Wzmianka o służebności w akcie własności ziemi nie wystarcza do wpisu w księdze wieczystej

W akcie własności ziemi z dnia 19 listopada 1975 roku zamieszczono uwagę o prawie przejścia i przejazdu przez uwłaszczoną nieruchomość dla każdoczesnych właścicieli określonych parcel. Obecnie właściciele tych działek domagali się wpisania na tej podstawie służebności gruntowej do księgi wieczystej uwłaszczonej nieruchomości. Sądy obu instancji odmówiły wpisu, a sprawa na skutek skargi kasacyjnej trafiła do Sądu Najwyższego, który orzekł, iż:

Zamieszczona w decyzji administracyjnej – akcie własności ziemi – wydanej na podstawie art. 12 ustawy z dnia 26 października 1971 roku o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz. U. Nr 27, poz. 250 ze zmianami) wzmianka o istnieniu nieruchomości w chwili uwłaszczenia prawa przejścia i przejazdu na rzecz każdoczesnego właściciela innej nieruchomości, nie stanowi wystarczającej podstawy dokonania w księdze wieczystej wpisu ograniczonego prawa w postaci służebności gruntowej.

Zgodnie z art. 626[8] § 2 k.p.c. w zw. z art. 31ust.1 i art. 32 ust.1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece (tekst jednolity: Dz. U. z 2001 roku, Nr 124, poz. 1361 ze zm.) podstawę wpisu w księdze wieczystej ograniczonego prawa rzeczowego może stanowić dokument obejmujący oświadczenie właściciela nieruchomości o ustanowieniu tego prawa, co, w świetle art. 245 § 2 k.c. wymaga formy aktu notarialnego, jak również odpowiednie orzeczenie sądu np. o ustanowieniu ograniczonego prawa rzeczowego lub o stwierdzeniu nabycie takiego prawa przez zasiedzenie. Na ogólnych zasadach podstawą wpisu może być także ostateczna decyzja administracyjna, jeżeli, zgodnie z przepisami prawa, stanowi podstawę powstania ograniczonego prawa rzeczowego lub stwierdza jego powstanie z mocy prawa.

Porady prawne

Sąd Najwyższy przypomniał, że akty własności ziemi wydawane były na podstawie art. 12 ustawy uwłaszczeniowej, której przedmiotem było uregulowanie własności gospodarstw rolnych, objętych w posiadanie na podstawie umów zawartych bez formy wymaganej przez prawo. Ustawa uwłaszczeniowa była źródłem powstanie jedynie prawa własności określonych nieruchomości, w określonych warunkach, nie regulowała natomiast powstawania żadnych innych praw na nieruchomościach, poza jedynym wyjątkiem dotyczącym prawa dożywocia. Ustawa nie ustanawiała z mocy prawa żadnych ograniczonych praw rzeczowych, a tym samym decyzja administracyjna w postaci aktu własności ziemi nie mogła stwierdzać ich powstania. W przepisach ustawy brak także podstawy prawnej do umieszczania w akcie własności ziemi wzmianek o istniejących faktycznie na nieruchomości ograniczeniach na rzecz właścicieli nieruchomości sąsiadujących, odpowiadających określonym służebnością. W praktyce takie wzmianki zamieszczano, ale stanowią one jedynie stwierdzenie, że w dniu 4 listopada 1971 roku na nieruchomości istniał określony stan faktyczny.

Sąd Najwyższy wielokrotnie stwierdzał, że nie wiążą sądu te orzeczenia zawarte w akcie własności ziemi wydanym na podstawie przepisów ustawy uwłaszczeniowej, które nie należą do kompetencji organu administracyjnego wydającego taki akt. Organ administracyjny nie był uprawniony do orzekania w akcie własności ziemi o żadnych ograniczonych prawach rzeczowych, zatem wzmianka o nich nie jest wystarczająca do dokonania wpisu takiej służebności w księdze wieczystej.

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2011 roku, sygn. akt V CSK 436/10, OSNC Zbiór Dodatkowy 2012/D, poz. 85


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

  • zainteresowany 2015-04-13 18:17:41

    Jest mozliwosc dochodzenia roszczen finansowych za zgode sluzebnosci na gruntach zapisanych w ksiedze wieczystej.


Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika