Rejestr cudzoziemców może zawierać tylko dane osobowe konieczne do stosowania przepisów dotyczących prawa pobytu

H. Huber, obywatel Austrii, zamieszkał w Niemczech w 1996 r. w celu prowadzenia tam działalności gospodarczej jako niezależny agent ubezpieczeniowy. Uważając się za dyskryminowanego z uwagi na fakt przetwarzania dotyczących go danych zawartych w scentralizowanym rejestrze, zwłaszcza, że taki rejestr nie jest prowadzony dla obywateli Niemiec, wniósł o wykreślenie tych danych.

Wyższa izba sądu administracyjnego Nadrenii Północnej-Westfalii (Oberverwaltungsgericht für das Land Nordrhein-Westfalen), rozpoznająca ten spór, zwróciła się do Trybunału w celu ustalenia, czy przetwarzanie danych osobowych, do jakiego dochodzi w ramach tego scentralizowanego rejestru, jest zgodne z prawem wspólnotowym.

Trybunał (wielka izba) orzekł, co następuje:

1)      System przetwarzania danych o osobowych dotyczących obywateli Unii niebędących obywatelami danego państwa członkowskiego taki jak ustanowiony przez Gesetz über das Ausländerzentralregister (ustawę o centralnym rejestrze cudzoziemców) z dnia 2 września 1994 r., zmienionej przez ustawę z dnia 21 czerwca 2005 r., który ma na celu wspomaganie organów krajowych właściwych do stosowania przepisów dotyczących prawa pobytu, spełnia przewidziany w art. 7 lit. e) dyrektywy 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych wymóg konieczności, interpretowany w świetle zakazu wszelkiej dyskryminacji ze względu na przynależność państwową, jedynie wówczas, gdy:

-        zawiera wyłącznie dane konieczne do stosowania tych przepisów przez wspomniane organy oraz

-        jego scentralizowany charakter pozwala na bardziej skuteczne stosowanie tych przepisów w zakresie prawa pobytu obywateli Unii niebędących obywatelami tego państwa członkowskiego.

2)      Do sądu krajowego należy zbadanie, czy przesłanki te zostały spełnione w zawisłej przed nim sprawie.

3)      W każdym razie nie może zostać uznane za konieczne w rozumieniu art. 7 lit. e) dyrektywy 95/46 przechowywanie i przetwarzanie w ramach rejestru takiego jak centralny rejestr cudzoziemców danych wymieniających dane osoby z nazwiska w celach statystycznych.

4)      Artykuł 12 akapit pierwszy WE należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie ustanowieniu przez państwo członkowskie w celu zwalczania przestępczości szczególnego systemu przetwarzania danych osobowych dla obywateli Unii niebędących obywatelami tego państwa członkowskiego.

Trybunał stwierdził przede wszystkim, że dane, których dotyczy rozpoznawana sprawa, stanowią dane osobowe w rozumieniu dyrektywy o ochronie danych osobowych (dyrektywa 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych - Dz.U. L 281, s. 31). Zgodnie z tą dyrektywą, przetwarzanie takich danych jest dozwolone, jeżeli jest konieczne do realizacji zadania wykonywanego w interesie publicznym lub do wykonywania władzy publicznej.

ETS przypomniał, że prawo obywatela Unii do przebywania na terytorium państwa członkowskiego, którego nie jest obywatelem, nie jest bezwarunkowe, lecz może podlegać ograniczeniom. W związku z tym, dysponowanie przez państwo członkowskie informacjami i odpowiednimi dokumentami dotyczącymi cudzoziemców, jak również używanie przezeń rejestru w celu wspomagania organów właściwych w zakresie stosowania przepisów dotyczących prawa pobytu jest, co do zasady, uzasadnione, pod warunkiem że spełnia wymóg konieczności w rozumieniu dyrektywy o ochronie danych osobowych.

Trybunał orzekł, że taki system przetwarzania danych osobowych jest zgodny z prawem wspólnotowym wówczas, gdy zawiera wyłącznie dane konieczne do stosowania tych przepisów przez wspomniane organy oraz gdy jego scentralizowany charakter pozwala na bardziej skuteczne stosowanie przepisów dotyczących prawa pobytu obywateli Unii niebędących obywatelami tego państwa członkowskiego.

W odniesieniu do kwestii przechowywania i przetwarzania tych danych w celach statystycznych, ETS zauważył, że prawo wspólnotowe nie stoi na przeszkodzie temu, by państwa członkowskie ustanawiały przepisy mające na celu zapewnienie posiadania przez organy krajowe pełnej wiedzy na temat migracji ludności na ich terytorium. Sporządzanie takich statystyk wymaga gromadzenia przez te państwa określonych informacji. Wykonywanie tej kompetencji nie oznacza jednak, że konieczne jest gromadzenie i przechowywanie danych osób wymienionych z nazwiska, co ma miejsce w ramach omawianego rejestru. W konsekwencji Trybunał stwierdził, że tego rodzaju przetwarzanie danych osobowych nie spełnia wymogu konieczności w rozumieniu wspomnianej dyrektywy.

Wreszcie, odnośnie do kwestii wykorzystywania danych zawartych w omawianym rejestrze do celów zwalczania przestępczości, ETS wskazał w szczególności, że cel ten zakłada ściganie popełnionych zbrodni i przestępstw, niezależnie do przynależności państwowej osób, które ich się dopuściły. Tymczasem omawiany rejestr nie zawiera danych osobowych dotyczących obywateli państwa członkowskiego, o którym mowa. Wobec tego, wykorzystywanie takiego rejestru do celów zwalczania przestępczości jest niezgodne z zasadą niedyskryminacji i, co za tym idzie, z prawem wspólnotowym.

Zdaniem ETS, sentralizowany rejestr cudzoziemców może zawierać tylko takie dane osobowe, które są konieczne do stosowania przepisów dotyczących prawa pobytu. Przetwarzanie i przechowywanie danych dotyczących obywateli Unii w celach statystycznych czy do celów zwalczania przestępczości jest zaś niezgodne z prawem wspólnotowym.

Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia  16 grudnia 2008 r. w sprawie C-524/06 Heinz Huber przeciwko Niemcom; http://curia.europa.eu