Projekt całkiem nowej ustawy o fundacjach

1.8.2007

Po co przygotowano nowe przepisy?

Rządowy projekt ustawy o fundacjach, który trafił niedawno do Sejmu, przewiduje doprecyzowanie możliwości prowadzenia przez fundacje działalności gospodarczej z punktu widzenia przejrzystości i legalności tej działalności, doprecyzowanie uprawnień organu właściwego w sprawach wykonywania uprawnień kontrolnych oraz wskazanie ministra odpowiedzialnego za podejmowanie określonych działań w stosunku do fundacji.

W projekcie ustawy określono zasady tworzenia, organizacji i funkcjonowania fundacji oraz procedury związane z ich likwidacją. Proponowane przepisy mają zwiększyć przejrzystość finansową fundacji.

W jakim celu będzie można założyć fundację?

W art. 2 projektu określono przykładowe cele, dla realizacji których można ustanowić fundację. Wedle projektowanych przepisów fundacja będzie mogła zostać ustanowiona do realizacji celów społecznych lub gospodarczo użytecznych, zwłaszcza takich jak: ochrona i promocja zdrowia, rozwój gospodarczy, nauka i edukacja, wychowanie i oświata, pomoc społeczna lub ochrona środowiska.

Kto i jak będzie mógł zakładać fundacje?

Fundacje będą mogły zakładać osoby fizyczne, niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania, bądź osoby prawne z Polski i zagranicy. Fundacje zagraniczne będą mogły tworzyć swoje przedstawicielstwa w Polsce. Zgodę na ich utworzenie musi wydać minister, który zajmuje się zakresem spraw odpowiadających działalności fundacji.

Projekt zakłada ponadto zwolnienie z opłat za sporządzanie przez notariusza aktu notarialnego, którego przedmiotem jest wyłączne oświadczenie woli o ustanowieniu fundacji. Przewiduje również zwolnienie z kosztów sądowych w sprawach o wpis fundacji do Krajowego Rejestru Sądowego. Nowe prawo zezwala ponadto na tworzenie związków fundacji.

Zgodnie z projektem, fundator powinien określić: nazwę, siedzibę oraz majątek fundacji. Będzie musiał również wskazać cele, zasady i zakres jej działalności, podać skład zarządu oraz skład i organizację działania organu kontroli wewnętrznej fundacji. Jeśli nowe przepisy zostaną przyjęte, niezbędne będzie też wskazanie ministra właściwego ze względu na cele fundacji, np. fundacja działająca na rzecz zdrowia dzieci wskaże ministra zdrowia jako ministra odpowiadającego zakresowi jej działania.

Fundacja powinna zostać wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego i z tą chwilą uzyska osobowość prawną.

Kiedy fundacja będzie musiała składać sprawozdania?

W proponowanych regulacjach doprecyzowany został termin składania rocznych sprawozdań, eliminując w ten sposób stan niepewności prawnej co do obowiązków sprawozdawczych fundacji. Fundacja ma bowiem składać roczne sprawozdanie ze swojej działalności właściwemu ministrowi w terminie do dnia 31 lipca roku następującego po roku, za który sporządza się sprawozdanie. Sprawozdanie będzie trzeba złożyć również w przypadku nieprowadzenia działalności w danym roku.

Sprawozdanie ma zawierać dane identyfikujące fundację, informacje o działalności statutowej oraz o działalności gospodarczej, jeżeli jest prowadzona, a także informacje mające wpływ na ocenę sytuacji finansowej fundacji, w tym o uzyskanych przychodach, poniesionych kosztach i wynikach finansowych.

Roczne sprawozdanie fundacja będzie też musiała podawać do publicznej wiadomości, w sposób umożliwiający zapoznanie się z tym sprawozdaniem przez zainteresowane podmioty.

Czy trzeba będzie powołać organ kontroli wewnętrznej w każdej fundacji?

Rządowa propozycja zakłada obowiązkowe powołanie organu kontroli wewnętrznej w fundacji. Powołanie komórki kontrolnej wynika z dotychczasowej praktyki, która bardzo często dopuszczała możliwość łączenia przez te same osoby funkcji członka zarządu fundacji i np. członka rady fundacji. Mogło to budzić wątpliwości dotyczące przejrzystości działania fundacji i wzajemnych relacji miedzy jej organami. Projektodawcy chcą więc, by łączenie tych funkcji było niedopuszczalne. W ten sposób organ kontroli wewnętrznej będzie mógł reagować na nieprawidłowości w działaniu fundacji.

Podstawa prawna: