Ustawa o płatnościach bezgotówkowych w konsultacjach publicznych

27.11.2017

Nie można mówić o konkurencyjnej gospodarce opartej na innowacjach, bez umożliwienia obywatelom i przedsiębiorcom szybkiego i wygodnego dostępu do cyfrowych rozwiązań. Ministerstwo Rozwoju przygotowało projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem płatności elektronicznych. Oprócz upowszechnienia ich stosowania, ustawa ma przyczynić się do zastąpienia części transakcji gotówkowych, cyfrowymi instrumentami płatniczymi, czyli kartami, przelewami, blikiem oraz płatnościami mobilnymi.

Jakie zmiany zaproponowano?

"Nie mówimy o całkowitym zaniku gotówki. Chcemy zagwarantować obywatelom prawo do swobodnego decydowania o formie płatności w sektorze prywatnym i publicznym" – wyjaśnił wiceminister rozwoju Tadeusz Kościński.

Najważniejsze propozycje zmian:

w Ordynacji podatkowej i ustawie o opłacie skarbowej: wprowadzenie obowiązku zapewnienia przez podmioty publiczne, możliwości dokonywania płatności w formie bezgotówkowej; wyposażenie urzędów w terminale płatnicze zapewniane jest nieodpłatnie w ramach Programu upowszechnienia płatności bezgotówkowych w administracji, realizowanego przez MR wspólnie z Krajową Izbą Rozliczeniową S.A.;
w ustawie o egzekucji: umożliwienie zapłaty dochodzonych w egzekucji należności pieniężnych za pomocą kart płatniczych, czy też aplikacji elektronicznych;
w ustawie o usługach płatniczych: wprowadzenie prawa dla klientów do dokonywania płatności bezgotówkowych w punktach handlowo-usługowych i co za tym idzie obowiązku zapewnienia przez przedsiębiorców, dokonujących sprzedaży w lokalu, możliwości dokonywania płatności za pomocą elektronicznych instrumentów płatniczych. Przepis będzie dotyczył firm, które posiadają kasę fiskalną. Przedsiębiorcy będą musieli przyjmować przynajmniej jeden z powszechnie dostępnych instrumentów elektronicznych np. przelewy, płatności kartą płatniczą lub telefonem. Aby ułatwić firmom rozpoczęcie przyjmowania płatności bezgotówkowych, uruchamiane są na rynku inicjatywy takie, jak Fundusz Wsparcia Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego, które pozwolą na bezpłatne wprowadzenie płatności elektronicznych do firmy.

Umożliwienie płatności bezgotówkowych w instytucjach administracji publicznej

Jak wspomniano, projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem płatności elektronicznych przewiduje ułatwienia w przyjmowaniu oraz obowiązek zapewnienia możliwości płatności bezgotówkowych w instytucjach administracji publicznej za opłaty i podatki. Chodzi tu o możliwość dokonywania zapłaty podatków, opłat, niepodatkowych należnościach budżetowych, opłaty skarbowej oraz opłat w organach podatkowych, o których mowa w przepisach o podatkach i opłatach lokalnych, a także należności w postępowaniu egzekucyjnym.

Umożliwienie płatności bezgotówkowych w punktach handlowo-usługowych

Nowa regulacja nałoży ponadto na określone w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy grupy przedsiębiorców, którzy z racji osiąganego przychodu są zobowiązani do stosowania kas rejestrujących, obowiązek zapewnienia akceptacji przynajmniej jednego instrumentu płatniczego w formie elektronicznej. Do sposobów przyjmowania płatności będą należały: płatność przelewem elektronicznym, kartą płatniczą, płatność za pomocą aplikacji w telefonie komórkowym czy za pomocą Blika itp. Będzie to odpowiedź na oczekiwania społeczne oraz realizacja prawa obywateli do płacenia w sposób bezgotówkowy w znacznie większej liczbie miejsc w stosunku do dotychczasowych lokalizacji.

Dzięki wprowadzeniu regulacji klienci zyskają możliwość płacenia w sposób bezgotówkowy w urzędach i punktach handlowo-usługowych, co przyczyni się do wzrostu ich wygody i spadku kosztów po stronie klientów związanych z np. wypłatami z bankomatów.

Jednocześnie podejmowane są różne działania, aby wspomóc podmioty publiczne i prywatne w rozpoczęciu przyjmowania płatności bezgotówkowych. W zakresie poszerzenia sieci instytucji publicznych akceptujących płatności elektroniczne we współpracy Ministerstwa Rozwoju z Krajową Izbą Rozliczeniową realizowany jest Program upowszechniania płatności bezgotówkowych w jednostkach administracji publicznej. Program ma na celu wsparcie samorządów, urzędów wojewódzkich oraz Policji w uruchomieniu przyjmowania płatności elektronicznych.

Z inicjatywy podmiotów uczestniczących w polskim rynku płatności bezgotówkowych powołano też Fundację Polska Bezgotówkowa, której jednym z zasadniczym celów działania będzie uruchomienie i zapewnienie działania Funduszu Wsparcia Obrotu Bezgotówkowego. Fundusz ma wspomóc sfinansować rozwój sieci akceptacji płatności bezgotówkowych o 600 tysięcy nowych punktów ze sfery komercyjnej.

Należy podkreślić, że zarówno fundusz i program na obecnym etapie nie będą angażowały środków z budżetu państwa, natomiast planowana jest koordynacja działań i wspólne inicjatywy – zwłaszcza w zakresie komunikacji społecznej i edukacji.

Harmonogram wprowadzania obowiązku zapewnienia akceptacji przynajmniej jednego instrumentu płatniczego w formie elektronicznej, przewidziany w rozporządzeniu wykonawczym, jest dostosowany do możliwości rynku w zakresie wyposażenia wszystkich zobowiązanych podmiotów w takie narzędzia, jak np. terminale płatnicze POS.

Czemu mają służyć zmiany?

Spodziewanym efektem podejmowanych działań jest wzrost liczby punktów akceptujących transakcje bezgotówkowe – zarówno wśród przedsiębiorców, jak i instytucji objętych regulacją oraz wzrost ilości transakcji bezgotówkowych. Korzyści ze zwiększenia obrotu bezgotówkowego:

dla obywateli to przede wszystkim wygoda i bezpieczeństwo, oszczędność czasu i pieniędzy.
dla instytucji to usprawnienie pracy oraz zmniejszenie kosztów obsługi klientów.
przedsiębiorcy będą mogli pozyskać nowych klientów, m.in. poprzez oferowanie nowych usług w oparciu o terminale, jak i skorzystać z Funduszu Wsparcia Obrotu Bezgotówkowego.
dla Państwa to uszczelnienie systemu poboru podatków, zapobieganie procederowi prania pieniędzy jak i unowocześnienie działania służb skarbowych i celnych.

W ciągu ostatnich 10 lat udział płatności bezgotówkowych w ogólnej liczbie transakcji wzrósł 10-krotnie. W portfelach Polaków jest ponad 35 mln kart płatniczych. Rośnie popularność platform umożliwiających płatności smartfonem. Celem MR jest wsparcie tych tendencji. Niezbędne są działania zmierzające do wzrostu liczby posiadanych i wykorzystywanych elektronicznych instrumentów płatniczych. Konieczny jest także rozwój infrastruktury w miejscach, gdzie dotąd nie były one dostępne (sektor publiczny i prywatny).

Ze względu na umiarkowaną dynamikę rozwoju sieci akceptacji płatności bezgotówkowych (szacowany przyrost 30–40 tysięcy punktów rocznie), niezbędne jest podjęcie interwencji legislacyjnej.