Pijanemu rowerzyście można zakazać prowadzenia wszelkich pojazdów!

Sąd Rejonowy w G., wyrokiem z 5 stycznia 2007 r., uznał Jana K. za winnego prowadzenia w dniu 29 października 2006 r. na drodze publicznej w stanie nietrzeźwości roweru, to jest przestępstwa określonego w art. 178a § 2 Kodeksu karnego (k.k.), wymierzył mu za to karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawiesił na okres próby 3 lat, orzekł wobec oskarżonego na podstawie art. 42 § 2 k.k. zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 4 lat, a na podstawie art. 42 § 1 k.k. zakaz prowadzenia rowerów na okres 4 lat, oraz na mocy art. 50 k.k. zarządził podanie wyroku do publicznej wiadomości w określony sposób.

Porady prawne

We wniesionej na niekorzyść oskarżonego apelacji prokurator, podnosząc zarzut przewidziany w art. 438 pkt 4 k.p.k., zażądał zmiany zaskarżonego wyroku przez orzeczenie wobec Jana K. grzywny w ilości 90 stawek dziennych (każda w wysokości 10 zł) i „środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych i niemechanicznych na okres 7 lat” oraz utrzymania go w mocy w pozostałej części.

Rozpoznając ów środek odwoławczy, Sąd Okręgowy w N. uznał, że w sprawie wyłoniła się wskazana wyżej kwestia prawna wymagająca zasadniczej wykładni ustawy, i wystąpił do Sądu Najwyższego w trybie art. 441 § 1 k.p.k. o rozstrzygnięcie, czy w razie skazania za przestępstwo z art. 178a § 2 k.k. sąd może wymierzyć sprawcy - obok obligatoryjnego środka karnego z art. 42 § 2 k.k. w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych albo pojazdów mechanicznych określonego rodzaju - nadto na podstawie art. 42 § 1 k.k. środek karny w postaci zakazu prowadzenia innych pojazdów.

Zgodnie z art. 178a § 2 Kodeksu karnego, kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi na drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny pojazd niż pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.  

Wedle art. 42. § 1 k.k. sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności jeśli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.

Zgodnie zaś z § 2 tego artykułu, sąd obowiązkowo orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych albo pojazdów mechanicznych określonego rodzaju, m.in. jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa wymienionego wyżej był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego. Zatem w razie skazania za przestępstwo określone w art. 178a § 2 k.k. sąd obowiązany jest orzec wobec sprawcy - na podstawie art. 42 § 2 k.k. - zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych lub pojazdów mechanicznych określonego rodzaju.

Sąd Najwyższy postanowił odmówić podjęcia uchwały, orzekając, iż w razie skazania za przestępstwo z art. 178a § 2 k.k. sąd może orzec wobec sprawcy - obok obligatoryjnego środka karnego z art. 42 § 2 k.k. - również zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju, o którym mowa w art. 42 § 1 k.k.

Rowerzyście, zatrzymanemu za jazdę w stanie nietrzeźwym sąd może więc zakazać prowadzenia wszystkich pojazdów.

Sąd Najwyższy zauważył, iż definiując w art. 42 § 1 k.k. krąg osób, wobec których można stosować środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów określonego rodzaju, ustawodawca nie wprowadził dodatkowych elementów. Gdyby chciał ów krąg zawęzić (np. do osób nie pozostających w stanie nietrzeźwości lub odurzenia), wyraźnie musiałby to stwierdzić. Skoro tego nie uczynił, to brak jest podstaw do takiego rozumienia treści tego przepisu, by chodziło w nim tylko o sprawców trzeźwych i nie pozostających pod wpływem środka odurzającego. W kolizji z zasadą racjonalności ustawodawcy i z zakazem wykładni per non est („nie wolno jest interpretować przepisów prawnych tak, by pewne ich fragmenty okazały się zbędne”) pozostawałaby - zdaniem Sadu Najwyższego - sugerowana przez sąd odwoławczy teza o możliwości stosowania przewidzianego w art. 42 § 1 k.k. środka karnego jedynie wobec trzeźwych sprawców wypadków komunikacyjnych, jako że oznaczałaby ona wręcz konieczność przyjęcia, iż szerokie ujęcie podmiotowe komentowanego przepisu niewiele znaczy i w gruncie rzeczy nakreślone zostało w taki, a nie inny sposób bez celu.

Sąd Najwyższy wskazał przy tym, iż jeśli ratio legis art. 42 § 1 k.

k. polega na pozbawieniu sprawcy uprawnień do kierowania pojazdem, którym stworzył zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu, to ze wszech miar pożądane jest orzekanie wobec sprawcy przestępstwa z art. 178a § 2 k.k. zakazu prowadzenia danego pojazdu niemechanicznego. W wypadku zaś właściwego ustalenia przez sąd stopnia zagrożenia sprawcy dla ruchu i odpowiedniego doboru środka karnego z art. 42 § 2 k.k. nie może być mowy - nawet w razie sięgnięcia po fakultatywny środek z art. 42 § 1 k.k. - o nadmiernie surowej reakcji karnej. Zdaniem Sadu, roztropne wykorzystanie oddanych do dyspozycji sądu instytucji jest w stanie zapobiec zjawisku represjonowania sprawców przestępstw z art. 178a § 2 k.k. ponad rozsądną miarę, a więc w sposób rażąco niewspółmierny.

Kumulacja podstaw orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów z art. 42 § 1 k.k. i art. 42 § 2 k.k. nie powinna budzić zastrzeżeń i jest w niektórych sytuacjach wskazana.

Postanowienie z dnia 29 sierpnia 2007 r. (sygn. akt I KZP 23/07) oraz tak samo: postanowienie z dnia 29 sierpnia 2007 r. (sygn. akt I KZP 29/07).


A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika