Preferencyjne rozliczenie PIT osób samotnie wychowujących dzieci

Kto może skorzystać z preferencyjnego rozliczenia w zeznaniu rocznym składanym za 2020 rok?

Osoba wychowująca dziecko sama, będąca:

  • opiekunem prawnym dziecka lub
  • jednym z rodziców (biologicznym lub przysposabiającym)

- która jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której sąd orzekł separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, ma możliwość rozliczenia się w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących. 

Ten preferencyjny sposób rozliczenia możliwy jest pod warunkiem spełnienia niżej wymienionych warunków.


Jakie warunki uprawniają do rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko?

 Rozliczenie roczne, jako zeznanie osoby samotnie wychowującej dziecko, może być złożone przez podatnika, który:

 1.  w roku podatkowym samotnie wychowywał dzieci:

a) małoletnie,

b) bez względu na wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek lub dodatek pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

c) do ukończenia 25. roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1 (w 2020 r. kwoty 3.089 zł), z wyjątkiem renty rodzinnej;

 2.  podlegał w roku podatkowym, za który dokonuje rozliczenia:

a) nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, tzn. był rezydentem polskim (osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Polski, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów/przychodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów - to tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy). Dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Polski uważa się osobę, która: posiada na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych, czyli ośrodek interesów życiowych bądź przebywa na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym) lub

b) miał miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Polska państwie Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej, osiągnął podlegające opodatkowaniu na terytorium Polski przychody w wysokości stanowiącej łącznie co najmniej 75% całkowitego przychodu (za całkowite przychody uważa się przy tym przychody osiągnięte ze wszystkich źródeł przychodów - także przychody zwolnione z opodatkowania - bez względu na miejsce ich położenia) osiągniętego w danym roku podatkowym i udokumentował certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych. Na żądanie organów podatkowych podatnik jest obowiązany udokumentować wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym, przedstawiając zaświadczenie wydane przez właściwy organ podatkowy innego niż Polska państwa Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej, w którym ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych lub inny dokument potwierdzający wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym.
Preferencyjny sposób opodatkowania, w przypadku osoby będącej nierezydentem, stosuje się pod warunkiem istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.

 3.  w roku podatkowym nie był on (ani jego dziecko/dzieci) opodatkowany:

a) jednolitą 19% stawką podatku – tzw. podatkiem liniowym,

b) zryczałtowanym podatkiem dochodowym za wyjątkiem dochodów z prywatnego najmu, 

c) zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów osób duchownych,

d) podatkiem tonażowym;

e) zryczałtowanym podatkiem od wartości sprzedanej produkcji, zgodnie z przepisami ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych;

 4.  złoży wniosek o preferencyjne rozliczenie dochodów w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej, wyrażony w zeznaniu podatkowym (obecnie nawet po terminie złożenia zeznania). 

Za złożenie wniosku o zastosowanie preferencyjnego opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dziecko uznaje się zaznaczenie odpowiedniego kwadratu w części "Wybór sposobu opodatkowania" zeznania podatkowego oraz złożenie podpisu pod zeznaniem.

Jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy, chyba że ustawy podatkowe stanowią inaczej (według art. 12 § 5 Ordynacji podatkowej).

Prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko nie przysługuje wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione, a wyłącznie tym, które samotnie wychowują te dzieci. Do skorzystania z tej preferencji nie jest wystarczające samo legitymowanie się określonym stanem cywilnym. Rodzice żyjący w konkubinacie i razem wychowujący dziecko nie są osobami samotnie wychowującymi w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z preferencyjnego opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dzieci może skorzystać również rodzic, który samotnie wychowywał dziecko, które w trakcie roku podatkowego ukończyło 18 lat i nie kontynuuje nauki.

Z preferencyjnego opodatkowania osoby samotnie wychowującej dzieci może skorzystać rodzic wychowujący dziecko (bez względu na wiek), które otrzymywało zasiłek pielęgnacyjny, dodatek pielęgnacyjny lub rentę socjalną - niezależnie od wysokości innych dochodów dziecka. 

Nie jest przeszkodą do skorzystania z rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca osiąganie przychodów z:

  • działalności rolniczej,
  • najmu prywatnego (a także podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy czy innych umów o podobnym charakterze) opodatkowanego ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych 8,5% - w takim przypadku podatnik składa odrębne zeznanie podatkowe z najmu prywatnego (PIT-28), a z pozostałych dochodów opodatkowanych według skali - zeznanie PIT-37 lub PIT-36 jako osoba samotnie wychowująca dziecko,
  • kapitałów pieniężnych (wykazywanych w zeznaniu PIT-38) czy też dochodów opodatkowanych 19% podatkiem zryczałtowanym, np. z dywidendy, z wygranych, z odsetek uzyskanych z tytułu oszczędzania, ze sprzedaży nieruchomości.

Jeśli podatnik lub jego dziecko uzyskuje przychody z tytułu sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, opodatkowane na podstawie przepisów ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, nie może skorzystać z preferencyjnego rozliczenia dochodów w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci (nawet gdy osiągnął inne dochody z pozostałych źródeł opodatkowanych według skali podatkowej).

Jeśli dziecko kształci się w systemie studiów wieczorowych, zaocznych, eksternistycznych (niestacjonarnych), to rodzicowi przysługuje prawo do preferencyjnego opodatkowania.

Z preferencyjnego opodatkowania może skorzystać również rodzic, którego dziecko (do ukończenia przez nie 25 lat) uczy się w szkole wyższej (w rozumieniu ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym lub przepisów regulujących system oświaty lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innych niż Polska państwie), w tym również na studiach doktoranckich i podyplomowych. Ustawa nie zawęża bowiem pojęcia "uczenia się" do studiów magisterskich.

Jeżeli pełnoletnie uczące się dziecko uzyskało dochody ze stosunku pracy z zagranicy, to bez względu na to, jaka metoda unikania podwójnego opodatkowania będzie miała zastosowanie (tj. metoda wyłączenia z progresją, czy też metoda proporcjonalnego odliczenia), rodzic traci prawo do rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko, gdy te dochody (łącznie z ewentualnymi dochodami z Polski podlegającymi opodatkowaniu według skali podatkowej lub podatkiem zryczałtowanym 19%, o którym mowa w art. 30b) przekroczą kwotę 3.089 zł.

W jaki sposób rozlicza się osoba samotnie wychowująca dzieci?

W wyniku wniosku wyrażonego w zeznaniu osoba samotnie wychowująca dzieci określa podatek w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy swoich dochodów podlegających opodatkowaniu według skali podatkowej.

W zeznaniu rocznym rodzic/opiekun prawny korzystający z rozliczenia w sposób preferencyjny nie wykazuje dochodów:

  • uzyskanych przez pełnoletnie dziecko (dziecko pełnoletnie rozlicza się samodzielnie, składając odrębne zeznanie podatkowe);
  • uzyskanych przez małoletnie dziecko, jeśli dochody te nie podlegają doliczeniu do zeznania podatkowego rodzica, lecz są rozliczane w odrębnym zeznaniu wypełnianym na imię i nazwisko dziecka.

Jeśli rodzic złożył odrębne zeznanie (bez skorzystania z preferencyjnego opodatkowania), to może dokonać jego korekty, składając zeznanie jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

 

Podstawa prawna:

  • ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 1426, ze zm.) - art. 6 ust. 4, ust. 4a, ust. 4b, ust. 8-13;
  • ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) - art. 12 § 5.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika