Kto i kiedy na wcześniejszą emeryturę? - opinia prawna

Stan faktyczny

Czy prawo do wcześniejszej emerytury przysługuje lekarzowi urodzonemu przed 1 stycznia 1949 r. (58 lat, zatrudniony na umowę o pracę, pełny etat, od 1972 r. u tego samego pracodawcy) nieprzerwanie pracującemu w zabiegowym oddziale ginekologiczno-położniczym i pełniącym dyżury oddziałowe od 1973 r. Proszę także o podanie okresu ochrony przed wypowiedzeniem.

Opinia prawna

Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2004 r. Nr 39 poz. 353 z późniejszymi zmianami) - zwana dalej ustawą o emeryturach i rentach ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

  • osiÄ…gnÄ™li wiek emerytalny wynoszÄ…cy co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn;
  • majÄ… okres skÅ‚adkowy i nieskÅ‚adkowy wynoszÄ…cy co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Ustawa o emeryturach i rentach przewiduje również możliwość przejścia ubezpieczonego na emeryturę przy spełnieniu innych przesłanek niż te powyżej wymienione. Modyfikacja dotyczy wymiaru okresu składkowego i nieskładkowego oraz wieku, w którym ubezpieczony może przejść na emeryturę.
Dodatkowo należy zauważyć, że zgodnie z art. 30 ustawy o emeryturach i rentach, do niektórych grup stosuje się odrębne przepisy, które regulują wcześniejsze przechodzenie na emeryturę. Dotyczy to ubezpieczonych będących:

  • inwalidami wojennymi i wojskowymi oraz kombatantami,
  • pracownikami urzÄ™dów paÅ„stwowych,
  • pracownikami samorzÄ…dowymi,
  • żoÅ‚nierzami zastÄ™pczej sÅ‚użby wojskowej przymusowo zatrudnianymi w kopalniach wÄ™gla, kamienioÅ‚omach i zakÅ‚adach wydobywania rud uranu,
  • nauczycielami akademickimi.

Jak wynika z powyższego nie kwalifikuje się Pan do żadnej z tych grup, co czyni analizę odrębnych przepisów bezprzedmiotową.
Ustawa o emeryturach i rentach przewiduje możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę w przypadku osób całkowicie niezdolnych do pracy.

Porady prawne


Zgodnie z art. 29 tej ustawy, ubezpieczeni urodzeni przed dniem 1 stycznia 1949 r., będący pracownikami, którzy nie osiągnęli wieku emerytalnego, mogą przejść na emeryturę:

  • kobieta - po osiÄ…gniÄ™ciu wieku 55 lat, jeżeli ma co najmniej 30-letni okres skÅ‚adkowy i nieskÅ‚adkowy albo jeżeli ma co najmniej 20-letni okres skÅ‚adkowy i nieskÅ‚adkowy oraz zostaÅ‚a uznana za caÅ‚kowicie niezdolnÄ… do pracy,
  • mężczyzna - po osiÄ…gniÄ™ciu wieku 60 lat, jeżeli ma co najmniej 25-letni okres skÅ‚adkowy i nieskÅ‚adkowy oraz zostaÅ‚ uznany za caÅ‚kowicie niezdolnego do pracy.

Ponadto ustawa o emeryturach i rentach przewiduje możliwość przejÅ›cia na wczeÅ›niejszÄ… emeryturÄ™ w przypadku osób ubezpieczonych urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., bÄ™dÄ…cym pracownikami, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Osobom takim przysÅ‚uguje emerytura w wieku niższym niż wiek emerytalny okreÅ›lony ustawa o emeryturach i rentach. Dla celów ustalenia powyższych uprawnieÅ„, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa siÄ™ pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwoÅ›ci dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwoÅ›ci lub wymagajÄ…cych wysokiej sprawnoÅ›ci psychofizycznej ze wzglÄ™du na bezpieczeÅ„stwo wÅ‚asne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiÄ…zujÄ… wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.  
W świetle tej ustawy, za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze uważa się:-

  • pracowników organów kontroli paÅ„stwowej,
  • pracowników organów administracji celnej,
  • pracowników wykonujÄ…cych dziaÅ‚alność twórczÄ… lub artystycznÄ…,
  • dziennikarzy zatrudnionych w redakcjach dzienników, czasopism, w radiu, telewizji oraz w organach prasowych, informacyjnych, publicystycznych albo fotograficznych, objÄ™tych ukÅ‚adem zbiorowym pracy dziennikarzy,
  • nauczycieli, wychowawców lub innych pracowników pedagogicznych wykonujÄ…cych pracÄ™ nauczycielskÄ… wymienionÄ… w art. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2003 r. Nr 118, poz. 1112, Nr 137, poz. 1304, Nr 203, poz. 1966 i Nr 213, poz. 2081),
  • żoÅ‚nierzy zawodowych, funkcjonariuszy Policji, UrzÄ™du Ochrony PaÅ„stwa, Agencji BezpieczeÅ„stwa WewnÄ™trznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Biura Ochrony RzÄ…du, SÅ‚użby Celnej, SÅ‚użby WiÄ™ziennej i PaÅ„stwowej Straży Pożarnej,
  • pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 pkt 1a-5 i 8 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229 oraz z 2003 r. Nr 52, poz. 452).

KwestiÄ™ wczeÅ›niejszego wieku odchodzenia na emeryturÄ™ w przypadku pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych reguluje RozporzÄ…dzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 r., Nr 8, poz. 43 ze zmianami). Zgodnie z § 3 rozporzÄ…dzenia, za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej "wymaganym okresem zatrudnienia", uważa siÄ™ okres wynoszÄ…cy 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony Å‚Ä…cznie z okresami równorzÄ™dnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywaÅ‚ prace w szczególnych warunkach, nabywa prawo do emerytury, jeżeli speÅ‚nia Å‚Ä…cznie nastÄ™pujÄ…ce warunki:

  • osiÄ…gnÄ…Å‚ wiek emerytalny wynoszÄ…cy: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,
  • ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W wykazie dołączonym do rozporządzenia znalazły się prace wykonywane w służbie zdrowia i opiece społecznej, które kwalifikują do przejścia na wcześniejsza emeryturę.
Do prac takich należą więc:

  • prace na oddziaÅ‚ach: intensywnej opieki medycznej, anestezjologii, psychiatrycznych i odwykowych, onkologicznych, leczenia oparzeÅ„ oraz ostrych zatruć w bezpoÅ›rednim kontakcie z pacjentami,
  • prace w zespoÅ‚ach operacyjnych dyscyplin zabiegowych oraz prace lekarzy stomatologów,
  • prace w prosektoriach i zakÅ‚adach anatomopatologicznych, histopatologicznych i medycyny sÄ…dowej,
  • prace w zespoÅ‚ach pomocy doraźnej pogotowia ratunkowego oraz medycznego ratownictwa górniczego,
  • prace w domach pomocy spoÅ‚ecznej dla nieuleczalnie i przewlekle chorych, umysÅ‚owo upoÅ›ledzonych dorosÅ‚ych i umysÅ‚owo niedorozwiniÄ™tych dzieci,
  • prace przy pobieraniu prób i pomiarach w warunkach i na stanowiskach pracy szkodliwych dla zdrowia, wykonywane przez personel stacji sanitarno-epidemiologicznych oraz laboratoriów Å›rodowiskowych.

Biorąc pod uwagę rodzaj wykonywanej przez Pana pracy (ginekolog) oraz jej wyliczenie, uznać należy, że praca ta nie kwalifikuje ona Pana do przejścia na emeryturę w wieku 60 lat czyli na warunkach wynikających ze wskazanego rozporządzenia.

Reasumując, nie przysługuje Panu prawo przejścia na wcześniejszą emeryturę na podstawie aktualnie obowiązujących przepisów.

Odnośnie okresu, w którym nie może Panu zostać wypowiedziana umowa o pracę, to od dnia 1 czerwca 2004 r. okres ten został wydłużony z dwóch do czterech lat. Zgodnie z art. 39 kodeksu pracy, pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.


Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

  • Danka 2013-02-09 10:19:43

    mam 55 lat a pracy 36 kiedy na wczesniejszą emeryture .Dziękuje za udzielenie informacji.

  • róza 2012-12-19 20:20:14

    Witam mam 49 lat-niedlugo skoncze 50 lat i bede miec 35 lat pracy-czy nalezy mi sie wczesniejsza emerytura?


Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika