Można się poddać egzekucji co do alimentów

W akcie notarialnym dłużnik poddał się egzekucji co do zapłaty zaległych alimentów w wysokości 3.000.000 zł oraz co do zapłaty alimentów bieżących w wysokości 30.000 zł miesięcznie (na podstawie art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c.). Wierzyciele alimentacyjni złożyli wniosek o nadanie temu aktowi notarialnemu klauzuli wykonalności. Sąd rejonowy oddalił ten wniosek, a sąd odwoławczy powziął wątpliwość, czy dopuszczalne jest nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu, w którym dłużnik złożył oświadczenie o poddaniu się w trybie art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c. egzekucji co do świadczeń alimentacyjnych. Sprawa na skutek pytania prawnego trafiła do Sądu Najwyższego, który stwierdził, że

Porady prawne

Dopuszczalne jest nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu, w którym dłużnik złożył oświadczenie o poddaniu się egzekucji świadczeń alimentacyjnych; sąd może oddalić wniosek o nadanie takiemu aktowi notarialnemu klauzuli wykonalności, jeżeli z jego treści oraz oświadczenia dłużnika o poddaniu się egzekucji w sposób oczywisty wynika, że zostało złożone w celu obejścia prawa.

Sąd Najwyższy zgodził się z poglądem, że tytuł egzekucyjny w postaci aktu notarialnego może obejmować każdy obowiązek cywilnoprawny, co do którego dopuszczalna jest droga sądowa oraz droga egzekucji sądowej. Przepis art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c. nie zawiera żadnych ograniczeń, może zatem dotyczyć również obowiązku polegającego na płaceniu alimentów. Charakter świadczenia alimentacyjnego się temu nie sprzeciwia, bo nie różni się od innych stosunków prawnych, które powstają z mocy samego prawa, a nie wynikają z umowy (np. obowiązek naprawienia szkody).

W postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności sąd nie bada kwestii merytorycznych (np. tego, czy czynność prawna, z której wynika obowiązek spełnienia świadczenia, jest zgodna z prawem). W tym postępowaniu nie ma do tego warunków. Sąd Najwyższy uznał jednak, że w wyjątkowych i nadzwyczajnych okolicznościach należy od tej zasady odstąpić. Wierzyciele alimentacyjni są uprzywilejowani przy podziale kwoty uzyskanej w egzekucji, a to skłania dłużników do poddawania się egzekucji alimentów, by udaremnić egzekucje prowadzone przez innych wierzycieli. Sąd Najwyższy przyjął, że w zupełnie wyjątkowych przypadkach sąd nadający klauzulę wykonalności mógłby powołać się na swego rodzaju klauzulę porządku publicznego i wniosek oddalić ze względu na obejście prawa. Co prawda z przepisach nie przewidziano takiej możliwości, ale podstawowe zasady całego systemu prawnego powinny być uwzględniane na każdym etapie postępowania, również przy nadawaniu klauzuli wykonalności. Skutki poddania się egzekucji mają charakter procesowy, należy zatem ocenić je wedle prawa procesowego. Przez analogię do ugody sądowej można natomiast odwołać się do obejścia prawa (art. 203 § 4 w zw. z art. 223 § 2 k.p.c.).

Sąd Najwyższy zastrzegł jednak, że oddalić wniosek o nadanie notarialnemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności można tylko w sytuacji zupełnie wyjątkowej. Chodzi o sytuacje, gdy nie ma potrzeby dokonywania jakichkolwiek ustaleń sądowych dla stwierdzenia, że oświadczenie o poddaniu się egzekucji) złożone zostało w celu obejścia prawa. W innych wypadkach pokrzywdzeni wierzyciele będą musieli korzystać z odpowiednich instrumentów prawnych (np. z powództwa przeciwegzekucyjnego).

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2013 roku, sygn. akt III CZP 85/13, www.sn.pl


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika