Sposób prowadzenia działalności gospodarczej po utracie statusu Zakładu Pracy Chronionej - opinia prawna

Opinia prawna

Niniejsza opinia prawna została sporządzona na podstawie następujących aktów prawnych:

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. 1997 r., Nr 123, poz. 776 ze zmianami),

• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu rozliczania składek na ubezpieczenie społeczne z uwzględnieniem dotacji Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i budżetu państwa (Dz. U. 1998 r., Nr 164, poz. 1190),

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity: Dz. U. 2000 r., Nr 14, poz. 176 ze zmianami).

Podstawą poniższych rozważań w głównej mierze powinna być ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, a konkretnie jej artykuł 31. Stanowi on, iż prowadzący zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej w stosunku do tego zakładu jest zwolniony z:

1. podatków z tym że:

• podatków od nieruchomości, rolnego i leśnego - na zasadach określonych w przepisach odrębnych,

• z podatku od czynności cywilnoprawnych - jeżeli czynność przez niego dokonana pozostaje w bezpośrednim związku z prowadzeniem zakładu,

2. opłat, z wyjątkiem opłaty skarbowej i opłat o charakterze sankcyjnym.

Co do szczegółów, należy odwołać się do regulacji zawartych w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu rozliczania składek na ubezpieczenie społeczne z uwzględnieniem dotacji Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i budżetu państwa.

Z tego aktu wynika, iż płatnicy składek (czyli w tym wypadku pracodawca) ma obowiązek wykazywać w deklaracji rozliczeniowej kwoty składek na ubezpieczenia społeczne, z podziałem na źródła finansowania tych składek (czyli tego obowiązku musieli Państwo dopełniać do tej chwili). Natomiast ZUS, na podstawie przesłanych deklaracji rozliczeniowych, ma w takiej sytuacji obowiązek ustalić zgodnie z ustawą kwoty składek na ubezpieczenia społeczne finansowane odpowiednio przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, oraz budżet państwa, stosując dokumentację, o której mowa w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

Z punktu widzenia przedstawionego stanu faktycznego, najistotniejszy jest tutaj przepis paragrafu 2 ustęp 4 przytoczonego powyżej rozporządzenia. Stanowi on, iż w razie gdy kwota składek w wyniku korekty ulega zwiększeniu lub zmniejszeniu, odpowiednio zwiększa się lub zmniejsza kwotę dotacji należną w najbliższym terminie rozliczeniowym. 

Stosując analogicznie powyższy przepis oraz biorąc pod uwagę wykładnię powyżej przytoczonych przepisów należy stwierdzić, iż powinni Państwo dokonać rozliczeń na dotychczasowych zasadach, gdyż posiadając status zakładu pracy chronionej do połowy lutego otrzymujecie państwo cały czas omawiane „dotacje”. W związku z tym z kolei ulegnie zmianie kwota dofinansowania, ale nie spowoduje to kompletnej utraty statusu zakładu pracy chronionej w obliczu przepisów ubezpieczeniowych.

Podatki

Kwestie podatkowe związane z utratą statusu zakładu pracy chronionej zostały opisane wprost w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z jej artykułem 38 ustęp 2a płatnicy, którzy utracili status zakładu pracy chronionej, zatrudniający osoby niepełnosprawne, kwoty pobranych zaliczek na podatek od przychodów tych osób oraz od zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez tych płatników tym osobom:

1. za miesiące od początku roku do miesiąca włącznie, w którym dochód osoby niepełnosprawnej uzyskany od początku roku u tego płatnika przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej przekazują w wysokości:

• a)25% na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych - w przypadku płatników osiągających wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości od 25 do 30%,

• b)50% na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych - w przypadku płatników osiągających wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości od 30 do 35%,

• c)75% na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych - w przypadku płatników osiągających wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości od 35 do 40%,

• d)100% na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych - w przypadku płatników osiągających wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 40%

- w pozostałej części na zasadach określonych w ustępie 1 tego artykułu (czyli przekazują kwoty pobranych zaliczek na podatek w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby, przesyłając równocześnie deklarację według ustalonego wzoru; jeżeli między kwotą potrąconego podatku a kwotą wpłaconego podatku występuje różnica, należy ją wyjaśnić w deklaracji).

2. za miesiące następujące po miesiącu, w którym dochód osoby niepełnosprawnej uzyskany od początku roku u tego płatnika przekroczył kwotę, o której mowa powyżej (w punkcie 1), kwoty pobranych zaliczek na podatek płatnicy przekazują na zasadach określonych w cytowanym ustępie 1.

Podsumowanie

Z powyższego wynika, iż nie mogą sobie Państwo pozwolić na dowolność w postępowaniu w związku z utratą statusu zakładu pracy chronionej, gdyż postępowanie Państwa nie powinno wiele się różnić od dotychczasowego. Różnice będą miały miejsce tylko w samym rozliczeniu jak wyżej opisano.

Ponadto proponujemy, w celu uczynienia odpowiednich wyliczeń i korekt w deklaracjach bardziej czytelnymi, dołączenie do nich odpowiednich pism przewodnich do Urzędu Skarbowego i ZUS, które pozwolą wyjaśnić całą sytuację i okoliczność utraty przez spółkę statusu zakładu pracy chronionej.