Przeniesienie siedziby spółki do innego państwa Unii

Cartesio jest spółką prawa węgierskiego z siedzibą w Bai (Węgry). Spółka prowadzi działalność w zakresie, w szczególności, zasobów ludzkich, prac sekretarskich, tłumaczeń, nauczania i szkoleń.

11 listopada 2005 r. Cartesio złożyła w Bács-Kiskun Megyei Bíróság (sądzie rejonowym w Bács-Kiskun), orzekającym w charakterze Cégbíróság (sądu rejestrowego), wniosek o wpis przeniesienia jej siedziby do Gallarate (Włochy) i wynikającą z tego zmianę jej danych dotyczących siedziby w rejestrze handlowym.

Wniosek ten został odrzucony ze względu na to, że obowiązujące prawo węgierskie nie dopuszcza przeniesienia siedziby spółki utworzonej na Węgrzech za granicę z jednoczesnym zachowaniem statutu personalnego podlegającego prawu węgierskiemu. Zdaniem Cégbíróság, takie przeniesienie wymaga, by spółka najpierw zakończyła swój byt, a następnie została ponownie utworzona zgodnie z prawem państwa, na którego terytorium zamierza ustanowić swą nową siedzibę.

Porady prawne

Cartesio wniosła apelację od tego postanowienia do Szegedi Ítélőtábla (regionalnego sądu apelacyjnego w Szeged), który zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem, czy przepis prawa węgierskiego, uniemożliwiający węgierskiej spółce, by przeniosła swoją siedzibę do innego państwa członkowskiego, zachowując przy tym status spółki prawa węgierskiego, jest zgodny z prawem wspólnotowym.

Trybunał (wielka izba) orzekł, co następuje:

1)      Sąd, taki jak sąd krajowy, rozpoznający apelację od postanowienia wydanego przez sąd rejestrowy, w którym odrzucił on wniosek o zmianę danych w tym rejestrze, należy uznać za sąd uprawniony do wystąpienia z wnioskiem o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym na mocy art. 234 WE, mimo iż ani w przypadku postanowienia sądu rejestrowego, ani w przypadku rozpoznania apelacji przez sąd krajowy nie jest przewidziane postępowanie o charakterze kontradyktoryjnym.

2)      Takiego sądu, jak sąd krajowy, którego orzeczenia wydane w ramach takiego sporu, jak spór zawisły przed sądem krajowym, mogą być przedmiotem skargi kasacyjnej, nie można uznać za sąd, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego w rozumieniu art. 234 akapit trzeci WE.

3)      Wobec istnienia przepisów prawa krajowego dotyczących prawa do zaskarżenia postanowienia w sprawie wystąpienia z odwołaniem prejudycjalnym, zgodnie z którymi całość sprawy będącej przedmiotem postępowania przed sądem krajowym pozostaje zawisła przed tym sądem, a jedynie postanowienie odsyłające jest przedmiotem ograniczonego odwołania, art. 234 akapit drugi WE należy interpretować w ten sposób, że uprawnienie przyznane na mocy tego postanowienia traktatu sądowi krajowemu nie może zostać podważone ze względu na stosowanie przepisów prawa krajowego dotyczących prawa do zaskarżenia postanowienia w sprawie wystąpienia z odwołaniem prejudycjalnym do Trybunału, pozwalających sądowi apelacyjnemu na zmianę tego postanowienia, jego uchylenie i nakazanie sądowi, który wydał to postanowienie, podjęcia na nowo zawieszonego postępowania krajowego.

4)      W obecnym stanie prawa wspólnotowego art. 43 WE i 48 WE należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie uregulowaniom państwa członkowskiego uniemożliwiającym spółce utworzonej na mocy prawa krajowego tego państwa członkowskiego, by przeniosła swoją siedzibę do innego państwa członkowskiego zachowując przy tym status spółki podlegającej prawu krajowemu państwa członkowskiego, zgodnie z którego prawem została ona utworzona.

ETS stwierdził, że w braku jednolitego uregulowania wspólnotowego państwo członkowskie ma prawo określenia zarówno kryterium powiązania, wymaganego od spółki po to, by mogła ona zostać uznana za spółkę utworzoną zgodnie z jego prawem krajowym i w związku z tym mogącą cieszyć się swobodą przedsiębiorczości, jak również kryterium wymaganego do utrzymania tego statusu w przyszłości.

W ramach tego uprawnienia mieści się możliwość, by to państwo członkowskie nie zgodziło się na zachowanie tego statusu przez spółkę podlegającą jego prawu krajowemu, jeżeli zamierza ona zreorganizować się w innym państwie członkowskim w taki sposób, by przenieść swoją siedzibę na jego terytorium, zrywając w ten sposób powiązanie przewidziane w prawie krajowym państwa członkowskiego, na podstawie prawa którego została utworzona.

ETS orzekł więc, że w obecnym stanie prawa wspólnotowego swoboda przedsiębiorczości nie stoi na przeszkodzie temu, by państwo członkowskie mogło uniemożliwić spółce utworzonej na mocy jego prawa, by przeniosła swoją siedzibę do innego państwa członkowskiego, zachowując przy tym status spółki prawa tego państwa.

Jednakże taki przypadek przeniesienia siedziby spółki należy odróżnić od przypadku przeniesienia spółki podlegającej jednemu państwu członkowskiemu do innego państwa członkowskiego ze zmianą mającego zastosowanie prawa krajowego, gdy spółka zmienia się w rodzaj spółki podlegający prawu krajowemu państwa członkowskiego, do którego się przenosi. Swoboda przedsiębiorczości dopuszcza bowiem tego rodzaju przekształcenie spółki, bez konieczności jej uprzedniego rozwiązania i likwidacji w pierwszym państwie członkowskim, o ile prawo państwa przyjmującego pozwala na takie przekształcenie, chyba że ograniczenie tej swobody byłoby uzasadnione nadrzędnymi względami interesu ogólnego.

Zdaniem ETS, państwo członkowskie może uniemożliwić spółce utworzonej na mocy swojego prawa krajowego przeniesienie siedziby do innego państwa Unii.

Swoboda przedsiębiorczości dopuszcza natomiast przeniesienie się spółki do innego państwa członkowskiego z przekształceniem w rodzaj spółki prawa tego państwa, bez konieczności jej rozwiązania i likwidacji w trakcie przekształcenia, o ile pozwala na to prawo państwa przyjmującego.

Orzekając w przedmiocie kwestii związanych z postępowaniem prejudycjalnym, Trybunał stwierdził, że postanowienie sądu krajowego w sprawie wystąpienia do ETS w trybie prejudycjalnym może podlegać zwykłym środkom odwoławczym przewidzianym w prawie krajowym. W niniejszym przypadku, regulacje prawa krajowego dotyczące prawa do zaskarżenia postanowienia w sprawie wystąpienia z odesłaniem prejudycjalnym stanowią, że całość sprawy toczącej się przed sądem krajowym pozostaje zawisła przed tym sądem, a jedynie postanowienie odsyłające jest przedmiotem ograniczonego odwołania. W związku z istnieniem tego rodzaju przepisów prawa krajowego do sądu krajowego należy wyciągnięcie konsekwencji z wyroku wydanego w ramach apelacji od postanowienia w sprawie wystąpienia z odesłaniem prejudycjalnym.

Wynika z tego, że ETS powinien, również dla jasności i pewności prawa, traktować postanowienie w sprawie wystąpienia z odesłaniem prejudycjalnym jako wiążące tak długo, jak nie zostanie wycofane lub zmienione przez sąd, który je wydał, gdyż jedynie ten sąd może decydować o wycofaniu go lub zmianie.

W związku z tym uprawnienie sądów krajowych do wystąpienia do Trybunału w trybie prejudycjalnym nie może zostać podważone ze względu na stosowanie przepisów prawa krajowego dotyczących prawa do zaskarżenia postanowienia w sprawie wystąpienia z odesłaniem prejudycjalnym, pozwalających sądowi apelacyjnemu nakazać sądom niższej instancji wycofanie wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym i podjęcie na nowo zawieszonego postępowania.

Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia  16 grudnia 2008 r. w sprawie C-210/06 - Cartesio Oktató és Szolgáltató bt.; http://curia.europa.eu


A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika