Jakość handlowa owoców i warzyw

Zgodnie z Rocznym ramowym planem kontroli Inspekcji JHARS na 2008 rok, w I kwartale wszystkie wojewódzkie inspektoraty JHARS przeprowadziły kontrolę w zakresie jakości handlowej świeżych owoców i warzyw.

CEL KONTROLI

Celem kontroli było sprawdzenie jakości handlowej świeżych owoców: jabłek, kiwi, owoców cytrusowych i winogron oraz warzyw: cebuli, marchwi, selera i pora,   w zakresie zgodności z wymaganiami jakościowymi ujętymi w rozporządzeniach Komisji (WE).

ZAKRES KONTROLI

Kontrolę przeprowadzono w 124 podmiotach gospodarczych: 118 hurtowniach, centrach dystrybucyjnych i na giełdach, 3 sklepach wielkopowierzchniowych oraz 3 mniejszych (poniżej 300m2 powierzchni) sklepach detalicznych.

Kontrolą w zakresie zgodności z normami jakości handlowej objęto 1294 partie, o łącznej masie 739 t, w tym:

• 926 partii owoców o masie 515  t,
• 368 partii warzyw o masie 224 t.

WYNIKI KONTROLI

W zakresie:

• wymagań minimalnych

Wymagań minimalnych nie spełniało 28 partii owoców i warzyw (2% wszystkich skontrolowanych partii) o masie 10 t (1% skontrolowanej masy), w tym: jabłka, mandarynki, cytryny, pomarańcze, kiwi, cebula, por, marchew i winogrona. Owoce  i warzywa kwestionowano głównie ze względu na objawy zepsucia, zgnicia  i zabrudzenia, brak świeżości oraz  z powodu popękanej i brakującej łuski (cebula),
 

• wymagań zadeklarowanej klasy

Wymagań zadeklarowanej klasy jakości nie spełniało 18 partii owoców i warzyw  (1% wszystkich skontrolowanych partii), o masie 8 t (1% skontrolowanej masy),  w tym: cebula, kiwi, mandarynki, pomarańcze, cytryny, por i marchew. Zakwestionowane partie wymagały przesortowania, bądź przeklasyfikowania do niższej klasy jakości.

• wymagań jednolitości

Wymagań jednolitości nie spełniły 4 partie owoców i warzyw (0,3% wszystkich skontrolowanych partii), o masie 0,6 t (0,1% skontrolowanej masy).

• wymagań dotyczących wielkości

Wymagań dotyczących wielkości nie spełniało 15 partii owoców i warzyw (1% wszystkich skontrolowanych partii), o masie 5 t (0,7% skontrolowanej masy). Produkty nie odpowiadały wielkości określonej dla poszczególnych klas jakości.

• znakowania

Nieprawidłowe znakowanie stwierdzono w przypadku 224 partii owoców i warzyw (17% wszystkich skontrolowanych partii), o łącznej masie 159 t (21% skontrolowanej masy).

Nieprawidłowości dotyczyły:

•  

  • braku jakiegokolwiek oznakowania,

  • braku charakterystyki jakościowej oraz wymaganych specyfikacji handlowych,

  • braku kraju pochodzenia,

  • braku cech identyfikacyjnych,

  • braku oznakowania w języku polskim partii pochodzących z UE oraz krajów trzecich,

  • braku nazwy produktów.

Inne ustalenia z kontroli

• Warunki składowania

- w 25 podmiotach (20% objętych kontrolą) nie prowadzono monitoringu parametrów temperatury oraz wilgotności względnej powietrza,
- w 5 podmiotach (4% objętych kontrolą) brak  było sprzętu kontrolno - pomiarowego,
- w 1 podmiocie warunki składowania nie  zapewniały utrzymania właściwej jakości owoców i warzyw ponieważ towar był składowany na rampie wyładunkowej, co nie zapewniało ochrony przed warunkami atmosferycznymi i szkodnikami.

