Na czym polega nadużycie pozycji dominującej?

Artykuł 82 TWE stanowi, iż niezgodne ze wspólnym rynkiem i zakazane jest nadużywanie przez jedno lub większą liczbę przedsiębiorstw pozycji dominującej na wspólnym rynku lub na znacznej jego części, w zakresie, w jakim może wpływać na handel między Państwami Członkowskimi. Nadużywanie takie może polegać w szczególności na:

Porady prawne

a) narzucaniu w sposób bezpośredni lub pośredni niesłusznych cen zakupu lub sprzedaży albo innych niesłusznych warunków transakcji;

b) ograniczaniu produkcji, rynków lub rozwoju technicznego ze szkodą dla konsumentów;

c) stosowaniu wobec partnerów handlowych nierównych warunków do świadczeń równoważnych i stwarzaniu im przez to niekorzystnych warunków konkurencji;

d) uzależnianiu zawarcia kontraktów od przyjęcia przez partnerów zobowiązań dodatkowych, które ze względu na swój charakter lub zwyczaje handlowe nie mają związku z przedmiotem tych kontraktów.

Artykuł 82 TWE nie określa przy tym, jaki poziom siły rynkowej wskazuje na dominację rynkową. Kwestię tę pozostawiono orzecznictwu ETS - a aktualnie Sądu Pierwszej Instancji, który jest teraz sądem właściwym do rozpatrywania w pierwszej instancji skarg na decyzje Komisji w sprawach konkurencji.

W omawianej sprawie, skargą złożoną w Trybunale spółka United Brands Company, Nowy Jork („UBC”) i jej przedstawiciel United Brands Continental BV, Rotterdam wnioskowały o unieważnienie decyzji Komisji z dnia 17 grudnia 1975 r. Art. 1 decyzji stwierdza, iż UBC naruszyła art. 86 Traktatu w następujący sposób:  

a) wymagając od swoich dystrybutorów/podmiotów kontrolujących dojrzewanie z siedzibą w Niemczech, Danii, Irlandii, Niderlandach i Unii gospodarczej belgijsko - luksemburskiej (UEBL) powstrzymania się od odsprzedaży bananów UBC w stanie zielonym;  

b) w odniesieniu do sprzedaży bananów Chiquita, stosując wobec swoich partnerów handlowych, dystrybutorów/podmiotów kontrolujących dojrzewanie, z siedzibą w wyżej wymienionych Państwach Członkowskich, z wyjątkiem grupy Scipio, nierówne ceny do świadczeń równoważnych;  

c) w odniesieniu do sprzedaży bananów Chiquita, stosując wobec klientów z siedzibą w Niemczech (z wyjątkiem grupy Scipio), w Danii, w Niderlandach i w UEBL nieuczciwe ceny sprzedaży;  

d) odmawiając od dnia 10 października 1973 r. do dnia 11 lutego 1975 r. dostaw bananów Chiquita spółce Th. Olesen A/S w Valby, Kopenhaga. 

Zgodnie z art. 2 grzywna w wysokości jednego miliona jednostek obrachunkowych zostaje nałożona na UBC za naruszenia stwierdzone w art. 1 Art. 3 nakazywał zaś UBC:  

a) bezzwłocznie położyć kres naruszeniom stwierdzonym w art. 1 chyba że zostało to już dokonane mimowolnie 

b) i w tym celu:

- powiadomienia o zniesieniu zakazu odsprzedaży bananów w stanie zielonym wszystkim swoim dystrybutorom/podmiotom kontrolującym dojrzewanie z siedzibą w Niemczech, Danii, Irlandii, Niderlandach i Unii gospodarczej belgijsko - luksemburskiej (UEBL) i powiadomienia Komisji o wykonaniu tego najpóźniej dnia 1 lutego 1976 r.;  

- powiadamiania Komisji dwa razy w roku (najpóźniej dnia 20 stycznia i dnia 20 lipca), i po raz pierwszy dnia 20 kwietnia 1976 r., w okresie 2 lat, o cenach stosowanych w ciągu ostatniego semestru wobec swoich klientów z siedzibą w Niemczech, Danii, Irlandii, w Niderlandach i UEBL. 

UBC skierowała skargę mającą głównie na celu unieważnienie decyzji z dnia 17 grudnia 1975 r. i zasądzenie od Komisji jednej jednostki obrachunkowej za szkodę moralną, i zastępczo, jeżeli decyzja została utrzymana w mocy, zniesienie grzywny lub co najmniej jej zmniejszenie. 

ETS orzekł, co następuje: 

1. Art. 1 lit. c) decyzji Komisji „IV/26.699 Chiquita” z dnia 17 grudnia 1975 r. (Dz.U. L 95 z dn. 9.4.1976 r.. str. 1 i nast.) zostaje unieważniony.

