Kto może odzyskać zwolnienie z podatku od spadków i darowizn dla najbliższych?

Do Sejmu trafił poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn. 

Jak obecnie uregulowane jest zwolnienie z podatku od spadków i darowizn dla najbliższych?

Od 1 stycznia 2007 r. weszły w życie nowe przepisy  dotyczące zwolnień podatkowych w podatku od spadków i darowizn wprowadzone  ustawą   z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zob.: Zwolnienia z podatku od spadków i darowizn

Zgodnie z wprowadzonym  art. 4a ust. 1 pkt 1,  osoby, które złożyły oświadczenie o przyjęciu spadku i właściwy sąd wydał postanowienie o stwierdzeniu przez nich nabycia spadku zostały zwolnione z podatku od spadków, jeżeli spełniają następujące warunki:

• są w stosunku do spadkodawcy osobami wymienionymi w art. 4a ust. 1 zdanie wstępne (tj. małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym, macocha),

• w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego (wypełniając stosowny formularz zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów)

Przepis ten oznacza, że nawet osoby należące do kręgu uprawnionych do skorzystania ze zwolnienia  (tj. małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym, macocha) nie będą mogły skorzystać z ulgi (zwolnienia), jeśli w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia  o stwierdzeniu nabycia spadku nie zgłoszą nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego.

Zdaniem projektodawców, wielu podatników należących do grupy uprawnionych do zwolnienia z podatku od spadków (tj. małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym, macocha) nie jest w stanie wypełnić warunku zachowania miesięcznego terminu do złożenia zawiadomienia do urzędu skarbowego.

W zgłoszeniu nabycia rzeczy i  praw majątkowych  składanym do urzędu skarbowego,  spadkobierca musi podawać szczegółowe dane (np. dotyczące położenia nieruchomości, powierzchni, wartości itp.). Zatem, żeby rzetelnie wypełnić ten druk, musi podać wszystkie wymagane przez organ podatkowy informacje.

Ponadto powstaje również problem (dla poszczególnych spadkobierców) z ustaleniem  początkowego dnia, od którego liczy się  miesięczny termin - wskazują projektodawcy. Ustawa stanowi, że miesięczny termin liczy się od dnia  uprawomocnienia się orzeczenia  o stwierdzeniu nabycia spadku. Jeśli jest kilku (a nawet kilkunastu spadkobierców) to każdy z nich musi pilnować, czy postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku nie zostanie  zaskarżone. Oznacza to, że data ogłoszenia postanowienia (uwzględniając prawo do zaskarżenia) wcale nie jest datą pewną (od której liczy się termin do uprawomocnienia).

W rezultacie ok. 90% uprawnionych uchybia miesięcznemu terminowi do złożenia zgłoszenia o nabyciu rzeczy i praw majątkowych  w urzędzie skarbowym. Spadkobiercy nie są bowiem w stanie w ciągu jednego miesiąca rzetelnie wypełnić informacji wymaganych przez organ podatkowy w zgłoszeniu.

Jakie propozycje zmian przedstawili posłowie?

Uwzględniając powyższe problemy, posłowie proponują wprowadzenie następujących zmian w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Po pierwsze nowelizacja zakłada nowe brzmienie art. 4a ust. 1 pkt 1 polegające na tym, że:

• zgłoszenie nabycia własności rzeczy i praw na podstawie innych tytułów niż  postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku  będzie mogło się odbyć w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego (a nie tak jak jest obecnie w terminie miesiąca). Wydłużenie terminu do 6 miesięcy dotyczy także sytuacji, o której mowa w art. 4a ust. 2, tj kiedy nabywca dowiedział się o nabyciu po upływie terminów;

• natomiast w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia na podstawie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, podatnicy nie będą musieli składać zawiadomień do urzędu skarbowego, podobnie jak obecnie w przypadku umów w formie aktu notarialnego (zatem w pkt 1 usunięto zapis dotyczący obowiązkowego zgłoszenia tego nabycia do urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia).

W art. 4a ust. 4 przewidziano zaś rozszerzenie listy form nabycia, których nie obejmuje obowiązek zgłoszenia do urzędu skarbowego. Rozszerzenie dotyczy:

• prawomocnego orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku,

• zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia sporządzonego przez notariusza.

Co z podatnikami, którzy już nabyli rzeczy bądź prawa?

Przepisy przejściowe zawierają zapisy dotyczące podatników, którzy na podstawie postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku nabyli rzeczy i prawa majątkowe w okresie od 1 stycznia 2007 do wejścia w życie zmian zaproponowanych w nowelizacji.

Jeśli ww. podatnicy w terminie miesiąca nie zgłosili nabycia rzeczy i praw do urzędu skarbowego, będą mogli na podstawie przepisów przejściowych skorzystać z  przepisów korzystniejszych, wprowadzonych proponowaną ustawą. Oznacza to, że będą mogli skorzystać ze zwolnienia podatkowego.

Zmiany ustawy dotyczą tylko uporządkowania proporcjonalności przesłanek uprawniających przyznanie ulgi. Natomiast zakres podmiotów uprawnionych do ulgi podatkowej nie został rozszerzony.

Podstawa prawna:

• Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (sejmowy druk nr 341);

• Ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. 2006 r., Nr 222, poz. 1629)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl