Dokumenty stwierdzające umowę ubezpieczenia (polisa, legitymacja ubezpieczeniowa i in.)

Tak istotna czynność prawna jak zawarcie umowy ubezpieczenia powinna być stwierdzona pismem. Praktyka ubezpieczeniowa uznaje kilkanaście nazw dokumentów potwierdzających zawarcie umowy ubezpieczenia. Nie nazwa jednak tego dokumentu jest najważniejsza, lecz jego treść.

W jakiej formie powinna zostać zawarta umowa ubezpieczenia?

Co prawda kodeks cywilny nie zawiera przepisu, który uzależniałby ważność umowy ubezpieczenia od zawarcia jej w formie pisemnej lub w jakikolwiek innej formie, jednakże trudno sobie wyobrazić ustną umowę ubezpieczenia. Rodzi ona tak duże zobowiązania po obu stronach tego stosunku prawnego oraz dość duże ryzyko - w szczególności zakładu ubezpieczeń - że zawarcie umowy ubezpieczenia w formie pisemnej leży w dobrze pojętym interesie obu stron.

Zawarcie umowy ubezpieczenia powinno być stwierdzone przez zakład ubezpieczeń polisą, legitymacją ubezpieczeniową, tymczasowym zaświadczeniem albo innym dokumentem ubezpieczenia. Ze stwierdzenia tego wynika roszczenie ubezpieczonego do zakładu ubezpieczeń o wydanie dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy ubezpieczenia. To na zakładzie leży obowiązek wydania dokumentu ubezpieczenia ubezpieczonemu, jednakże uzyskanie takiego dokumentu jest tak samo istotną, jeżeli najistotniejszą kwestią dla samego ubezpieczonego. Może on skutecznie domagać się wydania potwierdzenia zawarcia umowy ubezpieczenia.

Sama nazwa dokumentu ubezpieczeniowego nie ma znaczenia dla ważności umowy ubezpieczenia. W praktyce utarło się kilkanaście nazw dokumentu ubezpieczenia charakterystycznych dla poszczególnych rodzajów ubezpieczeń - np. polisa ubezpieczenia na życie. Nazwa nie ma jednak znaczenia dla istnienia i ważności umowy ubezpieczenia.

Zawarcie umowy ubezpieczenia a dokument ubezpieczenia

Wydanie dokumentu ubezpieczenia wiąże się z chwilą zawarcia umowy ubezpieczenia, a co się z tym wiąże - z objęciem ochroną ubezpieczeniową. Co do zasady bowiem, umowę ubezpieczenia uważa się za zawartą z chwilą doręczenia przez zakład ubezpieczeń ubezpieczonemu dokumentu ubezpieczenia. Dokument ten może być wydany bezpośrednio przy podpisaniu umowy - w takim przypadku umowa ubezpieczeniowa zostanie zawarta już z chwilą jej podpisania.

Dokument ubezpieczenia może jednak zostać przesłana ubezpieczonemu pocztą - wówczas umowa ubezpieczeniowa zostanie zawarta z chwilą doręczenia dokumentu ubezpieczonemu. W niektórych sytuacjach ubezpieczony nie będzie mógł odebrać dokumentu, albo po prostu zapomni go odebrać. Ze słowa „doręczona” wynika jednak, że umowa dojdzie do skutku z chwilą, w której w normalnym toku spraw, ubezpieczeniowy był w stanie odebrać dokument ubezpieczenia. Ponadto, strony umowy mogą w inny sposób określić początek trwania umowy ubezpieczenia - np. mimo braku doręczenia umowy, może ona wiązać obie strony już od momentu jej podpisania, a nie doręczenia dokumentu ubezpieczeniowego.

Umowa ubezpieczenia może zostać zawarta także w ten sposób, że osoba zamierzająca zawrzeć umowę ubezpieczenia wyśle zakładowi ubezpieczeń swoją ofertę. Jeżeli zakład ubezpieczeń nie odpowie na nadesłaną ofertę w ciągu 14 dni od jej otrzymania, uważa się, że umowa ubezpieczenia zostaje zawarta z piętnastym dniem od otrzymania oferty. Wiążącymi postanowieniami umowy będą wówczas ogólne warunki ubezpieczenia. W takim przypadku umowa dochodzi do skutku pomimo formalnego doręczenia dokumentu ubezpieczenia ubezpieczonemu, który przesłał zakładowi ubezpieczeń swoją ofertę.

