Od ilu lat dziecko może pojechać bez opieki na wakacje? Czy 17 latek może sam podróżowac?

Odpowiedź prawnika: Od ilu lat dziecko może pojechać bez opieki na wakacje? Czy 17 latek może sam podróżowac?

Dzieci do momentu ukończenia lat 18 w świetle prawa nie są osobami pełnoletnimi, pozostają one pod władzą rodzicielską rodziców. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka.  Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny. W związku z powyższym na gruncie przepisów kro, rozstrzygnięcie tego, czy samodzielny wyjazd dziecka jest zgodny z prawem zależy od szeregu okoliczności towarzyszących temu wyjazdowi.

Z kolei, zgodnie z kodeksem cywilnym, kto z mocy ustawy lub umowy jest zobowiązany do nadzoru nad osobą, której z powodu wieku albo stanu psychicznego lub cielesnego winy poczytać nie można, ten obowiązany jest do naprawienia szkody wyrządzonej przez tę osobę, chyba że uczynił zadość obowiązkowi nadzoru albo że szkoda byłaby powstała także przy starannym wykonywaniu nadzoru.

Przepis ten stosuje się również do osób wykonywających bez obowiązku ustawowego ani umownego stałą pieczę nad osobą, której z powodu wieku albo stanu psychicznego lub cielesnego winy poczytać nie można. Na tle tego przepisu wypowiedział się SN w orzeczeniu z 8 kwietnia 2003 r., IV CKN 50/2001 wskazując, że „(...) obowiązek nadzoru rodziców nad małoletnim powyżej 13 lat jest obowiązkiem należytej staranności i zakres tego obowiązku oraz stawiane wymagania nie mogą być określane w oderwaniu od środowiska i miejscowych stosunków, a także poziomu rozwoju małoletniego oraz istniejącego stopnia zagrożenia przed zdarzeniem wyrządzającym szkodę dla osób trzecich”. 

Na gruncie prawa karnego osoby, które ukończyły 17 lat w momencie popełnienia przestępstwa odpowiadają tak jak osoby pełnoletnie, chyba, że chodzi o zwalczanie lub zapobieganie demoralizacji niepełnoletniego (osoby do lat 18). W takim przypadku zastosowanie znajdzie ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich.

Okoliczności mogące świadczyć o demoralizacji nieletniego to okoliczności takie jak: naruszenie zasad współżycia społecznego, popełnienie czynu zabronionego, systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego, używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawianie nierządu, włóczęgostwo, udział w grupach przestępczych.

Na koniec można jeszcze wskazać art. 105 kodeksu wykroczeń, zgodnie z którym kto przez rażące naruszenie obowiązków wynikających z władzy rodzicielskiej dopuszcza do popełnienia przez nieletniego czynu zabronionego przez ustawę jako przestępstwo, w tym i przestępstwo skarbowe, wykroczenie lub wykroczenie skarbowe i wskazującego na demoralizację nieletniego, podlega karze grzywny albo karze nagany.