Co zrobić, gdy postępowanie sądowe się wlecze – skarga na bezczynność sądu

Czyżby w końcu znalazł się sposób na opieszałość sądu? Miejmy nadzieję, że tak, ponieważ od 17 września zaczyna obowiązywać ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki.

Rozpoznanie skargi strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki

Zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego, konkretnie jego artykułem 6, to zadaniem sądu jest przeciwdziałanie przewlekłości postępowania. Jest to więc zagwarantowane ustawowo, choć jak pokazała praktyka, nie na tyle pewnie, by przewlekłość spraw nie była główną bolączką polskiego sądownictwa. Mało tego wspomniany przepis stanowi, iż sąd jest zobowiązany do tego, aby zmierzać do sytuacji, w której rozstrzygnięcie nastąpi na pierwszym posiedzeniu (oczywiście jeżeli jest to możliwe bez szkody dla wyjaśnienia sprawy). Bardzo często właśnie to zastrzeżenie, iż szybkość działania nie może wpływać niekorzystnie na wyjaśnienie sprawy stawała się "uzasadnieniem" zwłoki w postępowaniu.

Poskarżyć się na zwłokę lub bezczynność sądu...

Na podstawie wspomnianej już nowej ustawy strona postępowania (czyli potencjalnie każdy z nas) może wnieść skargę, w związku z naruszeniem prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki na skutek działania lub bezczynności sądu. Skarga ta ma także zastosowanie do działań oraz bezczynności sądu albo komornika sądowego (w sprawie egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego).

Co uzasadnia wniesienie skargi?

Uzasadnieniem dla opisywanej skargi jest tzw. przewlekłość postępowania, czyli sytuacja, gdy postępowanie w sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego.

Jak być pewnym, że mamy już od czynienia z przewlekłością?

Dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty.

Dotyczy to także czynności podjętych przez sąd lub komornika sądowego w celu przeprowadzenia i zakończenia sprawy egzekucyjnej albo innej sprawy dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego. Dokonując powyższej oceny należy uwzględnić charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

Kto ma prawo skorzystać ze skargi na przewlekłość?

Uprawnionym do wniesienia skargi jest:

  1. w postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe – strona,
  2. w postępowaniu w sprawach o wykroczenia – strona,
  3. w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary – strona lub wnioskodawca,
  4. w postępowaniu karnym – strona oraz pokrzywdzony, nawet jeśli nie jest stroną,
  5. w postępowaniu cywilnym – strona, interwenient uboczny i uczestnik postępowania,
  6. w postępowaniu sądowo-administracyjnym – skarżący oraz uczestnik postępowania na prawach strony,
  7. w postępowaniu egzekucyjnym oraz w innym postępowaniu dotyczącym wykonania orzeczenia sądowego – strona oraz inna osoba realizująca swoje uprawnienia w tym postępowaniu.

Ile to kosztuje?

Skarga podlega stałej opłacie w wysokości 100 złotych, jeśli skargę wniosło kilka osób, każda z nich uiszcza opłatę oddzielnie, w przeciwnym wypadku, jeżeli została uiszczona jedna opłata bez odpowiedniego wskazania, uznaje się, że wniosła ją osoba wymieniona jako pierwsza w skardze. Uwzględniając skargę sąd z urzędu zwraca uiszczoną od niej opłatę.

Jaki sąd rozpozna skargę na przewlekłość?

Co do zasady sądem właściwym do rozpoznania skargi jest sąd przełożony nad sądem, przed którym toczy się postępowanie. Jednak jeżeli skarga dotyczy przewlekłości postępowania przed sądem apelacyjnym lub Sądem Najwyższym - właściwy do jej rozpoznania jest Sąd Najwyższy, natomiast gdy skarga dotyczy przewlekłości postępowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym lub Naczelnym Sądem Administracyjnym - właściwy do jej rozpoznania jest Naczelny Sąd Administracyjny.

Sądem właściwym do rozpoznania skargi dotyczącej przewlekłości postępowania egzekucyjnego lub innego postępowania dotyczącego wykonania orzeczenia sądowego jest sąd okręgowy, w którego okręgu prowadzona jest egzekucja lub wykonywane są inne czynności, a gdy egzekucja lub inne postępowanie dotyczące wykonania orzeczenia sądowego prowadzone jest w dwu lub więcej okręgach - sąd, w okręgu którego dokonano pierwszej czynności.

