Bez pokrzywdzonego nie można warunkowo umorzyć postępowania

nie można stosować warunkowego umorzenia z art. 66 § 3, gdy np. z uwagi na charakter przestępstwa brak jest pokrzywdzonego albo gdy nie można go ustalić. To samo dotyczy sytuacji, gdy z uwagi na charakter zarzucanych przestępstw brak jest tak pokrzywdzonego, jak i elementu szkody, co wyklucza możliwość jej naprawienia. To ostatnie dotyczy m. in. przestępstwa z art. 271 k.k., jako że rodzajowym przedmiotem ochrony, podobnie jak na gruncie art. 270 czy 272 k.k., jest tu wiarygodność dokumentów, a więc dobro prawne ogólnej natury.

Przestępstwo z art. 271 § 1 k.k. zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 5. Stosownie do art. 66 § 2 k.k. warunkowego umorzenia postępowania nie stosuje się do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą przekraczającą 3 lata pobawienia wolności. Przepis § 3 art. 66 k.k. pozwala co prawda na zastosowanie takiego umorzenia do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą nieprzekraczającą jednak 5 lat pozbawienia wolności, ale pod warunkiem, że pokrzywdzony tym czynem pojednał się ze sprawcą, sprawca naprawił szkodę lub pokrzywdzony i sprawca uzgodnili sposób jej naprawienia. SN już wcześniej podkreślał, ze niezbędne jest tu spełnienie choć jednej z dodatkowych przesłanek wskazanych w art. 66 § 3 k.k. - a jak wyraźnie widać, każda z nich wymaga istnienia konkretnego pokrzywdzonego.

W niniejszej sprawie sprawca w roli skarbnika stowarzyszenia wystawiał faktury, w których stwierdzał nieprawdę, a następnie zatwierdzał je w roli prorektora, co pozwalało faktycznie wykorzystywać przyznane w ramach dotacji środki finansowe w roku następnym, zamiast dokonywać ich zwrotu i podejmować ponowne o nie starania. Sposób popełnienia tych czynów i ich opis nie wskazywał jednak na pokrzywdzonego ani na szkodę, jaką miałby ponieść. W tej sytuacji warunkowe umorzenie postępowania nie było możliwe.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2009 roku, sygn. akt IV KK 391/08, Biuletyn Prawa Karnego nr 6/09 s. 27