Nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika bez wypowiedzenia

Rozwiązanie stosunku pracy

Zgodnie z ogólnymi zasadami stosunek pracy może zostać rozwiązany:

• na mocy porozumienia stron;

• za wypowiedzeniem przez oświadczenie jednej ze stron stosunku pracy;

• bez wypowiedzenia przez oświadczenie jednej ze stron stosunku pracy;

• z upływem czasu, na który umowa o pracę została zawarta;

• z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania umowa o pracę została zawarta.

Szczególny charakter ma rozwiązanie umowy o prace bez wypowiedzenia, gdyż w takim przypadku stosunek pracy wygasa z dniem jego rozwiązania - bez upływu okresu wypowiedzenia.

Kiedy pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia?

Pracownik może rozwiązać z pracodawcą umowę o prace bez wypowiedzenia, gdy:

• zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie takiego pracownika w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe;

• pracodawca dopuścił się wobec pracownika ciężkiego naruszenia obowiązków pracodawcy.

Jeżeli pracownik zasadnie rozwiąże umowę o pracę bez wypowiedzenia z przyczyn podanych powyżej, skutki takiego rozwiązania umowy o pracę są analogiczne jak w przypadku rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę za wypowiedzeniem. W związku z tym, pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za okres wypowiedzenia, który jest zależny od przepracowanego okresu.

Uprawnienia pracodawcy

Środki przewidziane w Kodeksie pracy przysługują pracodawcy w razie nieuzasadnionego rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia. Ocena, czy rozwiązanie umowy o pracę było uzasadnione przysługuje - na etapie decyzji, czy korzystać ze środków przewidzianych w kodeksie pracy - pracodawcy.

Jeżeli pracodawca oceni, że rozwiązanie z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia nastąpiło bez uzasadnionej przyczyny - przysługuje mu w stosunku do pracownika roszczenie o odszkodowanie. O przysługującym pracodawcy odszkodowaniu orzeka sąd pracy.

W tym celu pracodawca uprawniony jest do skierowania sprawy do sądu pracy. Sądem właściwym w sprawach pracy jest sąd właściwości ogólnej pozwanego - w tym przypadku pracownika, bądź sąd, w okręgu którego praca była, jest lub miała być wykonywana, bądź też sąd, w którego okręgu znajduje się zakład pracy.

Ostateczna ocena, czy rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika bez wypowiedzenia było uzasadnione, należy do sądu pracy. Sąd ten może orzec jedynie o odszkodowaniu. Sąd nie orzeka w takim przypadku o ewentualnym przywróceniu pracownika do pracy, gdyż orzeczenie takie byłoby oczywiście niecelowe.

Wysokość odszkodowania

Odszkodowanie przyznane pracodawcy powinno odpowiadać wysokości wyrządzonej szkody. Poprzez pojęcie szkody nie należy rozumieć rzeczywistej szkody - np. koszty przestoju spowodowane zaprzestaniem pracy przez pracownika, poszukiwaniem nowych pracowników, jak i utraconych korzyści, które wiązały się z wykonywaniem przez pracownika pracy.

Wysokość odszkodowania nie może przewyższać wynagrodzenia pracownika za okres wypowiedzenia, które przysługiwałoby mu w razie wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę. Jeżeli natomiast rozwiązaniu bez wypowiedzenia uległa umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy, odszkodowanie nie może przewyższać kwoty wynagrodzenia za okres dwóch tygodni.

Należy jednak zauważyć, że orzeczenie o odszkodowaniu oznacza, że rozwiązanie umowy o pracę dokonane przez pracownika było niezasadne. W związku z tym, na mocy szczególnego przepisu kodeksu pracy, w takiej sytuacji nie zachodzą skutki analogiczne do skutków rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem przez pracownika. Pracownikowi nie przysługuje wówczas wynagrodzenie za okres wypowiedzenia.

Pamiętaj, że:

• Zasadne rozwiązanie przez pracownika umowy o prace bez wypowiedzenia rodzi podobne skutki do tych, które nastąpiłyby w przypadku rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem przez pracodawcę.

• Wysokość odszkodowania przyznanego pracodawcy jest ograniczone do określonych kwot.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1998 r., Nr 21, poz. 93 ze zm.)

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.