Sędzia nie może być pełnomocnikiem sądu

Sędzia sądu powszechnego nie może być pełnomocnikiem sądu jako jednostki organizacyjnej Skarbu Państwa (art. 87 § 2 k.p.c.).

Sąd Najwyższy zauważył, że zgodnie z 87 § 2 k.p.c. pełnomocnikiem osoby prawnej lub przedsiębiorcy, w tym nieposiadającego osobowości prawnej, może być również pracownik tej jednostki, jednak problem dotyczy kwestii ustrojowej, a w szczególności odpowiedzi na pytanie, czy i w jakim zakresie sędzia może pełnić - bez wyraźnego upoważnienia ustawowego oraz bez uszczerbku dla władzy, jaką sprawuje - funkcje inne niż sądzenie. Podstawowym zadaniem sędziego jest sprawowanie władzy sądowniczej. W Prawie o ustroju sądów powszechnych, jak również w innych ustawach, są liczne przepisy, które pozwalają obciążać sędziego - najczęściej za jego zgodą - zadaniami pozajurysdykcyjnymi, związanymi m.in. z administracją i zarządzaniem. Brak jest jednak przepisu upoważniającego do obciążenia sędziego, nawet za jego zgodą, obowiązkami pełnomocnika procesowego sądu, w którym ma on swoje miejsce służbowe, ani jakiegokolwiek innego sądu. Dlatego organ sądu nie może, wobec braku podstawy prawnej, ustanowić sędziego pełnomocnikiem procesowym sądu jako jednostki organizacyjnej Skarbu Państwa.

Sąd Najwyższy zwrócił również uwagę, że organem sądu w zakresie dysponowania budżetem oraz kontroli gospodarki finansowej i gospodaro wania mieniem Skarbu Państwa jest dyrektor. Przy przyjęciu, że sędzia może być pełnomocnikiem procesowym sądu, kompetencja do udzielenia pełnomocnictwa należałaby wówczas do dyrektora sądu, Taką sytuację, jako ustrojowo rażąco wadliwą, należy odrzucić. Nawet zaś jeśli pełnomocnictwa udzieli prezes, powierzanie sędziemu funkcji pełnomocnika Skarbu Państwa stawiałoby go sytuacji zagrażającej jego niezawisłości i bezstronności, byłby bowiem zmuszony wykonywać polecenia i dyrektywy prezesa oraz tłumaczyć przed nim swoje przedsięwzięcia procesowe.

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2012 roku, sygn. akt III CZP 75/12, www.sn.pl