W jakiej formie powinna zostać złożona skarga?

Przede wszystkim skarga powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego. Ponadto należy pamiętać, że powinna zawierać:

  1. żądanie stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie, której skarga dotyczy,
  2. przytoczenie okoliczności uzasadniających żądanie.

Jeżeli skarga nie spełnia powyższych wymogów, sąd właściwy do jej rozpoznania odrzuca bez wzywania do uzupełnienia braków. Odrzuca także skargę wniesioną przez nieuprawnionego albo niedopuszczalną. Skargą niedopuszczalną natomiast jest nowa skarga w tej samej sprawie wniesiona w tej samej sprawie przed upływem 12 miesięcy, a w sprawie egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego przed upływem 6 miesięcy, od daty wydania przez sąd orzeczenia.

Ponadto skarga może zawierać żądanie wydania sądowi rozpoznającemu sprawę zalecenia podjęcia w wyznaczonym terminie odpowiednich czynności oraz zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej.

Dalsza procedura wygląda w taki sposób, iż sąd, do którego wniesiono skargę, przedstawia ją niezwłocznie sądowi właściwemu wraz z aktami sprawy, w której toczy się postępowanie. Sąd rozpoznaje skargę w składzie trzech sędziów.
Sąd właściwy do rozpoznania skargi zawiadamia o toczącym się postępowaniu Skarb Państwa - prezesa tego sądu, którego działanie lub bezczynność według twierdzeń skarżącego spowodowało przewlekłość postępowania, doręczając mu odpis skargi. Jeżeli skarga dotyczy przewlekłości postępowania prowadzonego przez komornika sądowego, sąd zawiadamia komornika oraz Skarb Państwa – prezesa tego sądu rejonowego, przy którym działa komornik, doręczając im odpis skargi. Skarbowi Państwa oraz komornikowi, w razie zgłoszenia udziału w sprawie, przysługują prawa strony w zakresie rozpoznania skargi.

Gdy sąd wreszcie wyda orzeczenie...

Ustawa narzuca termin wydania orzeczenia przez są rozpatrujący skargę na przewlekłość, stanowi, iż SĄD WYDAJE ORZECZENIE W TERMINIE 2 MIESIĘCY, LICZĄC OD DATY ZŁOŻENIA SKARGI.

Oczywiście jeżeli skarga jest niezasadna, sąd ją oddala. Natomiast uwzględniając skargę sąd stwierdza, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania. Na żądanie skarżącego sąd może zalecić podjęcie przez sąd rozpoznający sprawę co do istoty, odpowiednich czynności w wyznaczonym terminie. Zalecenia nie mogą wkraczać w zakres oceny faktycznej i prawnej sprawy.

Uwzględniając skargę sąd może, na żądanie skarżącego, przyznać od Skarbu Państwa, a w przypadku skargi na przewlekłość postępowania prowadzonego przez komornika - od komornika, odpowiednią sumę pieniężną w wysokości nieprzekraczającej 10 000 złotych. W wypadku przyznania odpowiedniej sumy pieniężnej od Skarbu Państwa, wypłaty dokonuje sąd prowadzący postępowanie, w którym nastąpiła przewlekłość postępowania, ze środków własnych tego sądu.

Gdy już masz orzeczenie uwzględniające Twoją skargę na przewlekłość...

Odpis orzeczenia uwzględniającego skargę sąd doręcza prezesowi właściwego sądu, a postępowania prowadzonego przez komornika - Ministrowi Sprawiedliwości. Natomiast strona, której skargę uwzględniono, może w odrębnym postępowaniu dochodzić naprawienia szkody wynikłej ze stwierdzonej przewlekłości od Skarbu Państwa albo solidarnie od Skarbu Państwa i komornika. Postanowienie uwzględniające skargę wiąże bowiem sąd w postępowaniu cywilnym o odszkodowanie lub zadośćuczynienie, co do stwierdzenia przewlekłości postępowania, co oznacza, iż taki sąd musi je uwzględnić (i w praktyce orzec zgodnie z rozstrzygnięciem o przewlekłości).

Pamiętaj, że:

  • Skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania, wnosi się w toku postępowania w sprawie i składa się do sądu, przed którym toczy się postępowanie,
  • Skargę dotyczącą przewlekłości postępowania egzekucyjnego lub innego postępowania dotyczącego wykonania orzeczenia sądowego wnosi się do sądu okręgowego, w którego okręgu prowadzona jest egzekucja lub wykonywane są inne czynności, a gdy egzekucja lub inne postępowanie dotyczące wykonania orzeczenia sądowego prowadzone jest w dwu lub więcej okręgach - sąd, w okręgu którego dokonano pierwszej czynności,
  • W okresie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, osoby, które przed tym dniem złożyły skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, zarzucając naruszenie prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie, mogą wnieść skargę o stwierdzenie przewlekłości postępowania na podstawie przepisów niniejszej ustawy, jeżeli skarga do Trybunału została wniesiona w toku postępowania, którego ona dotyczy i o ile Trybunał nie wydał postanowienia w przedmiocie dopuszczalności skargi, skarga taka powinna wskazywać datę wniesienia skargi do Trybunału, a właściwy sąd niezwłocznie zawiadamia ministra właściwego do spraw zagranicznych o skardze wniesionej w tym trybie,
  • Te osoby, które jako strony nie wniosły skargi na przewlekłość postępowania, mogą dochodzić - na podstawie art. 417 Kodeksu cywilnego - naprawienia szkody wynikłej z przewlekłości, po prawomocnym zakończeniu postępowania co do istoty sprawy.

Podstawa prawna:

  • Ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. 2004 r., Nr 179, poz. 1843).

Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

  • Tomasz152 2021-02-25 10:52:41

    Nie ma sprawiedliwości prawo jest dla złodzieja ,uczciwy człowiek jest zawsze pokrzywdzony . Liczy się kasa i znajomości. Ale wiecie jedno że nieuczciwy sędzia czy Policjant nie będzie miał wstępu do Królestwa Niebieskiego. Sprawiedliwie zostaniecie osądzeni na Sądzie ostatecznym. Dlatego godzę się na krzywdę albowiem wiem że nikt wiecznie nie będzie mnie fałszywie osądzał. Pozdrawiam. Zdzichu

  • zenon 2020-12-08 16:48:19

    Zleciłem zrobienie dachu firmie Predar zTychów .dachu nie zrobili umowa się skonczyła to jeszcze łacenie całe do poprawy pieniędzy na materiał nie chcą oddac .Sprawa w Sądzie w Mikołowie opieszałosc Sądu sprawa ciągle odraczana niewiem co robic gdzie się udac .proszę opomoc.

  • Magda 2020-04-05 15:12:51

    Witam chodzi o postępowanie rozwodowe. Zapadł wyrok 19 lipca . mąż na stałe mieszka w Szkocji od 5 lat niemały kontaktu nie loży na dzieci. Odwołał się listownie od wyroku. Sad wezwał go do uzupełnienia braków apelacji lecz nie ma zwrotki ani potwierdzenia odbioru . najpewniej zmienił adres nikogo nie informując dodam ze na żadnej sprawie go nie bylo. Do marca trwała reklamacja z poczty. W końcu sad zadecydował o ponownym wysłaniu mu powiadomienia o uzupełnienie braków i od miesiąca to samo ani zwrotki ani potwierdzenia odbioru. Ciągnie się do dziś i cały czas niema prawomocności wyroku przez apelacje czy mam powód do skargi co mogę zrobic aby w końcu to się skończyło dodam ze w innym sadzie toczy się o odrzucenie spadku przez dzieci długów po dziadku lecz zostało zawieszone do zakończenia sprawy rozwodowej z pozbawienuem praw

  • temidazartowalem 2017-12-07 21:12:09

    Jesto poprostu bandytyzm ktory wlcze sie z czasow teroru ( PRL) i pogardy dla czlowieka ! Nic sie w tej materii nie zmienilo! - to sa przeciez ci sami ludzie ,a jesli sa mlodsi to sa wychodowani prze starszych towarzyszy w togach - Czlowiek dla sadow w Polsce jest nikim!( pamietamy wszyscy rabunek mienia -traktory &co!) mozna go poniewierac! W Niemczech jest ustawowy termin odpowiedzi kazdego urzedu( rowniez sadu!) i dolaczone jest obszerne pouczenie kiedy i gdzie nalezy sie odwolac od decyzji ! Dlatego tez nie rozumie tego piekielnego jazgotu o TK - dla niektorych wyglada to tak jakby tam byli jacys z kosmosu - czysci jak lza ! Sa ludzie ktorzy nie maja problemow z terminami ! -dlaczego? - oczywiscie nie wiem ,ale wiem ,ze to nic nowego tak bylo i tak jest. Oczywiscie znam tez konkretny przyklad - ludzie zlozyli dokumenty w rok temu sadzie . Oczywiscie przy skladaniu papierow informowali sie jakie dokumenty nalezy zlozyc ! To powinno byc swiete ! Niestey- jest tak jak w czasch PRL-u! - po miesiacach milczenia kiedy ludzie osmielili sie spytac "wysoki " sad co jest ze sprawa - dowiedzieli sie ze nalezy dlaczyc dodatkowe dokumenty o ktorych nie bylo mowy kiedy zasiegano informacji ! O tym ,ze maja dostarczyc te dodatkowe papiery nikt tych ludzie nie informowal - dowiedzieli sie wlasnie przy tej okazji ! Jego "wysokosc" sedzia nie raczyl - powiadomic " robakow" , o kniecznosci uzupelnienia papierow - wyznaczyl jednak termin ich dostarczenia - kilka dni - oczywiscie bylo to nie mozliwe - wiec znajomi napisali pismo ,ze dostarcza wymagane dokumenty tak szybko jak tylko beda mogli ! i dostarczyli! Naiwni! dowiedzieli sie ,ze nic z tego - dostana zlozone rok temu papiery z powrotem ! Musza zaczynac od nowa! Ale to nie koniec uplywaja tygodnie a oni tych papierow nie dostali ! A wiec nie moga skladac ponownie !

  • Tomek 2014-07-29 09:54:37

    witam 1,5 roku temu założylimy sprawę o zasiedzenie domu dziadka przez dziadka ponieważ budując go w latach 50 tych na wpolnej działce dom do dzis nie ma ksiegi wieczystej. Sprawa wydawało sie prosta (wszyscy sie ze wszystkim zgadzali) ale sąd postanowił, że chce mieć pomiar działki przez biegłego mimo iż załaczony był pomiar przez geodete na nasz koszt. Na biegłoego wpłacilimy 1000 pln w kwietniu 2011 i do dzi nie ma kolejnego terminu ponieważ biegły się nie stawia. Dom chcielismy remiontować w tym roku (kredyt)a sprawa już 16 miesięcy nie została wyznaczona. Adwokat , która nas reprezentuje (prywatnie za nasze pieniądze) mówi , że nic z tym się nie da zrobić i trzeba czekać. Proszę o POMOC :(

  • pomorskie 2013-02-25 12:46:54

    Żona otrzymała w spadku 1/2 nieruchomości po ojcu i całość po matce. Po matce ma testamentowy zapis u notariusza. Jej brat ma mieć tlko sapdek po ojcu. Tak więc 3/4 nieruchomości powinno być mojej żony. Gdy przyszło do sądowego wydzielenia nieruchomości to okazało się, że sąd przez ponad 2 lata nie potrafi wywiązać się ze swoich obowiązków. Raz jeden rzeczoznawca sądowy od podziału nieruchomości nic nie zriobił w terminie i został wyznaczony nastepny termin rozprawy za 4 miesiące. Potem następny rzeczoznawca od kosztów też nie wykonał swoich obowiązków i został wyznaczony następny termin za 4 miesiące. Wczesniej zaś adwokat brata żony pojechał na wycieczkę i znów został wyznaczony następny termin za kilka miesięcy. Terza następna rozprawa ma sie odbyc za 4 mies. Czy tak ma wygladać praca sądu ???

  • Janusz 2012-06-23 22:06:58

    Wniosłem oplate i nie wiem za co!!! Potrzebowałem wzór wniosku o przyspieszenie rozprawy. Nie znalazłem go. Może trzeba dopłacić. Prosze podać ile.


Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika