Poddanie się egzekucji a przelew wierzytelności

Pytanie:

"Na podstawie umowy przelewu powierniczego wierzytelności nabyłem prawa do wierzytelności wynikającej z aktu notarialnego - przeniesienia własności nieruchomości. W tym dokumencie dłużnik (nabywca nieruchomości) zobowiązał się do zapłaty reszty ceny w określonym terminie (który upłynął bezskutecznie) i co do tego obowiązku poddał się rygorowi egzekucji w myśl art. 777 par. 1 pkt 4 kpc. Wiem, że ja na podstawie wspomnianej umowy przelewy powierniczego wierzytelności mógłbym uzyskać nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym załączywszy do pozwu choćby kserokopię tego aktu notarialnego. A czy jest możliwe abym jako taki nabywca uzyskał na siebie klauzulę wykonalności na podstawie zapisu o poddaniu się przez dłużnika rygorowi egzekucji w myśl art. 777 par. 1 pkt 4 kpc.? Jeżeli tak, to czy umowa przelewu powierniczego musiałaby zostać z obu stron potwierdzona co do własnoręczności podpisów i wraz z tym aktem notarialnym złożona w sądzie właściwym miejscowo dla mnie / dla dłużnika?"

Odpowiedź prawnika: Poddanie się egzekucji a przelew wierzytelności

Zgodnie z przepisem art. 509 Kodeksu cywilnego, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu bądź też właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelności przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności o zaległe odsetki.

Jeśli dłużnik poddał się w akcie notarialnym egzekucji, sam akt notarialny wraz z powyższą klauzulą stanowi tytuł egzekucyjny i w takim przypadku wystarczające jest uzyskanie klauzuli wykonalności na tym akcie - będzie on wówczas stanowił tytuł wykonawczy i na jego podstawie możliwe będzie skierowanie sprawy do egzekucji komorniczej.

Nie jest jednolicie rozstrzygnięte w orzecznictwie Sądu Najwyższego zagadnienie nadania klauzuli wykonalności na tytule egzekucyjnym na nabywcę wierzytelności w sytuacji, gdy tytuł egzekucyjny został uzyskany przed przeniesieniem wierzytelności. W orzeczeniu z dnia 22 lutego 1984 r. (III CZP 2/84) Sąd najwyższy stwierdził, iż nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu wydanemu na rzecz wierzyciela, który przeniósł wierzytelność na osobę trzecią (art. 509 kc), wyłącza nadanie klauzuli wykonalności na rzecz tej osoby. Orzeczenie to zostało nieprzychylnie przyjęte przez doktrynę prawa (krytyczne glosy Trzepiński Marka oraz Mojak Jana).

Natomiast w orzeczeniu z dnia 4 sierpnia 1992 r. (III CZP 94/92) Sąd Najwyższy uznał iż, dopuszczalne jest nadanie klauzuli wykonalności na rzecz nabywcy wierzytelności także w przypadku, gdy przed przeniesieniem wierzytelności - na wniosek zbywcy - sąd już nadał na jego rzecz tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności.

W uzasadnieniu powyższego orzeczenia SN wskazał, że przepis art. 788 § 1 kpc odnosi się do wszelkich wypadków następstwa prawnego, a między innymi - jeżeli chodzi o następstwo po stronie wierzyciela - także przelewu wierzytelności. W przepisie tym wymaga się jedynie, by zmiana w osobie wierzyciela zaszła po powstaniu tytułu egzekucyjnego albo nawet przed jego powstaniem w toku sprawy, gdy tytułem jest orzeczenie sądu.

Biorąc pod uwagę powyższe orzeczenie oraz aprobatę przez środowisko prawnicze ustalonego przez Sąd Najwyższy poglądu (aprobująca glosa Jankowskiego Janusza) można wskazać, iż dopuszczalne jest uzyskanie przez nabywcę wierzytelności klauzuli wykonalności na akcie notarialnym, w którym dłużnik poddał się egzekucji. Może więc Pan w oparciu o przedstawione rozważania wystąpić do sądu właściwego dla miejsca zamieszkania dłużnika o nadanie temu tytułowi egzekucyjnemu na Pańską rzecz klauzuli wykonalności.

Jeśli natomiast chodzi o formę umowy przelewu wierzytelności (formę czynności prawnej) należy zauważyć, iż przepis art. 511 kc, wskazuje na „stwierdzenie pismem" umowy przelewu wierzytelności. Wspomniana fraza nie odnosi się więc do formy czynności prawnej lecz do istnienia pisma stwierdzającego przelew wierzytelności. Umowa może więc zostać dokonana w zwykłej formie pisemnej. Teza ta została potwierdzona w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 8 marca 2005 r. (I ACa 1516/2004): ustawodawca w art. 511 kc mówi o „stwierdzeniu" przelewu wierzytelności pismem, a nie o zawarciu przelewu w formie pisemnej. Czym innym jest dokonanie czynności prawnej w formie pisemnej, a czym innym „stwierdzenie" pismem, iż określona czynność została dokonana.

Stwierdzenie pismem" nie odnosi się bowiem do formy czynności prawnej, a jedynie do istnienia pisma stwierdzającego, że umowa przelewu została przez strony zawarta".

Dla uzyskania klauzuli wykonalności konieczne będzie więc złożenie w sądzie właściwym dla miejsca zamieszkania dłużnika przez Pana jako wierzyciela wniosku o nadanie klauzuli wykonalności. Do wniosku prawo wymaga załączenia umowy przelewu wierzytelności w formie pisemnej zwykłej.


Grzegorz Pawelec

Adwokat

Wpisany na listę adwokatów Krakowskiej Izby Adwokackiej.


Przez wiele lat szef redakcji serwisu e-prawnik.pl, aktualnie prowadzi własną Kancelarię Adwokacką w Krakowie, w ramach której świadczy pomoc prawną na rzecz przedsiębiorców.


Specjalizuje się w szeroko pojętej cywilistyce oraz prawie nowych technologii (e-commerce, prawo internetu). Reprezentuje także klientów indywidualnych w sprawach ubezpieczeniowych i karnych.


Autor licznych artykułów o tematyce prawniczej, publikowanych nie tylko na stronach serwisu e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika