Określenie adresu osoby występującej w akcie notarialnym - opinia prawna

Stan faktyczny

W 1998 roku kupiłem wspólnie z żoną działkę rolną. Notariusz wpisując dane stron w komparycji aktu notarialnego (wstępie), wpisał miejsce mojego faktycznego zamieszkania, które mu podałem, a nie miejsce zameldowania z mojego dowodu osobistego. Jest to ta sama miejscowość tylko różne adresy. Te dwa mieszkania były wtedy moją własnością. Żona ma wpisane w/w akcie notarialnym dane z dowodu osobistego (zameldowanie) w jeszcze innym mieszkaniu niż moje. Notariusz poinformował mnie, że on działa na gruncie prawa cywilnego i mógł tak zrobić (centrum życiowe i faktyczne zamieszkanie). Pytałem się, czy w akcie nie wpisać w miejscu zamieszkały.... – zameldowania, a do doręczeń napisać „adres do korespondencji”, ale stwierdził, że to nie jest konieczne. Czy nie poniosę z tego tytułu żadnych konsekwencji i czy wszystko jest w porządku?

Opinia prawna

Niniejsza opinia została sporządzona w oparciu o następujące akty prawne:

• Ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (tekst jednolity: Dz. U. 2002 r., Nr 42, poz. 369 ze zmianami),

• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zmianami).

Miejsce zamieszkania

Miejsce zamieszkania to oprócz zwrotu funkcjonującego w życiu codziennym także pojęcie prawnicze. Miejsce zamieszkania reguluje przepis artykułu 25 kodeksu cywilnego, który stanowi, iż miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.

W doktrynie prawa cywilnego używając tego pojęcia dokonuje się m.in. indywidualizacji określonej osoby fizycznej, a to ta właśnie jego funkcja ma rozstrzygające znaczenie dla przedstawionego stanu faktycznego. Nie sposób jednak pominąć, iż miejsce zamieszkania nie jest pojęciem jednoznacznym. Używa się go zarówno na określenie miejscowości (znaczenie artykułu 25 w/w), jak i na oznaczenie konkretnego lokalu mieszkalnego, z określeniem nie tylko miejscowości, ale również nazwy ulicy, numeru domu i mieszkania (często także jeszcze województwo). W nauce prawa cywilnego przyjmuje się, iż dla zamieszkiwania danej osoby w określonej miejscowości, konieczne jest ustalenie występowania łącznie dwóch przesłanek, a mianowicie przebywania i zamiaru stałego pobytu.

Z całości powyższej wypowiedzi w odniesieniu do przedstawionego stanu faktycznego znaczenie ma jedynie to, iż miejsce zamieszkania służy do indywidualizacji osoby. Proszę zauważyć, iż w komparacji aktu notarialnego znalazły się jeszcze inne dane Pana i Pana żony. Wszystkie one zostały tam zamieszczone w jednym konkretnym celu – aby jednoznacznie i w sposób niepodważalny określić osoby stawające do aktu notarialnego, czyli strony umowy. Miejsce zamieszkania nie jest jednak elementem wiodącym, które ma decydujące znaczenie w określeniu osoby. Adres do korespondencji podaje się w przypadku jakiegoś postępowania (np. sądowego cywilnego, ewentualnie administracyjnego, pozostawia się w aktach organu administracyjnego, ewentualne podaje swojemu kontrahentowi), ale nie podaje się takiego w akcie notarialnym. Adres podany w akcie jest tylko o tyle wiążący, że to właśnie na ten adres sąd prześle Państwu, jako stronom umowy sprzedaży, zawiadomienie o wpisie Państwa do księgi wieczystej, jako nowych właścicieli nieruchomości.

W związku z powyższym należy odpowiedzieć na Pana pytanie wprost, iż żadne negatywne konsekwencje ani dla Pana, ani dla Pana żony nie wynikną ze spisanego aktu notarialnego, gdyż nie ma w nim żadnych nieprawidłowości.

Akt notarialny

Powyższe twierdzenia potwierdzają jeszcze przepisy ustawy Prawo o notariacie, która w artykule 91 i następnych określa wymagania wobec sporządzanych przez notariusza aktów notarialnych. Zgodnie z artykułem 92 ustawy Prawo o notariacie akt notarialny powinien zawierać:

1. dzień, miesiąc i rok sporządzenia aktu, a w razie potrzeby lub na żądanie strony - godzinę i minutę rozpoczęcia i podpisania aktu,

2. miejsce sporządzenia aktu,

3. imię, nazwisko i siedzibę kancelarii notariusza, a jeżeli akt sporządził zastępca notariusza - nadto imię i nazwisko zastępcy,

4. imiona, nazwiska, imiona rodziców i miejsce zamieszkania osób fizycznych, nazwę i siedzibę osób prawnych lub innych podmiotów biorących udział w akcie, imiona, nazwiska i miejsce zamieszkania osób działających w imieniu osób prawnych, ich przedstawicieli lub pełnomocników, a także innych osób obecnych przy sporządzaniu aktu,

5. oświadczenia stron, z powołaniem się w razie potrzeby na okazane przy akcie dokumenty,

6. stwierdzenie, na żądanie stron, faktów i istotnych okoliczności, które zaszły przy spisywaniu aktu,

7. stwierdzenie, że akt został odczytany, przyjęty i podpisany, 

8. podpisy biorących udział w akcie oraz osób obecnych przy sporządzaniu aktu,

9. podpis notariusza. 

Nadto, jeżeli akt notarialny w swej treści zawiera przeniesienie, zmianę lub zrzeczenie się prawa ujawnionego w księdze wieczystej albo ustanowienie prawa podlegającego ujawnieniu w księdze wieczystej, bądź obejmuje czynność przenoszącą własność nieruchomości, chociażby dla tej nieruchomości nie była prowadzona księga wieczysta, notariusz sporządzający akt notarialny jest obowiązany zamieścić w tym akcie wniosek o dokonanie wpisu w księdze wieczystej, zawierający wszystkie dane wymagane przepisami Kodeksu postępowania cywilnego.

Wynika zatem z powyższego, iż podpisany akt notarialny jest sporządzony w sposób prawidłowy, zgodny z przepisami prawa. Potwierdzają to postanowienia Prawa o notariacie oraz rozumienie pojęcia „miejsce zamieszkania” w świetle przepisów prawa cywilnego.

Zespół
e-prawnik.pl