Jeżeli jednak zakład ubezpieczeń odpowie na otrzymaną ofertę w przewidzianym terminie (14 dni) i wyśle osobie zamierzającej zawrzeć umowę dokument ubezpieczenia (w którym wskaże niekorzystne dla ubezpieczonego odstępstwa od ogólnych warunków ubezpieczenia), a ubezpieczony nie złoży sprzeciwu w ciągu 7 dni od dnia otrzymania dokumentu ubezpieczenia, uważa się, że umowa zostaje zawarta zgodnie z treścią wysłanego dokumenty ubezpieczenia w dniu następującym po ostatnim dniu wyznaczonego terminu na wniesienie sprzeciwu. W tym ostatnim przypadku umowa dochodzi do skutku po otrzymaniu dokumentu ubezpieczenia, lecz dopiero z upływem terminu na wniesienie ewentualnego sprzeciwu.

Czy zapłata składki jest niezbędnym elementem skutecznie zawartej umowy ubezpieczenia?

Zgodnie z zasadami wynikającymi z kodeksu cywilnego, składka powinna być zapłacona jednocześnie z zawarciem umowy ubezpieczeniowej. Biorąc pod uwagę powyższe spostrzeżenia należy stwierdzić, że również w tym przypadku doręczenie dokumentu ubezpieczenia (a co się z tym wiąże - chwila zawarcia umowy ubezpieczenia) ma znaczenie dla ustalenia momentu wymagalności składki ubezpieczeniowej, co z kolei ma wpływ na obliczanie terminu przedawnienia roszczenia zakładu o zapłatę składki.

Umowa ubezpieczenia może jednak określać inny moment wymagalności składki ubezpieczeniowej.

W tym miejscu należy jeszcze dodać, że jeżeli zgodnie z uzgodnieniami pomiędzy zakładem ubezpieczeniowym a ubezpieczonym, umowa ubezpieczenia doszła do skutków przed doręczeniem dokumentu ubezpieczenia, ubezpieczony zobowiązany jest uiścić składkę w terminie 14 dni od dnia doręczenia mu dokumentu ubezpieczenia.

Jakie obowiązku ciążą na zakładzie ubezpieczeń w związku z zawieraną umową ubezpieczenia?

Przed zawarciem umowy ubezpieczenia zakład ubezpieczeń ma obowiązek doręczyć ubezpieczającemu tekst ogólnych warunków ubezpieczenia.

Ogólne warunki ubezpieczenia określają w szczególności:

  1. przedmiot i zakres ubezpieczenia,

  2. sposób zawierania umowy ubezpieczenia,

  3. zakres i czas trwania odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń,

  4. prawa i obowiązki stron umowy,

  5. tryb, warunki, sposób oraz przesłanki i terminy wypowiedzenia umowy przez ubezpieczającego lub zakład ubezpieczeń,

  6. sposób ustalania i opłacania składki ubezpieczeniowej lub opłat pobieranych przez zakład ubezpieczeń oraz metod ich indeksacji, a także ich wysokość,

  7. sposób indeksacji składki ubezpieczeniowej,

  8. tryb, warunki oraz sposób dokonywania zmiany umowy ubezpieczenia zawartej na czas nieokreślony,

  9. sposób ustalania wysokości szkody oraz wypłaty odszkodowania lub innego świadczenia,

  10. sposób i tryb dochodzenia roszczeń z umowy ubezpieczenia,

  11. informację o sądzie właściwym dla rozstrzygnięcia sporu mogącego wynikać z danej umowy ubezpieczenia,

  12. sumę ubezpieczenia i warunki jej zmiany.

Pamiętaj, że:

  • Dokument ubezpieczenia to potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczeniowej,

  • Umowa ubezpieczeniowa dochodzi co do zasady do skutku z chwilą doręczenia dokumentu ubezpieczenia,

  • Przed zawarciem umowy ubezpieczenia zakład ubezpieczeń ma obowiązek doręczyć ubezpieczającemu tekst ogólnych warunków ubezpieczenia,

  • Doręczenie dokumentu ubezpieczenia ma wpływ na moment wymagalności składki ubezpieczeniowej.

Podstawa prawna:

  • Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r., Nr 16 poz. 93 ze zmianami).


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika