Sądowi należy zwracać uwagę na uchybienia
Sąd Rejonowy, rozpoznając sprzeciw pozwanego od wyroku zaocznego wydanego w postępowaniu w sprawach gospodarczych, wydał na rozprawie postanowienie o pominięciu twierdzeń, zarzutów i wniosków dowodowych pozwanego zawartych w jego sprzeciwie, uznając, że uległy one prekluzji, gdyż pozwany nie przedstawił ich w odpowiedzi na pozew. Dopuścił jednocześnie dowody zawnioskowane w pozwie i po ich przeprowadzeniu wydał wyrok, którym utrzymał wyrok zaoczny w mocy. W apelacji pozwany zarzucił naruszenie art. 479[18] § 3 k.p.c. w zw. z art. 479[14] § 2 k.p.c. W toku postępowania przed sądem pierwszej instancji pozwany nie wniósł o wpisanie do protokołu zastrzeżenia o uchybieniu polegającym na naruszeniu art. 479[18] § 3 k.p.c.Sąd Okręgowy przy rozpoznaniu apelacji pozwanego powziął wątpliwość, czy zarzut naruszenia art. 479[18] § 3 może być uwzględniony, jeżeli pozwany stosownie do treści art. 162 k.p.c. nie zwrócił uwagi sądu na uchybienie przepisom postępowania w tym zakresie i zagadnienie to przedstawił do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu na podstawie art. 390 § 1 k.p.c.
W odpowiedzi SN podjął uchwałę:
Strona nie może skutecznie zarzucać w apelacji uchybienia przez sąd pierwszej instancji przepisom postępowania, dotyczącego wydania - na podstawie art. 479[14] § 2 i 479[18] § 3 k.p.c. - postanowienia oddalającego wniosek o przeprowadzenie dowodów, jeżeli nie zwróciła uwagi sądu na to uchybienie (art. 162 k.p.c.).
Przepis art. 162 k.p.c. stanowi, że strony mogą w toku posiedzenia, a jeżeli nie były obecne, na najbliższym posiedzeniu zwrócić uwagę sądu na uchybienia przepisom postępowania, wnosząc o wpisanie zastrzeżenia do protokołu. Stronie, która zastrzeżenia nie zgłosiła, nie przysługuje prawo powoływania się na takie uchybienia w dalszym toku postępowania, chyba że chodzi o przepisy postępowania, których naruszenie sąd powinien wziąć pod rozwagę z urzędu, albo że strona uprawdopodobni, iż nie zgłosiła zastrzeżeń bez swojej winy.
SN odwołał się do poglądów wyrażonych w literaturze, zgodnie z którymi celem art. 162 k.p.c. jest pobudzenie inicjatywy stron w doprowadzeniu do szybkiego usunięcia dostrzeżonych przez nie naruszeń. To umożliwia sądowi niezwłocznego naprawienia błędu, a także przyspiesza i usprawnia postępowania. SN podkreślił, że ów cel byłby trudny do osiągnięcia, gdyby zakładać, iż strona, która we właściwym czasie nie zgłosiła odpowiedniego zastrzeżenia, może powołać się na uchybienie procesowe w środku zaskarżenia. Dlatego stwierdził, że prekluzja przewidziana w art. 162 k.p.c. obejmuje także te uchybienia, które miały wpływ na wynik postępowania i mogły być przedmiotem zarzutów apelacyjnych. Stanowisko takie SN wyrażał już we wcześniejszych orzeczeniach (wyrok z dnia 19 grudnia 2004 roku, sygn. akt III CK 90/04, niepubl.).
W niniejszej sprawie sytuacji była o tyle szczególna, że naruszenie przepisów postępowania znalazło swój wyraz w postanowieniu sądu. Część postanowień sądu I instancji może być bowiem wprost zaskarżona, inne zaś można podważać przy wykorzystaniu art. 380 k.p.c. Zdaniem Sądu Najwyższego do tych postanowień, które nie są oddzielnie zaskarżalne i mogą być zmieniane stosownie do okoliczności sprawy, stosuje się art. 162 k.p.c. Podobne stanowisko wyraził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 października 2005 roku (sygn. akt III CZP 55/05; OSNC 2006, Nr 9, poz. 144) i wyroku z dnia 15 czerwca 2007 roku (sygn. akt II CSK 96/07).
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2008 roku, sygn. akt III CZP 50/08
Zespół
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?