Przyszłość polityki regionalnej

25.3.2009

Parlament Europejski przyjął sprawozdania, w których posłowie zawarli uwagi na temat postępów w dziedzinie spójności gospodarczej i społecznej oraz przyszłości polityki regionalnej. Stanowisko, które przyjął Parlament stanowi odpowiedź na zieloną księgę i sprawozdanie z postępów w dziedzinie spójności przedstawione przez KE w roku ubiegłym.

W sprawozdaniu autorstwa Lamberta van NISTELROOJA (EPP-ED, NL) posłowie sprzeciwiają się upaństwowieniu polityki regionalnej i argumentują za przyjęciem jednolitej, elastycznej polityki wspólnotowej, która powinna umożliwiać sprostanie takim wspólnym wyzwaniom jak globalizacja, zmiany klimatyczne i demograficzne (w tym starzenie się, migracje i wyludnianie), ubóstwo i dostawy energii. Polityka spójności powinna obejmować wszystkie regiony UE, przynosząc wartość dodaną dla wszystkich.

Zalecenia dotyczące przyszłej spójności terytorialnej

Posłowie oczekują jasnej i dostatecznie elastycznej definicji spójności terytorialnej i uważają, że musi ona podlegać zasadzie pomocniczości we wszystkich obszarach. Spójność terytorialna powinna skupiać się na dobrym sprawowaniu rządów, również w odniesieniu do partnerstwa pomiędzy podmiotami publicznymi, prywatnymi i przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego.

Posłowie uważają, że Komisja Europejska powinna stworzyć bardziej kompleksowy system stopniowego przekazywania w okresie przejściowym pomocy regionom, które wkrótce przekroczą próg 75% PKB. System przejściowy powinien być również ustanowiony dla państw porzucających fundusz spójności.

Parlament zachęca organy publiczne i obywateli do oddolnego ustanowienia sformalizowanego systemu zarządzania terytorialnego, w celu spójnej i skutecznej odpowiedzi na poszczególne potrzeby mieszkańców. Posłowie przypominają o pozytywnych doświadczeniach dotyczących inicjatyw wspólnotowych, takich jak programy Urban I i Urban II prowadzonych na obszarach miejskich i program Leader prowadzony na obszarach wiejskich.

PE zaleca, aby nieformalne struktury, które kierowały spójnością terytorialną i planowaniem przestrzennym w Radzie, zostały zastąpione formalnymi spotkaniami ministrów odpowiedzialnych za politykę regionalną w Unii Europejskiej. Taki rozwój instytucjonalny w Radzie zapewniłby sprawniejszy przepływ informacji i szybki rozwój polityki spójności terytorialnej.

Polityka regionalna, a rozwój obszarów wiejskich

W sprawozdaniu przygotowanym przez posła Wojciecha ROSZKOWSKIEGO (UEN, PL) posłowie zawarli uwagi dotyczące zasadności finansowania rozwoju obszarów wiejskich ze środków wspólnej polityki rolnej.

Zabierając głos podczas debaty, autor sprawozdania wskazał na niebezpieczeństwo dublowania niektórych celów lub ich pomijania oraz zwrócił uwagę na konieczność koordynacji zadań realizowanych w ramach obu rozdziałów.

"Powiązanie funduszy WPR ze środkami rozwoju obszarów wiejskich stanowi jednak tylko pozorne uproszczenie schematu budżetu. W istocie przyczynia się ono do oderwania środków na cele pozarolnicze od polityki spójności, a w konsekwencji albo do dublowania niektórych celów albo ich pomijania w obydwu rozdziałach. Istnieje ryzyko, że środki dostępne w ramach polityki regionalnej zostaną w znacznej mierze wykorzystane na rozwój konkurencyjności gospodarczej skoncentrowanej w większych ośrodkach miejskich lub najaktywniej działających regionach" - powiedział profesor Roszkowski.

W perspektywie finansowej na lata 2000-2006 środki na rozwój obszarów wiejskich były powiązane z funduszami strukturalnymi i polityką spójności, ale w nowych ramach finansowych na lata 2007-2013 Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich EFRROW stał się częścią działu powiązanego z WPR.

Posłowie uważają, że skutki odłączenia rozwoju obszarów wiejskich od polityki spójności muszą być bardzo dokładnie monitorowane, aby móc ocenić jaki miało ono wpływ na rozwój obszarów wiejskich.

