Żądanie przez związek zawodowy ujawnienia listy płac i nagród wypłaconych konkretnym pracownikom

Odpowiedź prawnika: Żądanie przez związek zawodowy ujawnienia listy płac i nagród wypłaconych konkretnym pracownikom

Potencjalnie podstawą do takich działań mógłby być art. 28 ustawa o związkach zawodowych:

Art. 28. Pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie związku zawodowego informacji niezbędnych do prowadzenia działalności związkowej, w szczególności informacji dotyczących warunków pracy i zasad wynagradzania.

Należy zwrócić uwagę, że mowa jest o „warunkach i zasadach”. Pojęcie to wskazuje raczej, że pracodawca ma obowiązek udzielić informacji o systemie, według którego następuje wyliczenie wynagrodzenia. Do systemu tego zaliczyć należałoby zaliczyć informacje zarówno z zakresu regulacji kształtujących wynagrodzenia, jak i odnoszące się do statusu ekonomicznego danego przedsiębiorstwa: "zasady wynagradzania", "informacje niezbędne do prowadzenia działalności związkowej". Przez pojęcie "informacji o zasadach wynagradzania" nie można rozumieć tylko informacji o przepisach regulujących kształtowanie wynagrodzeń, które przecież ze swej istoty są jawne i powszechnie dostępne. Informacja o zasadach wynagradzania obejmuje dane o konkretnie występujących w zakładzie pracy zjawiskach gospodarczych, o jego sytuacji finansowej, określonych funduszach, w tym zwłaszcza funduszu płac, czy nawet informacje o wysokości wynagrodzeń określonej grupy zawodowej lub o kształtowaniu się wynagrodzeń na określonych rodzajach stanowisk. Informacja "o zasadach wynagradzania" z natury rzeczy musi zawierać pewien stopień ogólności, jest więc czymś innym niż informacja o wysokości wynagrodzenia indywidualnego pracownika. Zresztą informacja o zasadach wynagradzania może mieć różny zakres ze względu na różnorodność sposobów wynagradzania i mechanizmów tworzących systemy wynagradzania. W placówkach zatrudnienia, w których wynagrodzenie kształtowane jest według ustalonego modelu zawartego w dokumentach ogólnie znanych, informacja o zasadach wynagradzania może ograniczyć się do powołania na ten model, w innych zaś, w których nie ma żadnej wewnętrznej regulacji tych zasad, informacja musi być szersza, wyjaśniająca mechanizmy kształtujące wynagrodzenie poszczególnych grup zatrudnionych. W każdym bądź razie "informacja o zasadach wynagradzania" może być jedynie pośrednim źródłem wiedzy o zarobkach indywidualnych pracowników, tzn. takim, który adresatowi tej informacji umożliwi uzyskanie niezbędnych danych o strukturze i globalnej wysokości (niekiedy tylko przeciętnej) wynagrodzenia poszczególnych pracowników. Dopóty można mówić o "informacji o zasadach wynagradzania", dopóki nie pozwala ona na indywidualizację informacji, tzn. przypisanie konkretnego wynagrodzenia za pracę poszczególnym, personalnie określonym pracownikom. Jeżeli tak rozumieć "informację o zasadach wynagradzania" (art. 28 ustawy związkowej), to oczywiste staje się, że jest ona w pełni wystarczająca do prowadzenia działalności związkowej w zakresie ochrony interesów grupowych. Tak rozumiana informacja o wynagrodzeniach pracowniczych jest także wystarczająca do ochrony interesów indywidualnych w ustalonym w statucie związku zawodowego podmiotowym i terytorialnym zakresie jego działania. Inaczej mówiąc, informacja o wysokości wynagrodzenia konkretnego, indywidualnie określonego pracownika nie jest niezbędna do prowadzenia działalności związkowej ani w zakresie ochrony interesów grupowych, ani indywidualnych; wystarczająca więc jest w tym przedmiocie "informacja o zasadach wynagradzania" w wyżej podanym znaczeniu.
Jak wynika przytoczonych argumentów Sądu Najwyższego, wykluczył on co do zasady prawo domagania się związków zawodowych udostępnienia informacji o wynagrodzeniach konkretnego pracownika.