Czy sąd powszechny może orzec inaczej, niż Sąd Najwyższy?
Orzeczenia Sądu Najwyższego – nawet uchwały składu siedmiu sędziów – nie stanowią źródła powszechnie obowiązującego prawa. Czy sąd powszechny może zatem orzec inaczej, niż Sąd Najwyższy? W pewnej sprawie pojawiła się kwestia przedawnienia odsetek za opóźnienie. Kwestię tę, po licznych rozbieżnościach, rozstrzygnął wcześniej Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 26 stycznia 2005 roku, sygn. akt III CZP 42/04 (SN przyjął, że ustanowiony w art. 118 k.c. termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe stosuje się do roszczeń o odsetki za opóźnienie także wtedy, gdy roszczenie główne ulega przedawnieniu w terminie określonym w art. 554 k.c., jednak roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego). Sąd okręgowy, jako sąd drugiej instancji, orzekł odmiennie niż Sąd Najwyższy. Pominął przy tym argumentację zawartą w uzasadnieniu ww. uchwały Sądu Najwyższego. Strona wniosła skargę o stwierdzenie niezgodności prawomocnego orzeczenia z prawem. Sąd Najwyższy stwierdził, że wyrok sądu okręgowego jest niezgodny z prawem, uznał bowiem, że:
Dokonanie przez sąd powszechny wykładni przepisów prawa, która odbiega od wykładni przyjętej w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego i późniejszym jednolitym orzecznictwie, bez odniesienia się do argumentów leżących u podstaw tej uchwały, stanowi kwalifikowane naruszenie prawa, warunkujące stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku.
Niezgodność z prawem prawomocnego wyroku (art. 424[1] k.p.c.) zachodzi wtedy, gdy przy wydaniu tego wyroku dopuszczono się rażąco błędnej wykładni prawa lub rażąco niewłaściwego zastosowania prawa w zakresie regulacji istotnych i nieuzasadniających odmiennych ocen. Nie stanowi takiego uchybienia wybór przez sąd jednej z możliwych interpretacji przepisów prawa. Skoro jednak Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów podjął uchwałę w celu usunięcia rozbieżności, to sąd powszechny nie może orzec odmiennie, nie odnosząc się przy tym do argumentacji zawartej w uchwale. Swoboda sądu w stosowaniu prawa nie może obejmować działań niedających się pogodzić z pełnionymi przez Sąd Najwyższy funkcjami w zakresie zapewniania zgodności z prawem i jednolitości orzecznictwa.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2012 roku, sygn. akt I CNP 22/11, OSNC Zbiór Dodatkowy 2013 – Numer B, poz. 29
Zespół
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?