Projekt o mandatach wójta, burmistrza i prezydenta miasta

Celem wydania takiej ustawy jest zatem wyeliminowanie sytuacji, w których osoby pozbawione wolności usiłują pełnić mandat pomimo faktycznego braku warunków po temu.

W związku ze zmianą ustawy o samorządzie gminnym i ustawy o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta wnioskodawcy proponują zmianę w ustawie - Kodeks karny wykonawczy. Wprowadzony przepis zobowiązuje sąd do doręczenia odpisu wezwania do odbywania kary pozbawienia wolności także instytucji w przypadku gdy skazanym jest funkcjonariusz publiczny pełniący w niej funkcję. To dodatkowe uregulowanie pozwala m.in. gminie mieć pewność, że poweźmie informację od sądu o np. tymczasowo aresztowanym wójcie, burmistrzu, czy też prezydencie miasta.

Projekt ustawy zawiera także propozycję zmiany ustawy o referendum lokalnym. Wnioskodawcy proponują zmianę progu ważności referendum w przypadku odwoływania organu gminy o powiązania go z frekwencją przy wyborze tego organu.

W jaki sposób projekt wpłynąłby na obecnych wójtów, burmistrzów i prezydentów miast?

W obecnie obowiązującym stanie prawnym, a więc w odniesieniu do osób pełniących funkcje bieżącej kadencji ustawodawca przewidział między innymi wygaśnięcie mandatu na wypadek skazania wójta, burmistrza, prezydenta miasta prawomocnym wyrokiem za przestępstwo popełnione z winy umyślnej. Ani skazanie przed uzyskanie mandatu, ani skazanie po uzyskaniu tego mandatu nie powodują wygaśnięcia mandatu do czasu uprawomicnienia się wyroku.

Z kolei według ustawy o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza, prezydenta miasta w brzmieniu, które ma wejść w życie od nowej kadencji, wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) nie traciliby mandatu w przypadku orzeczenia wobec nich kary pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego. W obecnie obowiązującym stanie prawnym brak jest również unormować odnoszących się do sytuacji, kiedy osoba pełniąca mandat wójta zostanie tymczasowo aresztowana albo odbywać będzie karę aresztu, albo zostanie poddana przymusowej hospitalizacji, względnie z innych powodów utraci faktyczną możliwość wypełniania swego mandatu.

Jakie skutki miałaby wywołać proponowana ustawa?

Akt ten miałby skutkować nie tylko przywróceniem i rozszerzeniem sytuacji, w których mandat wójta będzie wygasać z powodu utraty warunków do jego sprawowania, lecz także wprowadzeniem unormowań, na mocy których osoba sprawująca mandat będzie miała mandat zawieszony, gdy w stosunku do niej ziści się sytuacja stanowiąca czasową przeszkodę w wykonywaniu mandatu. Według propozycji projektodawców zawieszenie wykonywania mandatu wójta miałoby następować w przypadku:

1. tymczasowego aresztowania,

2. odbywania kary pozbawienia wolności wymierzonej za przestępstwo nieumyślnie na okres krótszy, niż 3 miesiące,

3. odbywania kary aresztu,

4. niezdolności do pracy z powodu choroby wymagającej hospitalizacji powyżej 30 dni,

5. faktycznego niewykonywania zadań i kompetencji, trwającego dłużej niż 30 dni.

Instytucja zawieszenia mandatu wójta funkcjonowałaby obok obowiązującej już wcześniej instytucji wygaśnięcia mandatu, zasadniczo odnoszącej się do sytuacji, gdy przeszkoda w wykonywaniu mandatu ma charakter trwały.

Uchwalenie tego projektu ma przyczynić się do podniesienia autorytetu i rangi prawa, odsuwając od rządzenia gminami nie tylko osoby prawomocnie skazane, lecz także osoby, na które padło podejrzenie, że mogły popaść w konflikt z prawem. Poza tym na mocy tej ustawy nieco szerszy niż dotychczas kra osób nie będzie mógł piastować mandatu wójta, burmistrza, czy też prezydenta miasta. Poza tym nowa kategoria osób czasowo nie będzie mogła wykonywać tego mandatu, choć nie będzie mogła owego mandatu tracić.

Źródło:

• Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta, ustawy o referendum lokalnym oraz ustawy - Kodeks karny wykonawczy (druk 3981).