Złamanie zakazu konkurencji przez pracownika samorządowego - opinia prawna

Można mieć wątpliwości, czy prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie świadczenia usług geodezyjnych przez pracowników Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej nie jest sprzeczne z art. 18 ustawy o pracownikach samorządowych. Stanowi on, że pracownik samorządowy nie może wykonywać zajęć, które pozostawałyby w sprzeczności z jego obowiązkami albo mogłyby wywołać podejrzenie o stronniczość lub interesowność. Wówczas należałoby skorzystać z drogi administracyjnej i wystąpić ze skargą, której adresatem byłaby rada powiatu w tym przypadku (zgodnie z art. 229 pkt 4) kpa). Rada powiatu jest organem właściwym do rozpatrzenia skargi, która dotyczy zadań starosty. Starosta jest bowiem organem administracji geodezyjnej i kartograficznej wykonującym zadania przy pomocy geodety powiatowego wchodzącego w skład starostwa powiatowego. Można również złożyć skargę bezpośrednio na pracownika, który nadużywa swojego stanowiska do celów prywatnych. Pracownik, który otrzymał skargę dotyczącą jego działalności, obowiązany jest przekazać ją niezwłocznie swojemu przełożonemu (art. 256 kpa). Skargę taką można również skierować bezpośrednio do starosty. Przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności lub interesów skarżących, a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw (art. 227).

Z przedstawionego przez Pana stanu faktycznego wynika, że pracownik Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, który utrudnia dostęp innym geodetom do materiałów znajdujących się w tym ośrodku jest jednocześnie przedsiębiorcą.

Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jednolity: Dz. U. 2003 r., Nr 86, poz. 804) może znaleźć w tym wypadku zastosowanie. Art. 8 ust. 2 pkt 5) ustawy stanowi, iż zakazane jest nadużywanie pozycji dominującej na rynku właściwym przez jednego lub kilku przedsiębiorców poprzez przeciwdziałanie ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji.
Przez pozycję dominującą rozumie się przez to pozycję przedsiębiorcy, która umożliwia mu zapobieganie skutecznej konkurencji na rynku właściwym przez stworzenie mu możliwości działania w znacznym zakresie niezależnie od konkurentów, kontrahentów oraz konsumentów; domniemywa się, że przedsiębiorca ma pozycję dominującą, jeżeli jego udział w rynku przekracza 40% (art. 4 pkt 9).
Może Pan jako przedsiębiorca wystąpić do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z wnioskiem o wszczęcie postępowania antymonopolowego (art. 84). Wniosek wnosi się na piśmie wraz z uzasadnieniem i podaniem podstawy prawnej (tą podstawą jest w art. 8 ust. 2 pkt 5) oraz z kopiami wniosku w liczbie umożliwiającej ich przekazanie pozostałym stronom postępowania (w Pana przypadku będą to geodeci zatrudnieni w starostwie). Musi Pan wskazać swój interes prawny w wystąpieniu z takim wnioskiem (czyli wykazać, że takie postępowanie geodetów godzi w Pana interes chroniony prawem). Ponadto należy uprawdopodobnić, że doszło do naruszenia przepisów ustawy (tj. przepisu art. 8 ust. 2 pkt 5). Prezes zawiadamia strony o wszczęciu postępowania wydając stosowne postanowienie. Zgodnie z art. 92 ustawy postępowanie powinno zostać zakończone w terminie 5 miesięcy od dnia jego wszczęcia. Sankcją stosowaną wobec przedsiębiorców dopuszczających się nadużycia pozycji dominującej jest kara pieniężna. Od wniosków o wszczęcie postępowania antymonopolowego przed Prezesem Urzędu przedsiębiorcy uiszczają opłaty. Jeżeli wraz ze złożonym wnioskiem nie zostanie uiszczona opłata, Prezes Urzędu wzywa wnioskodawcę do uiszczenia opłaty w terminie 7 dni, z pouczeniem, że nieuiszczenie opłaty spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpatrzenia. Prezes Rady Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, wysokość opłat, o których mowa.

Może Pan również skorzystać z możliwości jaką daje ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jednolity: Dz. U. 2003 r. Nr 153 poz. 1503). Przewiduje ona odpowiedzialność cywilną za dokonanie czynu nieuczciwej konkurencji.

Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Ustawa wymienia również czyny nieuczciwej konkurencji, jest to jednakże tylko przykładowe wyliczenie, co oznacza, że opisany przez Pana przypadek nie musi być w grupie wymienionych czynów nieuczciwej konkurencji, aby móc zostać uznany za czyn nieuczciwej konkurencji.
W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać:

• zaniechania niedozwolonych działań,
• usunięcia skutków niedozwolonych działań,
• złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie,
• naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych,
• wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych,
• zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.
  

Orzeka o tym Sąd.