Nowy sposób na dłużników alimentacyjnych

Niniejsza sytuacja ulegnie zmianie 14 czerwca 2010 r., wraz z wejściem w życie „Ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych” (Ustawy o BIG). W myśl tego dokumentu nie tylko jednostki samorządu terytorialnego, ale również każda osoba fizyczna posiadająca wyrok sądowy, opatrzony klauzulą wykonalności będzie mogła wpisać do rejestru BIG nieterminowego płatnika, który zalega z alimentami. W ten sposób nieuczciwi rodzice czy małżonkowie będą mieli utrudniony dostęp do wielu usług, które w obecnych czasach są nieodłącznym elementem naszego życia.

- Banki, firmy prowadzące sprzedaż na raty oraz operatorzy komórkowi pilnie weryfikują rzetelność osób w zasobach udostępnianych przez BIG, tak więc osoba która nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań, może mieć problem z pozyskaniem jakiegokolwiek  kredytu, zakupem telefonu komórkowego czy innej usługi. Świadomość tego jest dużym bodźcem dla dłużników do terminowego spłacania zobowiązań. Z naszych szacunków wynika, że sama informacja o możliwości znalezienia się w rejestrze dłużników BIG wystarczy aby 40% osób zdecydowało się na spłatę zadłużenia. Pozostałe trzydzieści pięć procent dłużników zwraca należność po umieszczeniu ich danych w rejestrze dłużników BIG– wyjaśnia Marcin Ledworowski, Wiceprezes Biura Informacji Gospodarczej InfoMonitor.

Banki w Polsce weryfikują swoich klientów poprzez sprawdzenie ich historii w Biurze Informacji Kredytowej, ale również sprawdzają informacje w Biurach Informacji Gospodarczej, np. w BIG InfoMonitor, które ściśle współpracuje z Biurem Informacji Kredytowej oraz ze Związkiem Banków Polskich.  Komisja Nadzoru Finansowego rekomendowała szersze wykorzystywanie bazy danych BIG w weryfikacji poziomu zadłużenia klientów i historii spłat i zaleca lepszą ocenę zdolności kredytowej przez banki i spółdzielczość bankową. Taka zwiększona kontrola przez banki utrudnia dłużnikom alimentacyjnym dostęp do wielu usług.

- Nieterminowy płatnik może mieć problemy nawet przez 10 lat, a tylko spłacenie zaległych alimentów spowoduje, że dane dłużnika alimentacyjnego zostaną usunięte z BIG – twierdzi Marcin Ledworowski.

Co powinien zrobić konsument, aby umieścić dłużnika alimentacyjnego w bazach BIG

Co prawda gminy nadal mogą odzyskiwać należności od dłużników alimentacyjnych, których rodzinom wypłacają świadczenia alimentacyjne, ale od początku czerwca będą to mogły robić również osoby, którym należą się alimenty i ich nie otrzymują. Nic nie stoi na przeszkodzie by mogły prowadzić takie działania równolegle z jednostką samorządu terytorialnego.

Aby odzyskać zaległe alimenty osoba uprawniona do tych świadczeń musi posiadać wyrok sądowy, przyznający alimenty, opatrzony klauzulą wykonalności, nadaną przez sąd. Podstawowym krokiem jest wysłanie do dłużnika wezwania do zapłaty z ostrzeżeniem o zamiarze przekazania jego danych do BIG. Po 14 dniach od daty wysłania takiego wezwania, listem poleconym albo od doręczenia go dłużnikowi do rąk własnych, na adres przez niego wskazany, będzie można wprowadzić dane nieterminowego płatnika do rejestru.

- Wpisanie do rejestru BIG skutkuje odmową udzielenia kredytów, i pożyczek. Dłużnikom z reguły przedstawia się mniej korzystne warunki, kaucje gwarancyjne lub rozwiązuje się z nimi współpracę, co skutecznie mobilizuje dłużników do spłaty zobowiązania – dodaje Mariusz Hildebrand.

Wielokrotnie zdarza się, że sąd, czy egzekucja komornicza nie są wystarczającą motywacją do spłacenia zaległych świadczeń. Często osoby zobowiązane do płacenia alimentów uchylają się od tego obowiązku i wykorzystują wszystkie możliwe metody, aby nie płacić, mimo że ich sytuacja materialna pozwala regulować te zobowiązania. Również polskie prawo nie dostarczało wielu argumentów, które skutecznie motywowałyby do regulowania tego rodzaju zaległości. Bezkarność osób, które nie wywiązują się z ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego stanowiła poważny problem i w konsekwencji prowadziła do znacznego obciążenia budżetu Państwa oraz budżetów jednostek samorządowych. Jednak to nie Państwo i samorządy są najbardziej poszkodowane w tej sytuacji. Luki w polskim prawie najbardziej odbijały się na dzieciach, które nie otrzymywały należnych im świadczeń.

- Skala problemu jest naprawdę poważna. Nasze dane pokazują, że zadłużenie alimentacyjne nieustannie wzrasta. W tych okolicznościach zarówno wykorzystywanie rejestru BIG, jak i doskonalenie systemu wymiany informacji gospodarczej jest niezwykle funkcjonalne. Bazując na doświadczeniach gmin, związanych z odzyskiwaniem świadczeń alimentacyjnych, istnieją przesłanki ku temu, aby wierzyć, iż nowa Ustawa o BIG zmieni powyższą sytuację. Można przypuszczać, że nowe regulacje prawne staną się skutecznym narzędziem do walki z nieuczciwymi dłużnikami alimentacyjnymi – podsumowuje Hildebrand

Dotychczasowy stan rzeczy, czyli gminy a dłużnik alimentacyjny

Zanim pełniący obowiązki Prezydenta Marszałek Sejmu, Bronisław Komorowski podpisał nową Ustawę o BIG jedynie gminy mogły przekazywać do Biur Informacji Gospodarczej dane dłużników alimentacyjnych.

- Przed nowelizacją Ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, gminy co roku zmuszone były wydatkować ze swoich budżetów znaczne środki finansowe na wspieranie osób znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej z powodu niemożności wyegzekwowania należnych im świadczeń alimentacyjnych. Było to duże obciążenie, zamiast lokować pieniądze w dochodowe inwestycje, samorządy traciły fundusze na coś, co nigdy się nie zwróci. Dopiero straszak w postaci znalezienia się w rejestrze dłużników BIG pozwolił skutecznie ograniczyć problem, jakim jest niewywiązywanie się z obowiązku alimentacyjnego – dodaje Marcin Ledworowski.

Podstawą przekazania przez gminy danych do BIG jest zawarcie umowy z Biurem Informacji Gospodarczej. Po podpisaniu takiego dokumentu każda gmina może umieszczać dane dłużników alimentacyjnych w rejestrze BIG. W treści informacji przekazywanej przez jednostki samorządu terytorialnego do BIG powinny znaleźć się m.in. dane nieuczciwego płatnika, tytuł prawny, kwota zaległości oraz informacja o kwestionowaniu przez dłużnika istnienia całości lub części zobowiązania.

Warto pamiętać, iż po wejściu w życie nowej Ustawy o BIG, gminy w dalszym ciągu będą miały obowiązek wpisywać dłużników alimentacyjnych do baz BIG, nie będą jednak jedynym podmiotem uprawnionym do tego typu działań. Oprócz jednostek samorządu terytorialnego, każda dorosła osoba, której należą się alimenty i ich nie otrzymuje, będzie mogła sama wpisać dłużnika do rejestru BIG.

Jakie obowiązki ciążą na wierzycielu?

Obowiązek dbania o aktualność danych w rejestrze BIG, dotyczących dłużników alimentacyjnych leży po stronie podmiotu, który je wprowadził. Po wejściu w życie nowej Ustawy o BIG, ten nakaz odnosić się będzie zarówno do gmin, jak i konsumentów, którzy umieścili dane dłużnika alimentacyjnego w rejestrze BIG. Te podmioty będą zobowiązane do rzetelnej aktualizacji przekazanych informacji. Nie usunięcie w odpowiednim czasie z bazy biura informacji gospodarczej danych o  dłużniku skutkuje poważnymi konsekwencjami pieniężnymi. Wierzyciel ma 14 dni od daty całkowitej spłaty jego zobowiązania na wykreślenie takiej osoby z rejestru. Obowiązek aktualizacji danych dotyczy również częściowych spłat. Natomiast w przypadku zwiększania się kwoty zadłużenia raz przekazana informacja gospodarcza o zwłoce w wykonaniu zobowiązań pieniężnych może zostać aktualizowana, decyzja w tej sprawie należy do podmiotu, który przekazał informację do biura informacji gospodarczej.

- Cały czas aktywnie współpracujemy z jednostkami samorządu terytorialnego. Po ustanowieniu nowych przepisów w 2008 r. dotyczących przekazywania do BIG informacji o dłużnikach alimentacyjnych rozpoczęliśmy kampanię społeczną „Dłużnik Alimentacyjny” oraz utworzyliśmy Program Ochrony Finansów Samorządów. Te działania zaowocowały prawie 470 milionami złotych zwróconych świadczeń alimentacyjnych. Wierzymy, że nowe regulacje prawne przyczynią się do dalszego skutecznego odzyskiwania należności od osób, które nie płacą zasądzonych alimentów swoim dzieciom – komentuje Mariusz Hildebrand.

Źródło: InfoMonitor