Czy z dniem automatycznego umorzenia, bez wynagrodzenia, wszystkich udziałów należących do wspólnika, (...)

W związku z podjętą uchwałą, do udziałowca greckiego zostało wystosowane wezwanie do uiszczenia dopłat przypadających na jego udziały. Wobec faktu, iż wskazany udziałowiec od pewnego czasu nie podejmuje kierowanej do niego korespondencji, zrodziła się obawa, iż dopłaty przypadające na jego udziały nie zostaną uiszczone.

Wnioskodawca wskazuje, iż w umowie spółki znajduje się zapis, zgodnie z którym, nie uiszczenie dopłat w wyznaczonym terminie spowoduje automatyczne umorzenie udziałów danego wspólnika. Jednocześnie - jak podnosi Podatnik - w umowie spółki stwierdza się, iż umorzenie automatyczne, w przypadku opisanym powyżej, następuje bez wynagrodzenia.

Zdaniem Podatnika, automatyczne umorzenie udziałów, które następuje bez wynagrodzenia, nie stanowi przychodu do opodatkowania. Umorzenie udziałów bez wynagrodzenie nie powoduje przysporzenia w majątku Spółki, w szczególności - w opinii Wnioskodawcy - nie można stwierdzić, iż spełniła się którakolwiek z przesłanek określonych w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, gdyż nie można przyjąć, że doszło do otrzymania świadczenia.

Wnioskodawca wskazuje, iż brak wynagrodzenia za umorzone udziały, z ekonomicznego punktu widzenia, ma charakter zbliżony do sytuacji, gdy wspólnicy (także dobrowolnie) wskutek podjętej uchwały pozostawiają zysk netto w spółce. Jeżeli zysk netto został skutecznie wyłączony od podziału i przekazany na kapitał zapasowy w spółce kapitałowej - również brak przesłanek nakazujących takiemu podatnikowi rozpoznanie stosownego przychodu.

Zdaniem Podatnika, sytuacja byłaby odmienna, gdyby po dokonanym umorzeniu Podatnik nie wypłacił wynagrodzenia tytułem tegoż umorzenia, choć przepisy K.s.h. lub umowa spółki nakazywałyby takiej wypłaty dokonać. W takich okolicznościach, należałoby rozważyć konieczność rozpoznania statystycznego przychodu, na zasadzie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Ustosunkowując się do przedstawionych powyżej kwestii, stwierdzić należy co następuje:

Tryb i zasady umarzania udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością regulują przepisy art. 199 § 1-7 ustawy z dnia 15 września 2000r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.).

Zgodnie ze wskazanymi regulacjami, udział może być umorzony jedynie po uzyskaniu wpisu spółki do rejestru handlowego i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Umorzenie może być przeprowadzone:

1) za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę - jest to tzw. umorzenie dobrowolne,

2) bez zgody wspólnika - tzw. umorzenie przymusowe,

3) w razie ziszczenia się określonego zdarzenia (umorzenie warunkowe).

Analizując skutki podatkowe umorzenia udziałów w spółce, wskazać należy na regulację art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.). Stosownie do przywołanego przepisu, dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 1 pkt 4a i 4b, jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału (akcji), w tym także dochód z umorzenia udziałów (akcji).

Jednocześnie, w przypadku umorzenia udziałów bez wynagrodzenia nie powstaje faktyczny dochód (przychód) po stronie udziałowca, a więc przytoczone przepisy o podatku dochodowym w tym wypadku nie znajdą zastosowania.

Wnioskująca rozważa w Swym wystąpieniu ewentualną konieczność ustalenia przychodu podatkowego w przypadku, gdy umorzenie warunkowe odbywa się bez wynagrodzenia (z zachowaniem unormowań wynikłych z prawa handlowego). Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14, jest w szczególności wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych, spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych, zaliczając nieodpłatne świadczenie do czynników kształtujących podstawę opodatkowania, nie precyzuje co należy rozumieć przez 'nieodpłatne świadczenie', ograniczając się jedynie do wskazania w art. 12 ust. 6 cytowanej ustawy, sposobu i kryteriów ustalania wartości nieodpłatnych świadczeń.

Prawodawca w analizowanej ustawie nie zawarł także definicji pojęcia 'nieodpłatności' bądź 'odpłatności'. W tej sytuacji dokonać należy wykładni gramatycznej. 'Odpłacać' oznaczać wówczas będzie 'oddawać komuś coś w zamian', 'odpłatny' zaś to 'taki za który się płaci, wymagający zapłacenia, zwrot kosztów' (Nowy Słownik Języka Polskiego. PWN. Warszawa 2002).

Dla celów podatkowych, przez nieodpłatne świadczenia należy więc rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne lub gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. nie związane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie w majątku podatnika, mające konkretny wymiar finansowy.

Tutejszy organ podatkowy pragnie podkreślić, iż aby dane świadczenie mogło być uznane za świadczenie nieodpłatne, działanie świadczeniodawcy (udziałowca) wiązać się musi z jego pozytywną wolą, co oznacza, iż chce on przekazać świadczeniobiorcy (Spółce) świadczenie i czyni to nieodpłatnie.

Okoliczność warunkowego umorzenia udziałów greckiego wspólnika, bez wynagrodzenia, nie może być utożsamiana z wolą tegoż udziałowca do nieodpłatnego przekazania Spółce świadczenia, polegającego na unicestwieniu udziałów.

Przedmiotowa interpretacja co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskującą i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.