Nie wszystko można zaskarżyć

Sąd Rejonowy w postanowieniu (kończącym postępowanie, bo było to postępowanie nieprocesowe) orzekł w przedmiocie postępowania i zasądził od Skarbu Państwa na rzecz ustanowionego z urzędu adwokata kwotę 180 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestnikowi - i w tej właśnie części owo postanowienie zaskarżył apelacją uczestnik. Sąd Okręgowy powziął wątpliwości, czy jest to dopuszczalne, dlatego przedstawił Sądowi Najwyższemu pytanie prawne: Czy dopuszczalna jest apelacja uczestnika od postanowienia w części dotyczącej rozstrzygnięcia o kosztach pomocy prawnej udzielonej z urzędu w wypadku przyznania tych kosztów pełnomocnikowi ze Skarbu Państwa? W odpowiedzi SN podjął uchwałę:

Porady prawne

Apelacja uczestnika postępowania w części dotyczącej rozstrzygnięcia o kosztach pomocy prawnej udzielonej z urzędu, w wypadku przyznania tych kosztów pełnomocnikowi od Skarbu Państwa jest niedopuszczalna.

Koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ponosi Skarb Państwa. W sprawach, w których strona korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu opłaty sąd podwyższa o stawkę podatku VAT.

W postępowaniu cywilnym wniesienie środka odwoławczego możliwe jest wówczas tylko wtedy, gdy k.p.c. wyraźnie go dopuszcza. Zaskarżalne są postanowienia kończące postępowanie w sprawie oraz wymienione w art. 394 § 1 k.p.c.

Wynagrodzenia pełnomocnika ustanowionego z urzędu stanowi odrębny składnik kosztów procesu, o którym sąd ma obowiązek orzec w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji. Orzeczenie o kosztach nie jest jednak "orzeczeniem kończącym postępowanie w sprawie", ma charakter poboczny w stosunku do głównego przedmiotu procesu.

Postanowienie w przyznania wynagrodzenia pełnomocnikowi ustanowionemu z urzędu nie zostało także ujęte w katalogu zaskarżalnych postanowień z art. 394 § 1 k.p.c. Dopuszczalne jest jednak zaskarżenie postanowienia w przedmiocie wynagrodzenia biegłego (art. 394 § 1 k.p.c. pkt 9). Zdaniem SN brak jest istotnych powodów, które dostatecznie wyjaśniałyby przyjęcie przez ustawodawcę dopuszczalności zaskarżenia postanowienia w przedmiocie wynagrodzenia biegłego i jednocześnie nie uczynienie tego w przypadku wynagrodzenia należnego ustanowionemu z urzędu pełnomocnikowi. Dlatego - poprzez analogię - należałoby dopuścić możliwość zaskarżenia postanowienia o wynagrodzeniu pełnomocnika z urzędu.

To jeszcze jednak sprawy nie wyjaśnia, gdyż zaskarżenie może nastąpić tylko przez osobę uprawnioną, która nadto musi mieć w zaskarżeniu interes prawny. Interes ten zachodzi w wypadku pokrzywdzenia (tzw. gravamen), które polega na niezgodności orzeczenia ze zgłoszonym żądaniem. Tymczasem brak jest - pisze SN - podstaw do twierdzenia, iż uczestnik postępowania mógł doznać uszczerbku prawnego na skutek wydania postanowienia przyznającego ustanowionemu dla niego adwokatowi od Skarbu Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, które ani nie zwiększyło jego obowiązków w sferze prawnej, ani nie zmniejszyło jego uprawnień. Skoro zaś uczestnik nie ma interesu prawnego w zaskarżeniu orzeczenia w przedmiocie wynagrodzenia adwokata ustanowionego z urzędu, to zaskarżenie w tym zakresie jest niedopuszczalne.

Uchwała z dnia 25 czerwca 2009 roku, sygn. akt III CZP 36/09


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika