Czy roszczenie o ustanowienie służebności przesyłu podlega przedawnieniu?

Roszczenie o ustanowienie służebności przesyłu przewidziane w art. 305[2] § 1 k.c. nie ulega przedawnieniu.

Sąd Najwyższy przyznał, że żaden przepis wyraźnie nie wyłącza przedawnienia roszczenia o ustanowienie służebności przesyłu. W literaturze i orzecznictwie przyjmuje się jednak, że wyjątki od zasady mogą wynikać także z właściwości roszczenia. Przykładowo nie ulega przedawnieniu przewidziane w art. 231 § 1 k.c. roszczenia posiadacza o przeniesienie własności działki zajętej pod budowę na cudzym gruncie. Roszczenie to istnieje tylko tak długo, jak długo trwa stan faktyczny określony w przepisie, a wraz ze zmianą tego stanu, wygasa. Zdaniem Sądu Najwyższego to samo należy odnieść do roszczenia o ustanowienie służebności przesyłu. Za takim stanowiskiem przemawia również cel wprowadzenia tego przepisu. Chodziło o to, by ułatwić uporządkowanie sytuacji związanych z istnieniem urządzeń przesyłowych na cudzym gruncie, i to nie tylko na przyszłość. Przepis miał również, a może nawet przede wszystkim, pomóc w uporządkowaniu sytuacji trwających od wielu lat. Gdyby roszczenie o ustanowienie służebności przesyłu podlegało przedawnieniu, jego skuteczność byłaby znacznie ograniczona. W odniesieniu do urządzeń wybudowanych przed 3 sierpnia 2008 roku przedsiębiorstwa przesyłowe miałyby tylko trzy lata od dnia wejścia w życie przepisu na wystąpienie o ustanowienie takiej służebności, gdyż są to roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej (czyli mogliby to uczynić najpóźniej do dnia 3 sierpnia 2011 roku), a – jak zwrócił uwagę Sąd Najwyższy – zebranie odpowiedniej dokumentacji do wystąpienia z takim roszczeniem może być czasochłonne. Po upływie terminu przedawnienia przedsiębiorstwa nie mogłyby w sposób trwały uregulować swojej sytuacji na gruncie, a właściciele – żądać wynagrodzenia za ustanowienie służebności.

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2013 roku, sygn. akt III CZP 101/12, www.sn.pl