Kto jest uprawniony do złożenia wniosku o uzgodnienie treści księgi wieczystej?

Sąd Najwyższy stanął przed zagadnieniem prawnym związanym z pytaniem czy uprawnionym do zgłoszenia przewidzianego w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jednolity Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm.) żądania o usunięcie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym jest wyłącznie osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, czy też uprawnionym jest każdy, kto ma interes prawny w tym, aby treść księgi wieczystej odpowiadała rzeczywistemu stanowi prawnemu ?"

Porady prawne

Sąd Najwyższy podjął uchwałę powództwo o usunięcie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym może wytoczyć tylko osoba uprawniona do złożenia wniosku o dokonanie wpisu w księdze wieczystej.

W orzecznictwie problem zakresu podmiotowego legitymacji procesowej do wytoczenia powództwa o usunięcie niezgodności miedzy stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym istotnie - na co trafnie zwrócił uwagę Sąd Okręgowy - był przedmiotem rozbieżnych wypowiedzi. Brak jednolitego stanowiska judykatury oraz zgodności poglądów przedstawicieli nauki w tej kwestii skłoniły Rzecznika Praw Obywatelskich do wystąpienia do Sądu Najwyższego o jej rozstrzygnięcie poprzez udzielenie odpowiedzi na pytanie o takiej samej treści, jaka zawarta została w pytaniu postawionym przez Sąd Okręgowy w rozpoznawanej sprawie. Rozstrzygając to zagadnienie Sąd Najwyższy w uchwale podjętej w składzie siedmiu sędziów w dniu 15 marca 2006 r., III CZP 106/05, (jeszcze nie publ.), wyjaśnił, że powództwo o usunięcie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym może wytoczyć tylko osoba uprawniona do złożenia wniosku o dokonanie wpisu w księdze wieczystej (art. 10 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, jedn. tekst: Dz. U. z 2001 r., Nr 124, poz. 1361 ze zm. i art. 6262 § 5 k.p.c.). W uzasadnieniu tego zapatrywania Sąd Najwyższy wskazał, że powództwo z art. 10 ust.

1 u.k.w.h. nie ogranicza się tylko do żądania ustalenia przez sąd istnienia prawa powoda, które nie jest wpisane do księgi wieczystej lub jest wpisane błędnie, bądź też do żądania ustalenia nieistnienia obciążenia lub ograniczenia dotykającego prawa powoda wpisanego do księgi wieczystej. W istocie rzeczy obejmuje ono także samo uzgodnienie stanu prawnego wynikającego z księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. W konsekwencji sąd rozpoznający to powództwo w ogóle nie bada interesu prawnego powoda. Interes prawny nie stanowi zatem źródła legitymacji procesowej do jego wytoczenia. Z brzmienia art. 10 ust. 1 u.k.w.h. wynika, że żądanie usunięcia niezgodności treści księgi wieczystej dotyczy takiego prawa, które obrazuje stan prawny nieruchomości w szerokim tego słowa znaczeniu (także roszczenia z art. 16 u.k.w.h.). Przyjęta w tym przepisie konstrukcja związania uzgodnienia z wpisem (art. 31 ust. 2 u.k.w.h.) wskazuje na wyraźną synchronizację unormowania legitymacji do wytoczenia powództwa z legitymacją do złożenia wniosku o wpis w księdze wieczystej. Oznacza to, że te same osoby, które mogą złożyć wniosek o dokonanie wpisu (art. 6262 § 5 k.p.c.), są legitymowane do wytoczenia powództwa z art. 10 ust. 1 u.k.w.h. Przyjęcie odmiennego zapatrywania i uznanie, że legitymacja ta może przysługiwać podmiotowi spoza tak określonego kręgu uprawnionych, prowadziłoby do sytuacji, w której osoba mająca interes w uzgodnieniu, a nie wymieniona w art. 10 ust. 1 u.k.w.h., po uzyskaniu wyroku uwzględniającego powództwo nie mogłaby skutecznie wystąpić z wnioskiem o dokonanie stosownego wpisu w księdze wieczystej. Ochrona udzielona jej w wyniku procesu o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym byłaby więc iluzoryczna. Tymczasem osoba taka ma możliwość obalenia domniemania wynikającego z art. 3 u.k.w.h. w każdym innym postępowaniu, w którym stwierdzenie rzeczywistego stanu prawnego nieruchomości stanowi przesłankę rozstrzygnięcia. Skład orzekający w pełni podziela zapatrywanie wyrażone w powołanej wyżej uchwale i przytoczoną w jej uzasadnieniu argumentację.

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2006 r., sygn. akt III CZP 31/06


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika