Zaostrzenie kar i pomoc pokrzywdzonym w proponowanej nowelizacji Kodeksu karnego

Sejm zajął się projektem zmian w Kodeksie karnym przygotowanym przez Radę Ministrów. Przewiduje on m.in. zaostrzenie odpowiedzialności karnej za najcięższe przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu oraz z użyciem przemocy oraz rozszerzenie granic obrony koniecznej.

Zaostrzenie kar za przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu

Jedną z najważniejszych zmian jest zaostrzenie kar, zwłaszcza za przestępstwo przeciwko zdrowiu i życiu oraz z użyciem przemocy. Zgodnie z projektem, przestępstwem staje się także przygotowanie do zbrodni zabójstwa (dotychczas niekarane), a także przyjęcie zlecenia zabójstwa. Umyślne spowodowanie ciężkiego uszkodzenia ciała, np. pozbawienie człowieka wzroku czy słuchu, stanie się zbrodnią i będzie zagrożone karą od 5 do 25 lat (obecna sankcja od roku do lat 10). Gwałt ze szczególnym okrucieństwem lub popełniony na szkodę dziecka poniżej lat 15 ma być zagrożony karą od 5 do 25 lat. Tak samo karany będzie rozbój z bronią w ręku lub zabór pojazdu z bronią w ręku.

Porady prawne

Projekt przewiduje natomiast wydłużenie kary terminowego pozbawienia wolności - od 1 miesiąca do 25 lat, co oznacza, że będzie możliwe wymierzenie kary w przedziale pomiędzy 15 a 25 lat. Będzie to miało znaczenie w sprawach o szczególnie ciężkie przestępstwa (np. zbrodnię zabójstwa).

Nowością ma być możliwość orzekania kary pozbawienia wolności poniżej jednego miesiąca w przypadku drobnych przestępstw: krótkoterminową karę pozbawienia wolności wymierzać się będzie w wymiarze tygodniowym.

Wzrosną znacznie możliwości wymierzenia surowej grzywny: maksymalna wysokość kary grzywny ma wzrosnąć do 7,2 miliona złotych z obecnych 720 tysięcy.

Za kratami do końca życia

Wedle proponowanej nowelizacji sąd będzie mógł orzec zakaz przedterminowego zwolnienia, w tym wobec osób skazanych na karę dożywocia. W ten sposób do polskiego prawa wprowadza się możliwość orzeczenia kary izolującej sprawcę na zawsze.

Powrót recydywy ogólnej

Projekt nowelizacji przywraca tzw. recydywę ogólną. Zabieg ten ma wpłynąć na zaostrzenie kar. Fakt, że osoba była już wcześniej karana, będzie traktowany jako okoliczność obciążająca.

Natomiast wobec osób ponownie popełniających podobne przestępstwo umyślne (recydywa specjalna) dolna granica kary musi zostać obostrzona aż do górnej granicy zagrożenia powiększonej o połowę.

Sprawcy popełniający ponownie umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu, gwałt, rozbój albo inne przestępstwo z użyciem przemocy, będą karani surowiej, zarówno poprzez zaostrzenie dolnej, jak i górnej granicy kary. Wobec wielokrotnych recydywistów, dolna granica kary będzie podlegać podwojeniu. Ponadto wobec takich osób nie będzie można stosować warunkowego zawieszenia wykonania kary.

Zaostrzeniu ulegną sankcje za przestępstwa o charakterze terrorystycznym, takie jak: przejęcie kontroli nad samolotem, nielegalny obrót środkami wybuchowymi czy gromadzenie środków finansowych w celu przygotowania zamachu terrorystycznego.

Pomoc ofiarom przestępstw 

Zostanie utworzony Fundusz Pomocy Ofiarom Przestępstw jako państwowy fundusz celowy. Na Fundusz będą przekazywane m.in. nawiązki i świadczenia pieniężne, które obecnie są rozdzielane pomiędzy instytucje, fundacje oraz stowarzyszenia. Ze środków Funduszu finansowana będzie pomoc ofiarom przestępstw w postaci pomocy prawnej, psychologicznej, specjalistycznego leczenia lub rehabilitacji. Na rzecz ofiar przestępstw sąd będzie także zasądzał od sprawcy obowiązek naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za krzywdę.

Większe możliwości stosowania obrony koniecznej

Nowelizacja ma zwiększyć uprawnienia obywateli do stosowania obrony koniecznej w sytuacjach bezprawnego zamachu na ich dobra osobiste. Chodzi o odparcie bezprawnego zamachu związanego z wdarciem się do domu, mieszkania, lokalu, pojazdu lub na ogrodzony teren. W tym przypadku, a także gdy przekroczenie granic obrony koniecznej nastąpiło pod wpływem strachu lub silnego wzburzenia, broniący się nie będzie podlegał karze, a postępowanie karne będzie umarzane już przez prokuratora na etapie przygotowawczym. Obecnie prokurator musi skierować akt oskarżenia do sądu, a dopiero sąd może odstąpić od wymierzenia kary.

Projekt obejmuje także szereg istotnych zmian dotyczących nieletnich.

Przepadek samochodu dla pijanych kierowców

W zmienionym Kodeksie karnym pojawią się surowsze sankcje stosowane wobec pijanych kierowców. Sąd będzie musiał orzec przepadek samochodu prowadzonego przez sprawcę przestępstwa, jeżeli był on pod wpływem alkoholu lub środków odurzających albo uciekł z miejsca wypadku. Jeżeli pojazd mechaniczny nie stanowi własności kierowcy, orzeczenie będzie dotyczyło przepadku równowartości pojazdu.

Ponadto projekt przewiduje obowiązkową publikację wizerunków nietrzeźwych kierowców - sprawców wypadków. Nowy środek karny w postaci opublikowania wizerunku sprawców zwiększy represyjność kary i będzie stosowany także wobec sprawców przestępstw szczególnie niebezpiecznych oraz szczególnie uciążliwych społecznie, np. złodziei kieszonkowych czy oszustów. Ich zdjęcia będą opublikowane na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.

Ochrona dzieci przed działaniami pedofilów

Aby chronić dzieci przed pedofilią projekt wprowadza nowy typ przestępstwa penalizujący często stosowany w Internecie sposób działania pedofilii. Chodzi o podszywanie się pod rówieśników dzieci w celu ich zwabienia (dotychczas niekarane). Ponadto karane będzie propagowanie treści pedofilskich.

Nowe środki walki ze stadionowymi chuliganami

Nowym rozwiązaniem ma być zakaz wstępu na masowe imprezy także sportowe, zarówno krajowe, jak i zagraniczne. Będzie on orzekany wobec sprawców przestępstw związanych z imprezami masowymi. Złamanie zakazu będzie traktowane jako przestępstwo. Karane ma być również posiadanie w miejscu publicznym noża lub innego niebezpiecznego przedmiotu w okolicznościach wskazujących na zamiar użycia.

Projekt wprowadza także przestępstwo kradzieży kieszonkowej (zagrożenie od roku do lat 10), która dotychczas karana była na ogół jako wykroczenie.        

Podstawa prawna:

  • Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 1756)

Źródło: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, http://www.kprm.gov.pl/


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika