Odpowiedzialność za zaginioną przesyłkę
Pytanie:
"W ramach prowadzonej działalności gospodarczej i umowy handlowej (dealerskiej) na podstawie wcześniej składanych zamówień otrzymuję zamawiany u dostawcy towar kurierem (UPS). Umowę ramową z kurierem, a co za tym idzie ubezpieczenie nadawanych przesyłek zawarł mój kontrahent (dostawca). Od marca ubiegłego roku zaginęły (nie otrzymałem) trzy przesyłki z zamawianym towarem, o czym każdorazowo poinformowałem dostawcę. Problem polega na tym, że stoi on na stanowisku, iż do chwili zamknięcia sprawy reklamacyjnej przez kuriera i jego ubezpieczyciela sprawa tych przesyłek jest moim problemem, tzn. nalega on, żebym zaksięgował duplikat faktury (oryginał znajdował się w zaginionej paczce). Ja natomiast uważam, że skoro nie otrzymałem fizycznie przesyłek nie mogę księgować faktur zakupowych. Sprawa jest tym ważniejsza, że na mocy zapisów zawartych w umowie dystrybucyjnej otrzymuję regularnie faktury korygujące (dociążenie od ceny hurtowej do ceny detalicznej w przypadku nie wykazania sprzedaży przez 2-mce od zakupu), których jak jestem pewien nie mogę księgować, gdyż nie mam do czego. Czy powinienem przyjmować duplikat faktury i korektę do niej, bo odpowiedzialność dostawcy za towar kończy się z chwilą jego nadania (przekazania kurierowi)? Kto powinien uwzględnić zaginione towary w spisie inwentaryzacyjnym na końcu roku (dostawca czy odbiorca)? Jak powinienem się zachować w sytuacji opisanej powyżej, żeby uwolnić się od zobowiązań (w księgach dostawcy figuruję jako dłużnik, pomimo, że honorowo nie wymaga on ode mnie płatności przed zamknięciem postępowania reklamacyjnego)?"
Odpowiedź prawnika: Odpowiedzialność za zaginioną przesyłkę
Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (VAT), obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.
Niestety ustawa o VAT nie definiuje pojęcia wydania towaru, co może powodować spory pomiędzy kontrahentami w przypadku zaginięcia towaru w trakcie przesyłki pomiędzy sprzedającym i kupującym.
W literaturze podatkowej, w tym w komentarzach do art. 19 ustawy o VAT (por. T. Michalik, VAT Komentarz, Warszawa 2007) wskazuje się, iż jeśli to sprzedawca jest zobowiązany dostarczyć towar do wskazanego miejsca, może on to zrobić sam albo za pośrednictwem osoby trzeciej. Jeżeli transportu dokonuje przewoźnik - osoba trzecia i działa on na rzecz sprzedawcy, wówczas wydanie ma miejsce z chwilą wydania towaru przez przewoźnika nabywcy. Wydanie towaru przez sprzedawcę przewoźnikowi nie powoduje żadnych konsekwencji w zakresie podatku VAT. Jeżeli w trakcie transportu towary ulegną uszkodzeniu, pełnej lub częściowej utracie, wówczas wydany zostanie towar w mniejszej ilości lub o obniżonej wartości. Jednakże opodatkowane będzie dopiero wydanie towaru przez przewoźnika nabywcy.
Powyższa wykładnia – korzystna dla kupującego – stoi jednak w sprzeczności z przepisami Kodeksu cywilnego o sprzedaży, a jako że pojęcie dnia wydania rzeczy nie jest zdefiniowanie na gruncie podatkowym, jego wyjaśnienia należałoby szukać na gruncie Kodeksu cywilnego. Jak stanowi art. 544 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli rzecz sprzedana ma być przesłana przez sprzedawcę do miejsca, które nie jest miejscem spełnienia świadczenia (a zgodnie z art. 454 § 1 Kodeksu cywilnego świadczenie powinno być spełnione w miejscu, gdzie w chwili powstania zobowiązania dłużnik – a więc sprzedawca – miał zamieszkanie lub siedzibę), poczytuje się w razie wątpliwości, że wydanie zostało dokonane z chwilą, gdy w celu dostarczenia rzeczy na miejsce przeznaczenia sprzedawca powierzył ją przewoźnikowi trudniącemu się przewozem rzeczy tego rodzaju. Przepis nie uzależnia przy tym momentu wydania od tego, która strona poniesie koszty wysyłki, czy na czyją rzecz (kupującego czy sprzedawcy) działa przewoźnik.
Zatem pomimo wskazanych wyżej głosów w literaturze podatkowej należałoby przyjąć, iż wydanie towaru nastąpiło z chwilą przekazania towaru przewoźnikowi, ze wszystkimi tego skutkami, również na gruncie podatkowym (zaksięgowanie duplikatu faktury, ujęcie w spisie inwentaryzacyjnym etc.). Jest to o tyle uzasadnione, że skoro nastąpiło wydanie rzeczy, kupujący nie może wstrzymać się z zapłatą (gdyby była żądana przez sprzedawcę), ponieważ kurier zagubił przesyłkę. Kupujący musiałby zatem za towar zapłacić i w tym zakresie w jego interesie jest zaksięgowanie faktury.
Piotr Geliński
Doradca podatkowy
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?