• Wymagania formalno-prawne

- 7 podmiotów (6% objętych kontrolą) nie dopełniło obowiązku zgłoszenia prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie produkcji, składowania, konfekcjonowania i obrotu do właściwego WIJHRAS,
- 45 podmiotów (36% objętych kontrolą) nie przekazało wojewódzkiemu inspektorowi informacji o: nazwie i adresie, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności, wyrażonej w kilogramach ilości owoców i warzyw wprowadzanych do obrotu w poprzednim roku kalendarzowym, z podziałem na gatunki oraz obrót hurtowy i detaliczny.

SANKCJE

W związku z zaistniałymi nieprawidłowościami w zakresie jakości handlowej świeżych owoców i warzyw, wojewódzkie inspektoraty JHARS zastosowały następujące sankcje:
98 mandatów karnych, na łączną kwotę 17 550 złotych,
38 decyzji administracyjnych, w tym:
- 32 decyzje nakazujące poddanie artykułu określonym zabiegom (głównie decyzje dotyczyły znakowania),
- 5 decyzji zakazujących wprowadzenie do obrotu artykułu niespełniającego wymagań jakości handlowej,
- 1 decyzję nakazującą zniszczenie artykułu.

Ponadto, wojewódzcy inspektorzy JHARS w przypadku 3 ujawnionych, w toku kontroli, nieprawidłowości w zakresie jakości handlowej owoców i warzyw przekazali informacje do właściwych miejscowo WIJHARS. Powiadomiono, również według kompetencji Sanepid w zakresie 6 innych nieprawidłowości.       

PODSUMOWANIE I WNIOSKI

Przedmiotowa kontrola owoców i warzyw była pierwszą  przeprowadzoną przez Inspekcję JHARS w 2008 roku. Wyniki tej kontroli wykazały szereg nieprawidłowości w zakresie jakości handlowej świeżych owoców i warzyw. Poziom stwierdzonych nieprawidłowości podczas kontroli przeprowadzanych w kolejnych latach ma tendencję spadkową, ale ciągle jest wysoki. Procent partii owoców i warzyw niezgodnych z normami handlowymi UE kształtował się następująco: w 2005 roku wynosił 31%, w 2006 roku 23%, w 2007 roku 19%, a w I kwartale 2008 roku 20%. Rynek wewnętrzny świeżych owoców i warzyw wymaga ciągłej kontroli, aby konsument otrzymał w sieci sprzedaży produkt dobrej jakości, tj. zgodnej z wymaganiami norm handlowych.

Kontrola obejmowała głównie partie owoców i warzyw oferowanych do sprzedaży  w hurtowniach, centrach dystrybucyjnych i na giełdach tj. 94% wszystkich skontrolowanych. Na podstawie wyników kontroli można wyciągnąć wniosek, że w hurtowniach i centrach dystrybucyjnych owoce i warzywa  w mniejszym stopniu nie spełniały wymagań w zakresie: wymagań minimalnych, deklarowanej klasy jakości, czy wymagań dotyczących wielkości, niż wymagań dotyczących znakowania. Procentowy udział partii zakwestionowanych  w zakresie znakowania  w stosunku do wszystkich skontrolowanych partii był znacznie wyższy i wynosił 17%. Natomiast np. poziom procentowy niespełnienia wymagań minimalnych kształtował się na poziomie 2%. Stwierdzone nieprawidłowości w zakresie znakowania  dotyczyły głównie partii bez jakiegokolwiek oznakowania, a także braku w oznakowaniu: charakterystyki jakościowej oraz wymaganych specyfikacji handlowych, kraju pochodzenia, cech identyfikacyjnych i oznakowania w języku polskim partii pochodzących  z UE i krajów trzecich.

Jakość handlowa warzyw byłą częściej kwestionowana (zakwestionowano 29% ze wszystkich skontrolowanych  partii warzyw), niż jakość handlowa owoców (zakwestionowano 17% ze wszystkich skontrolowanych  partii owoców). Należy również zaznaczyć, że partie gatunków pochodzenia krajowego były częściej kwestionowane niż partie gatunków pochodzących z krajów UE i krajów trzecich.

W związku z powyższym, celowy jest ciągły nadzór nad rynkiem wewnętrznym świeżych owoców i warzyw pochodzenia krajowego jak i z UE,  czy krajów trzecich,  gatunków w sezonach największej podaży.

Źródło: Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, www.ijhar-s.gov.pl

A.J.
Zespół e-prawnik.pl