Konieczna koordynacja polityki regionalnej i rozwoju obszarów wiejskich

Wśród najważniejszych wyzwań spójności terytorialnej znajdują się: zrównoważony rozwój, poziom dochodu na mieszkańca, dostępność, dostęp do dóbr i usług publicznych i wyludnianie się obszarów wiejskich. Te cele najskuteczniej można realizować m. in. poprzez wspieranie działalności gospodarczej na terenach wiejskich.

Potrzebna jest koordynacja polityki strukturalnej i zadań z zakresu rozwoju obszarów wiejskich, aby realizowane były projekty o większej europejskiej wartości dodanej. Jednocześnie posłowie przyznają, że główny cel polityki rozwoju obszarów wiejskich może zostać osiągnięty jedynie wtedy, gdy polityka ta uzyska odpowiednie fundusze, które zostaną użyte zgodnie z priorytetami ustalonymi dla obszarów wiejskich.

"Szczególnego znaczenia nabiera opracowanie przejrzystej, długoterminowej strategii rozwoju obszarów wiejskich na poziomie państw członkowskich i regionów tak, aby móc jasno zdefiniować priorytety i cele w rozwoju obszarów wiejskich oraz odpowiednio dopasować do nich środki pomocowe. Powiązanie filara drugiego z politykami spójności wymagałoby jednak ścisłej koordynacji działań na szczeblu krajowym" - podkreślił sprawozdawca.

Reformę finansowania obszarów wiejskich należy poprzedzić analizami dotyczącymi wszystkich polityk sektorowych, które mają wpływ na obszary wiejskie (zwłaszcza WPR i polityk regionalnych). PE zwraca się do Komisji o przedstawienie szczegółowych danych i prognoz wykorzystania EFFROW i funduszy strukturalnych na obszarach wiejskich.

Posłowie wzywają Radę do zwołania wspólnego nieformalnego posiedzenia ministrów odpowiedzialnych za politykę rolną i regionalną, aby przedyskutować najlepsze sposoby koordynacji polityki spójności i środków na rzecz rozwoju obszarów wiejskich. W spotkaniu powinni uczestniczyć przedstawiciele organów konsultacyjnych UE (Komitetu Regionów oraz Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego), a także władz regionalnych i lokalnych. Do 2011 roku KE powinna utworzyć grupę roboczą wysokiego szczebla, która przedstawi propozycje mające na celu zapewnienie przyszłości gospodarce wiejskiej oraz wszystkim mieszkańcom obszarów wiejskich po roku 2013.

Wsparcie dla rolników

Posłowie wzywają Komisję do zbadania, czy programy polityki regionalnej mogą pomóc rolnikom w uzyskiwaniu stabilnych dochodów, na przykład poprzez prowadzenie działalności z zakresu ochrony środowiska naturalnego, ochrony przyrody i architektury krajobrazu. Parlament podkreśla znaczenie wspierania młodych rolników, aby pozostawali na swojej ziemi, nawet jeżeli nie zajmują się wyłącznie produkcją rolniczą.

Przyjęto także sprawozdania, w których posłowie analizują komplementarność działań podejmowanych w ramach polityki regionalnej i zadań z zakresu rozwoju obszarów wiejskich oraz miast, a także przedstawiają zalecenia dotyczące lepszego wykorzystania funduszy strukturalnych.

Lambert VAN NISTELROOIJ (EPP-ED, NL)

Zielona księga w sprawie spójności terytorialnej i stan debaty na temat przyszłej reformy polityki spójności

Constanze Angela KREHL (PSE, DE)

Najlepsze praktyki w dziedzinie polityki regionalnej i przeszkody w korzystaniu z funduszy strukturalnych

Oldřich VLASÁK (EPP-ED, CZ)

Miejski wymiar polityki spójności w nowym okresie programowania

Wojciech ROSZKOWSKI (UEN, PL)

Komplementarność i koordynacja polityki spójności ze środkami w zakresie rozwoju obszarów wiejskich

Miroslav MIKOLÁŠIK (EPP-ED, SK)

Wykonanie rozporządzenia w sprawie funduszy strukturalnych 2007 - 2013: wyniki negocjacji dotyczących strategii i programów operacyjnych w ramach polityki spójności

Zsolt László BECSEY (EPP-ED, HU)

Europejska inicjatywa na rzecz rozwoju mikrokredytów dla wsparcia wzrostu gospodarczego i zatrudnień

Procedura : Inicjatywa własna

Debata: 24.03.2009

Głosowanie: 24.03.2009

Źródło: Serwis prasowy Parlamentu Europejskiego, redakcja polska, 24.03.2009