Czy osoba zajmująca się sprawami gospodarczymi spółki cywilnej może odpowiadać jak sprawca przestępstwa skarbowego?

Sąd Najwyższy zajmował się pytaniem prawnym dotyczącym kwestii czy od dnia 17 grudnia 2005 roku odpowiedzialność określoną w art. 9 § 3 k.k.s. (zgodnie z którym, za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada, jak sprawca, także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną) może ponieść osoba, która zajmuje się sprawami gospodarczymi spółki cywilnej.

Porady prawne

Sąd Najwyższy uchwalił, że spółka cywilna nie należy do wymienionych w art. 9 § 3 k.k.s. (w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy Kodeks karny skarbowy i niektórych innych ustaw - Dz. U. Nr 178, poz. 1479) jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, gdyż nie posiada zdolności prawnej w rozumieniu prawa cywilnego.

(...)Skoro więc wykładnia językowa tego zwrotu nie prowadzi do jednoznacznego rozumienia, to należy odwołać się do innych rodzajów wykładni, a zwłaszcza do wykładni systemowej oraz poprzez wykładnię historyczną ustalić ratio legis nowelizacji interpretowanego przepisu. W pierwotnym brzmieniu art. 9 § 3 k.k.s. nie wymagał, by jednostka organizacyjna niemającą osobowości prawnej posiadała zdolność prawną wynikająca z odrębnych przepisów. Stąd też w doktrynie wyrażano pogląd, że spółka cywilna jest jednostką organizacyjną w rozumieniu tego przepisu (por. S. Baniak: Prawo karne skarbowe, Kraków 2001, s. 43). Dopiero wspomniana nowelizacja art. 9 § 3 k.k.s. wywołała wątpliwości interpretacyjne. W uzasadnieniu do rządowego projektu zmiany ustawy Kodeks karny skarbowy wskazano, że: „Projektowana zmiana art. 9 § 3 k.k.s. ma na celu uczynienie przepisu bardziej dokładnym i zrozumiałym dla adresatów. Nie zawęża to wcale pola kryminalizacji, a raczej akcentując bardziej dokładnie typowy charakter więzi łączącej określone podmioty - czyni je wyraźnie przedmiotem regulacji prawnej w K.k.s; ...”. (uzasadnienie rządowego projektu ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw, Druk sejmowy Nr 2375). Porównanie tekstu projektu z tekstem uchwalonej zmiany art. 9 § 3 k.

k.s. prowadzi do wniosku, że ten fragment uzasadnienia odnosił się do pierwotnej wersji projektu, w którym w art. 9 § 3 k.k.s. proponowano jedynie dodanie po słowach „zajmuje się sprawami gospodarczymi” słów „w szczególności finansowymi”. Zakres pojęcia „jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej” pozostawał więc bez zmian. Dopiero w toku prac legislacyjnych wprowadzono jeszcze jedną zmianę do art. 9 § 3 k.k.s. poprzez dodanie po słowach „jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej” zwrotu: „której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną”. W uzasadnieniu do tej zmiany wskazano, że ma ona na celu zsynchronizowanie przepisów kodeksu karnego skarbowego z rozwiązaniami przyjętymi w kodeksie cywilnym. Z tych samych powodów i w tym samym zakresie dokonano nowelizacji art. 24 § 1 k.k.s. (por. Biuletyn nr 4652/IV z posiedzenia Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach z dnia 2 czerwca 2005 r.).

(...)Dodatkowo trzeba odwołać się do ratio legis wprowadzenia omawianej zmiany do art. 9 § 3 k.k.s., która miała na celu zsynchronizowanie przepisów kodeksu karnego skarbowego z przepisami kodeksu cywilnego. Jeżeli więc zamierzeniem ustawodawcy było dostosowanie do przepisów kodeksu cywilnego zakresu pojęcia „jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej”, to przy wykładni użytego do osiągnięcia tego celu zwrotu „zdolność prawna” trzeba odwołać się do przepisów prawa cywilnego.

Wykładnia funkcjonalna art. 9 § 3 k.k.s. może natomiast przemawiać przeciwko interpretacji zawężającej odpowiedzialność karną skarbową na podstawie tego przepisu. Kierując się jednak domniemaniem zakładającym racjonalność ustawodawcy trzeba przyjąć, że nowelizacja omawianego przepisu miała na celu ograniczenie zakresu podmiotowego pojęcia „jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej”.

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2007 r., sygn. akt I KZP 7/07


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika