innym oddziale Spółki.

Tak więc w opisanym przypadku mamy do czynienia z zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy nawiązanego zgodnie z przepisami Kodeksu pracy i w tym wypadku przeniesienie pracownika do pracy w innej miejscowości wypełnia znamiona 'zmiany miejsca pracy' jako wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy, uregulowanego przepisami ustawy Kodeks pracy, natomiast nie może być utożsamiane z przeniesieniem służbowym, regulowanym na podstawie przytoczonych wyżej przykładowych aktów prawnych.

Reasumując, w ocenie tut. Organu zmiana miejsca pracy przez pracowników Spółki, w związku z realizowanym programem restrukturyzacyjnym, nie wypełnia znamion przeniesienia służbowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dlatego też otrzymane przez pracowników Jednostki kwoty na pokrycie kosztów związanych z zagospodarowaniem w nowym miejscu pracy, nie korzystają z przewidzianego w tym przepisie, zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych.

W związku z powyższym postanowiono jak w sentencji.

Jednocześnie informuje się, że niniejsza odpowiedź dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i jest zgodna ze stanem prawnym obowiązującym na dzień jej udzielenia.

Zgodnie z art. 14b Ordynacji podatkowej udzielona odpowiedź nie jest wiążąca dla Strony, wiąże natomiast właściwe organy podatkowe i organy kontroli skarbowej - do czasu jej ewentualnej zmiany lub uchylenia.

Stronie przysługuje prawo złożenia zażalenia na niniejsze postanowienie na podstawie art. 14a § 4 Ordynacji podatkowej. Zażalenie, zgodnie z art. 236 § 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej wnosi się do Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy za pośrednictwem tutejszego Organu w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia.


Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika