Zniesienie wspólności majątkowej małżonków

Pytanie: Jakie kroki prawne można/należy podjąć w celu uregulowania spraw majątkowych w odniesieniu do własnościowego mieszkania spółdzielczego po zniesieniu ustawowej wspólności majątkowej? Jakie prawa wynikają dla współwłaściciela z faktu zniesienia ustroju ustawowej wspólności majątkowej? W jakiej formie i do kogo należy się zwrócić? Sąd od lat zajmuje się sprawą rozwodową. Strona zamieszkująca nie reguluje na bieżąco opłat za eksploatację. Czy spółdzielnia może wydać nakaz eksmisji z tego powodu? Kogo on obejmie? W jakim terminie? Kto winien uregulować zaległe zobowiązania? Jak to się ma do rozdzielności majątkowej?

Odpowiedź:

Fakt ustania wspólności majątkowej powoduje, że między małżonkami powstaje rozdzielność majątkowa. Do majątku objętego dotychczas wspólnością majątkową stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych, majątek ten może ulec podziałowi i małżonkowie mogą dokonać rozliczeń przewidzianych w przepisach dotyczących współwłasności. Ustanie wspólności majątkowej nie powoduje jednak ustania wspólności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu (art. 215 § 3 zd. 1 pr.spółdz.). Jeśli mieszkanie stanowiło majątek wspólny, prawo własności nadal przysługuje obojgu małżonkom. Co więcej, jest to nadal tzw. współwłasność łączna, która regulowana jest przez szczególne przepisy i co do zasady w czasie jej trwania (czyli w czasie trwania małżeństwa) nie jest możliwy podział rzeczy. Jeśli zaś chodzi o eksmisję, jak stanowi prawo spółdzielcze, jeżeli spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu należy do kilku osób, w przypadku długotrwałych zaległości z zapłatą opłat, rażącego lub uporczywego wykraczania osoby korzystającej z lokalu przeciwko obowiązującemu porządkowi domowemu albo niewłaściwego zachowania tej osoby czyniącego korzystanie z innych lokali lub nieruchomości wspólnej uciążliwym, zarząd spółdzielni na wniosek rady nadzorczej może wystąpić z żądaniem (w trybie procesu) sprzedaży lokalu w drodze licytacji na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o egzekucji z nieruchomości. Warunkiem skorzystania przez spółdzielnię z tego uprawnienia jest wystąpienie jednej z przesłanek wymienionych w nim (czyli wystarczą tylko np. zaległości w opłatach) oraz podjęcie uchwały przez radę nadzorczą upoważniającej lub obligującej zarząd do wystąpienia z pozwem przeciwko uprawnionym do lokalu. Pozwanymi będą wszyscy współuprawnieni (także współwłaściciel nie zamieszkujący w danym mieszkaniu). Spełnienie obowiązku zapłaty należności oczywiście spowoduje, że postępowanie takie stanie się bezprzedmiotowe. Jako że nadal jest Pani wlaścicielem mieszkania, również na Pani spoczywa obowiązek zapłaty należności. Fakt niezamieszkiwania nie ma bowiem wpływu na Pani prawo do lokalu. Prawo spółdzielcze nie określa terminów, które dotyczą zarówno wszczęcia takiego postępowania przez spółdzielnię jak i terminów do zapłaty zaległych zobowiązań. Takie terminy mogą jednak znajdować się w statucie spółdzielni.