Oddalenie wniosku o upadłość a odpowiedzialność członka zarządu - opinia prawna

Stan faktyczny

W styczniu Zarząd firmy "X" sp. z o.o. złożył wniosek do sądu rejonowego o upadłość - mimo że nie zaprzestał dokonywania płacenia zobowiązań. Jednak zobowiązania przewyższały należności i wartość majątku firmy jak również kapitał zakładowy 550.000 (w większości aport know-how). Nie doszedł do skutku duży kontrakt, który miał postawić firmę na nogi. Wniosek o upadłość został odrzucony, ze względu na brak możliwości pokrycia kosztów postępowania upadłościowego. Na dzień dzisiejszy firma nie prowadzi działalnosći gospodarczej, nie zaciąga zobowiązań, nie zatrudnia pracowników. Od dwóch miesięcy usiłujemy zmienić adres siedziby w KRS. 1. Czy Zarząd ma obowiązek poinformować swoich wierzycieli o odrzuconym wniosku o upadłość. Jeśli tak, to w jakim terminie i czy należy poinformować również ZUS i Urząd Skarbowy? 2. Czy Spółka powinna otworzyć likwidację czy może sobie tak „wisieć" dalej? 3. Co stanie się z wierzytelnościami w razie rozpoczęcia likwidacji? Jeśli rozpoczniemy likwidację, to co stanie się z wierzytelnościami (kontrahenci oraz budżet), bo przecież majątku nie ma? 4. Czy Zarząd osobiście może ponieść konsekwencje długów Spółki, mimo że to złożony został wniosek o upadłość?

Porady prawne

Opinia prawna

Niniejsza opinia prawna została sporządzona na podstawie ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. 2000 r. Nr 94, poz. 1037 ze zm.).

Ad 1.

Dla pewnego uściślenia; z pytania wynika, iż sąd mając na względzie brak możliwości pokrycia kosztów postępowania upadłościowego dokonał odrzucenia wniosku. Chodzi jednak o oddalenie, a nie odrzucenie wniosku. Odrzucenie mogłoby bowiem mieć miejsce w sytuacji, gdy wniosek nie zostałby należycie opłacony, co - jak wynika z opisu sytuacji - nie miało miejsca. Postanowienie sądu o oddaleniu wniosku o upadłość nie wywołuje żadnych szczególnych obowiązków informacyjnych. Tym samym zarząd spółki nie jest zobowiązany poinformować wierzycieli o tym postanowieniu, jak również obowiązek taki nie istniej wobec ZUS czy US.

Ad 2.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ulega rozwiązaniu po przeprowadzeniu likwidacji, z chwilą wykreślenia jej z rejestru. Oznacza to zakończenie działalności spółki i równocześnie ustanie jej bytu prawnego. Konieczne jest jednak w tym zakresie przeprowadzenie likwidacji spółki. Okoliczności opisane w zapytaniu dają podstawę do uruchomienia postępowania likwidacyjnego. O tym czy takie postępowanie będzie jednak prowadzone decyduje wola wspólników (wyjątek od tego stanowią przypadki, gdy otwarcie likwidacji następuje z dniem uprawomocnienia się orzeczenia sądu o rozwiązaniu spółki). W przedstawionym stanie faktycznym dalszy los spółki uzależniony jest więc w decydującej mierze od woli udziałowców. Nic nie stoi bowiem na przeszkodzie by likwidacja nie była wszczynana, a spółka "wisiała" tak dalej. Pamiętać jednak należy, iż w przypadku, gdy bilans sporządzony przez zarząd wykaże stratę przewyższającą sumę kapitałów zapasowego i rezerwowych oraz połowę kapitału zakładowego, zarząd jest obowiązany niezwłocznie zwołać zgromadzenia wspólników w celu powzięcia uchwały dotyczącej dalszego istnienia spółki.

Ad 3.

Postępowanie likwidacyjne ma na celu zapewnienie ochrony interesów wierzycieli spółki i samych wspólników. Służy temu szereg obowiązków przewidzianych w ramach tego postępowania. Chodzi tutaj m.in. o obowiązek ogłoszenia o likwidacji, wezwanie wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności czy zakaz wypłacania wspólnikom w toku likwidacji zysków przed spłaceniem wszystkich zobowiązań spółki. Zasady tego postępowania są tak ukształtowane by zabezpieczyć zaspokojenie wierzytelności wymagalnych i niespornych, jak i niewymagalnych i spornych. Może się wszakże zdarzyć, że majątek spółki nie wystarcza na zaspokojenie w postępowaniu likwidacyjnym wszystkich wierzycieli spółki. Taka sytuacja nie stoi jednak na przeszkodzie zakończeniu likwidacji i wykreśleniu spółki z rejestru. Zgodnie bowiem z postanowieniem SN z 18 grudnia 1996 I CKN 20/96 możliwe jest wykreślenie z rejestru spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jeżeli w wyniku przeprowadzonego i zakończonego postępowania likwidacyjnego zostanie spieniężony cały jej majątek, a mimo to zostaną nie wypełnione zobowiązania ciążące na tej spółce.

Brak zaspokojenia wszystkich wierzycieli spółki nie może bowiem stanowić przeszkody do wykreślenia spółki niezdolnej do działania i nie mającej żadnego majątku - a więc "martwego" podmiotu gospodarczego. Sytuacja przedstawiona w stanie faktycznym (tj. brak majątku na spłatę zobowiązań) nie powinna stanowić więc przeszkody do przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego i wykreślenia spółki z rejestru.

Ad 4.

Kwestia wymaga dokładniejszego rozważenia przesłanek wyłączających odpowiedzialność członkow zarzadu za zobowiązania spółki. W sytuacji, gdy istnieją podstawy do obarczenia członka zarządu odpowiedzialnością za te zobowiązania, może on tę odpowiedzialność wyłączyć, jeśli wykaże, iż w odpowiednim momencie zgłosił wniosek o upadłość.

Jak stwierdził Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 16 października 1998 r., III CKN 650/97, OSP 1999, C-174 „nie może odnieść skutku zarzut naruszenia prawa materialnego, polegający na przyjęciu, że wniosek o upadłość był zgłoszony we właściwym czasie, to jest po zapoznaniu się z bilansem spółki sporządzonym dla otwarcia likwidacji spółki. W literaturze przedmiotu i orzecznictwie Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 7 maja 1997 r. II CKN 117/97 nie publ.) przyjmuje się, że dla określenia „właściwego czasu" dla wystąpienia o otwarcie postępowania układowego lub o ogłoszenie upadłości (art. 298 § 2 kh) należy uwzględnić funkcje ochronne tych postępowań wobec wierzycieli. Nie może to być moment, w którym wniosek o upadłość musi zostać oddalony, bo majątek dłużnika nie wystarcza - w sposób oczywisty - nawet na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego."

Członkowie zarządu nie będą więc mogli wyłączyć swej odpowiedzialności twierdząc, iż we właściwym czasie zglosili wniosek o upadłość. Pozostanie próba obrony polegająca na wykazaniu, iż niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z winy danego członka zarządu albo, iż pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody. 


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

  • Roman 2015-05-21 19:30:19

    jak rozumieć określenie ,że wierzyciel nie poniósł szkody? ,bo wtedy nie ma odpowiedzialności członków zarządu za nie złożenie wniosku o upadłość. Wierzyciel przecież nie otrzymal swoich należności,a więc poniósl szkodę. proszę o odpowiedź na forum.


Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika