Reforma stawek VAT!

Według Ministerstwa Finansów zaproponowane stawki VAT będą prostsze i łatwiejsze w użyciu

Obniżony VAT na pieczywo, owoce, produkty dla dzieci, niemowląt i kobiet, a także na e-booki i e-czasopisma – to założenie jednego z projektów zmian w przepisach VAT. Prostszy system stawek VAT oznacza korzyść dla podatników i fiskusa. Nowa klasyfikacja towarów i usług zwiększy pewność stosowania VAT w obrocie gospodarczym, co ułatwi przedsiębiorcom prowadzenie biznesu. Poza tym przewidziano zasowe utrzymanie stawek 23% i 8%.

Uproszczenie systemu stawek VAT to ważny etap w naprawie polskich podatków. Zmiana jest oparta o filozofię 3xP, czyli stworzenie systemu podatkowego przejrzystego, prostego i przyjaznego dla podatników, w tym przedsiębiorców.

- „Uporządkowanie systemu stawek obniżonych VAT to odpowiedź na kłopoty interpretacyjne oraz problemy, które wynikają z konieczności przyporządkowania poszczególnych towarów do właściwych stawek. Zmiany zwiększą pewność podatników i organów podatkowych co do prawidłowości stosowania przepisów VAT. W ten sposób likwidujemy podatkową niepewność, bardziej dokuczliwą od obowiązków podatkowych." – oceniła minister finansów, prof. Teresa Czerwińska.

Porady prawne

Nowa matryca stawek VAT

Uproszczenie systemu stawek VAT ma zapewnić jego prostotę, przejrzystość i przyjazność w stosowaniu. Podstawowe korzyści to:

1. ujednolicanie stawek VAT (w ramach grup nastąpi ich „równanie w dół"), w tym na:

  • podstawowe produkty żywnościowe – owoce tropikalne i cytrusy, każdego rodzaju pieczywo i ciastka, zupy, buliony, żywność homogenizowaną i dietetyczną, przyprawy,
  • produkty dla niemowląt i dzieci – żywność, smoczki, pieluszki, foteliki samochodowe,
  • produkty dla kobiet (artykuły higieniczne),
  • książki– wydawnictwa w formie elektronicznej i pozostałe (a więc wszystkie drukowane i na innych nośnikach, w tym e-booki),
  • gazety, czasopisma – wydawnictwa w formie elektronicznej i pozostałe;

2. ułatwienie podatnikom prowadzenia działalności gospodarczej. Nowe instrumenty zwiększą pewność podatników i organów podatkowych co do prawidłowości stosowania przepisów VAT, m.in. w zakresie stawek tego podatku.

3. uproszczenie systemu stawek obniżonych VAT i wyeliminowanie wad systemu, takich jak: zróżnicowanie stawek na pieczywo czy ciastka w zależności od daty minimalnej trwałości lub terminu przydatności do spożycia czy owoców – inna stawka na owoce krajowe, inna stawka na cytrusowe i tropikalne.

Tak więc nowe rozwiązania przewidują uproszczenie systemu stawek VAT, aby zapewnić prostotę, przejrzystość i przyjazność w stosowaniu. Pozwoli to na eliminację istniejących niekonsekwencji w stawkach VAT poprzez:

  • objęcie jedną stawką podatku obniżonego w jak największym stopniu całych działów CN. Oznacza to istotne zmniejszenie liczby pozycji w nowych załącznikach nr 3 i nr 10 do ustawy VAT, które zawierają wykazy towarów i usług opodatkowanych według stawek odpowiednio 8% i 5%,
  • przyjęcie – w przypadku konieczności zmiany stawki na dane towary – generalnej zasady obniżania stawek („równanie w dół"),
  • zrównoważenie wprowadzenia prostej matrycy podwyżkami stawek na wybrane – ale nieliczne – towary i usługi.

Korzyści z nowej klasyfikacji towarów i usług

Generalne obniżenie stawek VAT („równanie w dół"), w tym na:

  • podstawowe produkty żywnościowe – owoce tropikalne i cytrusy, każdego rodzaju pieczywo i ciastka, zupy, buliony, żywność homogenizowaną i dietetyczną, przyprawy,
  • produkty dla niemowląt i dzieci – żywność, smoczki, pieluszki, foteliki samochodowe,
  • produkty dla kobiet (artykuły higieniczne),
  • e-booki i e-czasopisma – tak, aby były opodatkowane tak, jak ich papierowe odpowiedniki.

- „Nowe stawki VAT stanowią kontynuację polityki prorodzinnej rządu i wsparcie ekonomiczne dla polskich rodzin. Zależy nam również na promocji rozwoju czytelnictwa oraz rozwoju społeczeństwa w zakresie kultury i nauki oraz korzystania z najnowszych zdobyczy technologii. Stąd nasza propozycja niższej stawki na e-booki i e-czasopisma" – wyjaśniła minister Teresa Czerwińska.

Ułatwienie podatnikom prowadzenia działalności gospodarczej

Nowe instrumenty zwiększą pewność podatników i organów podatkowych co do prawidłowości stosowania przepisów VAT, m.in. w zakresie stawek tego podatku.

Uproszczenie systemu stawek obniżonych VAT. Przykładowo:

  • pieczywo – obecnie stawka VAT dla pieczywa świeżego zależy od daty minimalnej trwałości lub terminu przydatności do spożycia. Jeśli data ta nie przekracza 14 dni to stawka wynosi 5%, ale gdy przekracza 14 dni – stosuje się stawkę 8%,
  • ciastka – podobnie jak przy pieczywie, stawka jest zależna od daty minimalnej trwałości lub terminu przydatności do spożycia. Jeśli to mniej niż 45 dni, stawka wynosi 8%, gdy przekracza ten termin – wzrasta do 23%,
  • owoce – obecnie większość owoców (krajowych) jest opodatkowana stawką 5%, stawka 8% ma zastosowanie do owoców tropikalnych i cytrusowych.

Zmiana klasyfikacji – Nomenklatura Scalona CN

Projekt zmian w przepisach VAT zakłada zmianę sposobu identyfikowania towarów i usług na potrzeby VAT i odejście od stosowania Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU 2008) na rzecz:

  • unijnej Nomenklatury Scalonej (CN) w zakresie towarów oraz
  • aktualnej Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług PKWiU 2015 w zakresie usług.

Grupowanie towaru w CN można sprawdzić w przeglądarce taryfowej na stronie Portalu Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych. Nomenklatura scalona CN to klasyfikacja celna, która identyfikuje wszystkie towary znajdujące się w obrocie. Każdy towar jest klasyfikowany w odpowiednim grupowaniu CN (dział, pozycja, podpozycja, kod) na drzewie, którego strukturę określa Światowa Organizacja Celna oraz Komitet Kodeksu Celnego Unii Europejskiej.

Nowe rozwiązania przewidują obejmowanie jedną stawką podatku obniżonego – w jak największym stopniu – całych działów CN. Oznacza to istotne zmniejszenie liczby pozycji w nowych załącznikach nr 3 i nr 10 do ustawy VAT, które zawierają wykazy towarów i usług opodatkowanych według stawek odpowiednio 8% i 5%. Jednocześnie wprowadzenie prostej matrycy zostanie zrównoważone podwyżkami stawek na wybrane – ale nieliczne – towary i usługi.

Dlaczego należy zmienić obecną klasyfikację towarów i usług?

Aktualny system identyfikowania towarów i usług – w szczególności na potrzeby określania zakresu stawek obniżonych – opiera się przede wszystkim na Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług PKWiU 2008.

System stawek obniżonych jest rozbudowany i skomplikowany, a zatem nieefektywny, co powoduje znaczne utrudnienia w prowadzeniu działalności gospodarczej. Szczególnie problematyczne są:

  • duża liczba pozycji w załącznikach nr 3 i nr 10 do ustawy, które zawierają wykazy towarów i usług objętych stawkami obniżonymi (dodatkowe przepisy w tym zakresie również w rozporządzeniu wykonawczym w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych),
  • nieczytelny sposób konstrukcji przepisów – liczne wyłączenia z grupowań PKWiU (ex),
  • brak wiążącej mocy opinii klasyfikacyjnych wydawanych przez Główny Urząd Statystyczny. Oznacza to, że podatnik jest zobowiązany do prawidłowego przyporządkowania towaru lub usługi do odpowiedniego grupowania PKWiU i może wystąpić o wyjaśnienia Głównego Urzędu Statystycznego, ale nie dają one ochrony.

Na PKWiU opiera się również m.in. krajowy system odwróconego obciążenia (reverse charge), czy też system zryczałtowany dla rolników. Również inne przepisy w zakresie VAT posługują się PKWiU, np. niektóre przepisy dotyczące obowiązku podatkowego, stawki 0% (jednostki pływające), procedury szczególnej dla dostaw dzieł sztuki czy zwolnień z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy użyciu kas rejestrujących.

Wiążąca Informacja Stawkowa (WIS) – ochrona dla podatników

Stosowanie klasyfikacji CN dla potrzeb VAT jest nowym rozwiązaniem, dlatego - aby zapewnić podatnikom ochronę i umożliwić prawidłowe przyporządkowanie stawki podatku - zostanie wprowadzona Wiążąca Informacja Stawkowa (WIS)

Czym będzie WIS?

To decyzja – w odróżnieniu od dotychczas funkcjonujących opinii klasyfikacyjnych GUS. Zapewni ona podatnikom i organom podatkowym większą pewność co do prawidłowości zastosowanych stawek VAT. Będzie ją wydawał wyznaczony dyrektor izby administracji skarbowej na potrzeby opodatkowania VAT towaru lub usługi.

Co będzie zawierała WIS?

Będzie ona zawierała:

  • opis towaru albo usługi, które są przedmiotem decyzji,
  • klasyfikację tego towaru według CN albo usługi według PKWiU ,
  • właściwą dla tak sklasyfikowanego towaru lub usługi stawkę VAT.

Ochrona dla podatników

WIS zapewni ich posiadaczom ochronę, ponieważ organ podatkowy nie będzie mógł kwestionować np. wysokości stawki podatkowej stosowanej przez podatnika w oparciu o uzyskaną WIS (oczywiście wówczas, gdy towar będzie odpowiadać opisowi zawartemu w WIS).

WIS będą mogli posługiwać się również inni podatnicy, nie tylko ci, którzy otrzymali WIS (WIS wydana dla jednego podatnika będzie mogła być wykorzystywana przez innych). Zastosowanie się do WIS - wydanej wprawdzie dla innego podatnika, ale dotyczącej danego towaru lub usługi - nie może szkodzić podatnikowi (m.in. zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku, brak odsetek).

Z ochrony będą mogli skorzystać posiadacze oraz inni podatnicy posługujący się Wiążącą Informacją Taryfową oraz Wiążącą Informacją Akcyzową. Decyzje te określają bowiem właściwą klasyfikację towaru wg CN i tym samym ułatwią prawidłowe przyporządkowanie stawki VAT do danego grupowania CN (do danego towaru).

Baza WIS

Dla zapewnienia sprawnej obsługi wniosków o wydanie WIS oraz decyzji WIS, a także zapewnienia ochrony podmiotom innym niż posiadacze WIS, planowane jest stworzenie Bazy WIS.

Będzie to narzędzie informatyczne, w którym decyzje WIS będą umieszczane po usunięciu danych wrażliwych. Chodzi o dane identyfikujące posiadacza WIS lub inne podmioty w niej wskazane oraz dane objęte tajemnicą przedsiębiorcy.

Zmiany w systemie ryczałtowym dla rolników

 Nastąpi rozszerzenie systemu ryczałtowego przez zwiększenie katalogu produktów rolnych oraz uproszczenie regulacji przez objęcie definicją produktów rolnych wszystkich towarów pochodzących z działalności rolniczej rolnika ryczałtowego oraz towarów wytworzonych z nich przy użyciu środków zwykle używanych w gospodarstwie rolnym, leśnym i rybackim.

Obecnie produkty rolne, których dotyczy system ryczałtowy, obejmują wyłącznie wybrane towary wymienione w załączniku nr 2 do ustawy oraz towary wytworzone z nich przez rolnika ryczałtowego z produktów pochodzących z jego własnej działalności rolniczej, przy użyciu środków zwykle używanych w gospodarstwie rolnym, leśnym i rybackim.

Zmiany w systemie odwróconego obciążenia i instytucji solidarnej odpowiedzialności

Planuje się przyjęcie Nomenklatury scalonej CN dla:

  • towarów objętych odwróconym obciążeniem VAT (załącznik nr 11 do ustawy),
  • towarów, których dostawa jest objęta instytucją solidarnej odpowiedzialności nabywcy za zaległości podatkowe sprzedawcy (załącznik nr 13 do ustawy).

Dla jasności, przejrzystości i czytelności przepisów podatkowych proponuje się stosowanie odniesień generalnie do całych grup towarowych, ponieważ wierne przełożenie symboli PKWiU na grupowania CN (na zasadzie 1:1) powodowałoby stworzenie bardzo skomplikowanej tabeli, niezwykle trudnej do stosowania w praktyce. Spowoduje to pewne zmiany w krajowym mechanizmie odwróconego obciążenia oraz instytucji odpowiedzialności solidarnej.

Kiedy powyższe zmianą wejdą w życie?

Stosowanie nowej matrycy stawek VAT nastąpi od 1 stycznia 2020 r. (od 1 kwietnia 2019 r. w odniesieniu do książek, nut, map oraz czasopism).

Jednak już od 1 kwietnia 2019 r. będzie można wystąpić o WIS, aby umożliwić wcześniejsze zapoznanie się przez podatników z nowym systemem i zmienionym opodatkowaniem towarów i usług - wyjaśnił resort finanasów.

Czasowe utrzymanie stawek 23% i 8%

Po 1 stycznia 2019 r. zostaną utrzymane dotychczasowe stawki 23% i 8% oraz stawki zryczałtowanego zwrotu podatku dla rolników ryczałtowych (7%) i ryczałtu dla podatników świadczących usługi taksówek osobowych (4%). Ich obniżenie do poziomu sprzed 2011 r. nastąpi w momencie osiągnięcia określonego poziomu wskaźników, wymienionych w ustawie – MF wyda wówczas obwieszczenie.

Rada Ministrów przyjęła już projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, przedłożony przez ministra finansów. Przewiduje on zmiany w ustawie z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, które mają na celu powiązanie poziomu stawek tego podatku ze stanem finansów publicznych, a więc i z ogólną kondycją gospodarki. 

Zgodnie z projektem, nastąpi czasowe utrzymanie stawek 23% i 8% (oraz stawek zryczałtowanego zwrotu podatku dla rolników ryczałtowych 7% i ryczałtu dla podatników świadczących usługi taksówek osobowych 4%) z jednoczesnym wprowadzeniem mechanizmu określającego termin ich stosowania. Stawki te od 1 stycznia 2019 r. pozostaną na obecnym poziomie. Ich obniżenie o 1 pp będzie konsekwencją osiągnięcia przewidzianych ustawą wskaźników. Stanie się to, jeśli:

  • relacja państwowego długu publicznego netto (czyli długu publicznego skorygowanego o nadwyżkę płynności) do produktu krajowego brutto nie będzie przekraczać 43%;
  • suma ujemnych odchyleń deficytu (sektora instytucji rządowych i samorządowych) od średniookresowego celu budżetowego (wynoszącego dla Polski - 1% PKB) nie będzie przekraczać 6% PKB.

Oznacza to, że stawki w wysokości 23% i 8%, jak również stawka zryczałtowanego zwrotu podatku (dla rolników) w wysokości 7% i stawka ryczałtu dla podatników świadczących usługi taksówek osobowych (4%) będą obowiązywać od 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, w którym opisane wskaźnikiosiągną określone poziomy. Minister finansów będzie ogłaszał w obwieszczeniu – do 31 października roku poprzedzającego rok, w którym zaczną obowiązywać niższe o 1 pp stawki podatku – informację o powrocie do wysokości stawek sprzed 2011 r.

 

Podstawa prawna:

  • ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2017 r., poz. 1221, z późn. zm.);
  • rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2013 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 839 oraz z 2017 r., poz. 1702, z późn. zm.).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika