Czy podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym otrzymane wskutek zawartej ugody wynagrodzenie z tytułu (...)

Podatnik uważa, że nie powinien płacić podatku dochodowego w wymienionych przypadkach, ponieważ otrzymane kwoty stanowią zobowiązanie państwa wobec jego osoby i jako takie nie powinny być w żaden sposób uszczuplane przez jakiekolwiek podatki.

W oparciu o przedstawiony stan faktyczny Naczelnik Urzędu Skarbowego Poznań ? Nowe Miasto zważył, co następuje:

W myśl art 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14 poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przewidują w art. 21 cały katalog świadczeń, których otrzymanie zwolnione zostało z opodatkowania. W rzeczonym wykazie zwolnione z podatku jest między innymi otrzymane odszkodowanie, jeżeli jego wysokość lub zasady ustalenia wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw (art. 21 ust. 1 pkt 3) z wyjątkiem m. in. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód (art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) przytoczonej powyżej ustawy).

Dodatkowo art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) tej ustawy zakłada, iż wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Z przywołanych uregulowań prawnych wynika, iż nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia przedmiotowego korzystają jedynie te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawowej lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie, bądź wyroków lub ugód sądowych, z wyjątkiem odszkodowań wyraźnie wyłączonych ze zwolnienia.

Z zaprezentowanego stanu faktycznego wynika, iż podatnik na podstawie zawartej ugody otrzymał od samoistnego posiadacza w złej wierze (czyli posiadacza, który wie lub przy dołożeniu należytej staranności powinien wiedzieć, że nie przysługuje mu prawo podmiotowe do posiadania rzeczy) wynagrodzenie. Owo wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowi w tym przypadku niewątpliwie rekompensatę z tytułu utraconych korzyści, które podatnik uzyskałby w sytuacji udostępnienia przedmiotowej nieruchomości zgodnie z prawem (czyli w oparciu o stosunek prawny łączący strony) i za stosowną odpłatnością.

Podstawą prawną dochodzenia przez Pytającego wymienionej kwoty jest art. 225 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.), stanowiący, iż obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Przytoczony przepis jednoznacznie wskazuje, że roszczenia właściciela do posiadacza w złej wierze są w określonym zakresie analogiczne jak w przypadku roszczeń do posiadacza w dobrej wierze (np. roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy). Wymienione uregulowanie wskazuje, iż wynagrodzenie otrzymane przez Podatnika od samoistnego posiadacza w złej wierze na podstawie zawartej ugody za bezumowne korzystanie z nieruchomości jest roszczeniem rozliczeniowym nie odszkodowawczym, a jako takie nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kwota w ten sposób otrzymana stanowi przychód w dacie otrzymania z tytułu innych źródeł określonych w art. 10 ust. 1 pkt. 9, w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przewidują jako zasadę zwolnienie od podatku otrzymanych odszkodowań, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw (art. 21 ust. 1 pkt 3). Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego bezpośrednią przyczyną wypłaty odszkodowania przez Miasto Poznań stało się ziszczenie warunku koniecznego wynikającego wprost z realizacji art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. przepisy wprowadzające ustawy reformujące administracje publiczną (Dz. U. z 1998 r. Nr 133 poz. 872 ze zm.). Istotą przytoczonego przepisu jest wskazanie, iż nieruchomości pozostające w dniu 31 grudnia 1998 r. we władaniu Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, nie stanowiące ich własności, a zajęte pod drogi publiczne, z dniem 1 stycznia 1999 r. stały się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub właściwych jednostek samorządu terytorialnego za odszkodowaniem. Przywołany powyżej przepis, w oparciu o który organ administracji publicznej dokonał wypłaty świadczenia jednoznacznie wskazuje na spełnienie warunku koniecznego wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 3. Wobec powyższego uzyskane w ten sposób odszkodowanie wolne będzie od podatku dochodowego.

Powyższa interpretacja jest oparta o stan faktyczny przedstawiony we wniosku podatnika oraz o stan prawny obowiązujący w dacie zaistnienia przedstawionego zdarzenia.