2. Wysokość grzywny nałożonej na UBC i UBCBV zostaje zmniejszona do 850 000 (osiemset pięćdziesiąt tysięcy) jednostek obrachunkowych, do zapłacenia w walucie krajowej przedsiębiorstwa skarżącego, którego siedziba znajduje się we Wspólnocie, bądź 3 077 000 guldenów niderlandzkich (trzy miliony siedemdziesiąt siedem tysięcy guldenów niderlandzkich).

3.  Pozostała skarga zostaje oddalona.

4. Każda strona ponosi własne koszty, w tym koszty wniosku o przyjęcie środków tymczasowych.

ETS wyjaśnił przy tym, iż możliwość rozwoju konkurencji, o której mowa w art. 82 Traktatu, należy rozważać w odniesieniu do określonych cech danego produktu oraz właściwego rynku geograficznego, na jakim dokonuje się obrotu tym produktem oraz na jakim warunki konkurencji są wystarczająco jednolite, by umożliwić ocenę siły ekonomicznej danego przedsiębiorstwa.

Rynek geograficzny jest to określony i wyodrębniony obszar terytorium Wspólnego Rynku, na którym warunki konkurencji między przedsiębiorstwami oferującymi podobne produkty są w dostatecznym stopniu zbliżone do siebie i różnią się w istotnym stopniu od warunków konkurencji na sąsiednich obszarach. Im mniejszy rynek geograficzny, tym łatwiej udowodnić posiadanie pozycji dominującej. Przy wyznaczaniu rynku geograficznego bierze się pod uwagę takie kryteria, jak: dostępność produktu w określonych państwach lub ich regionach, koszty transportu, przepisy prawa, bariery językowe lub infrastrukturę dystrybucji.

ETS określając pozycję dominującą stwierdził, że odnosi się ona do siły przedsiębiorstwa, która pozwala mu na uniknięcie konkurencji na relewantnym rynku poprzez możliwość zachowania w znacznym stopniu niezależnego od innych konkurentów, klientów a w końcu także od konsumentów. Rynkiem relewantnym może być rynek światowy (np. rynek platyny, miedzi), Wspólny Rynek lub jego część, rynek jednego państwa członkowskiego lub jego część, a nawet terytorium gminy. Pozycja dominująca nie wymaga, by na rynku pozostał jeden podmiot. Nie musi dojść do eliminacji konkurencji i powstania monopolu. Pojęcie dominacji rynkowej jest pojęciem szerszym od monopolu i dopuszcza istnienie na rynku pewnego poziomu konkurencji. W przypadku przedsiębiorstw posiadających pozycję dominującą, presja ze strony rywali jest zbyt słaba, aby pozycja rynkowa i dochodowość przedsiębiorstwa uległy pogorszeniu, jeśli nie zareaguje ono na działania konkurentów w sposób zgodny z mechanizmem konkurencji. Pozycję dominującą w rozumieniu art. 82 Traktatu stanowi pozycja ekonomicznej siły danego przedsiębiorstwa, która pozwala mu na zapobieżenie utrzymywaniu się efektywnej konkurencji na właściwym rynku poprzez umożliwienie mu zachowywania się w znacznym stopniu w sposób niezależny od konkurentów, klientów oraz w ostateczności od konsumentów. Pozycję dominującą na rynku posiada więc przedsiębiorstwo, które jest w stanie działać niezależnie od swoich konkurentów i kontrahentów oraz może zapobiegać skutecznej konkurencji na danym rynku. Jak widać, określając rynek produktu Europejski Trybunał Sprawiedliwości kładzie nacisk na wzajemną substytucyjność (zamienność) produktów i uwzględnia ekonomiczne pojęcie krzyżowej elastyczności popytu, służące do pomiaru wpływu zmiany ceny jednego produktu na popyt na inny produkt.

Skutki wertykalnej integracji przedsiębiorstwa mogą zatem być również uznane za wskaźnik pozycji dominującej.

Trybunał wskazał też na konieczność wnikliwej analizy stanu faktycznego każdej sprawy, koncentrując się na ustaleniu celu umowy w kontekście gospodarczym, w jakim będzie stosowana oraz ocenie, czy ewentualny wpływ umowy na konkurencję jest znaczący. Pobieranie ceny, która jest nadmierna, gdyż nie pozostaje rozsądnej relacji do dostarczanego produktu,  jest - zdaniem ETS - nadużyciem. Praktyka handlowa polegająca na stosowaniu zróżnicowanych cen do transakcji ekwiwalentnych przeprowadzanych z określonymi partnerami handlowymi i pozostawiając ich w ten sposób w niekorzystnym położeniu konkurencyjnym stanowi nadużycie pozycji dominującej.  

Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 14 lutego 1978 r. w sprawie 27/76 - United Brands Company v. Komisja [1978] ECR 207; www.doc.ukie.gov.pl


A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika