Sprzeczne wyroki a stwierdzenie wykonalności w państwie obcym

25.10.2013

Wykonywanie orzeczeń sądów obcych w państwach Unii Europejskiej reguluje rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 2001, L 12, s. 1, dalej jako: rozporządzenie). Jedną z podstaw odmowy stwierdzenia wykonalności (przez sąd odwoławczy) jest sytuacja, gdy orzeczenia nie da się go pogodzić z wcześniejszym orzeczeniem wydanym w innym państwie członkowskim (art. 34 pkt 4 w zw. z art. 45 rozporządzenia). Sąd niemiecki, który rozpoznawał sprawę o stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu rumuńskiego, powziął wątpliwość, czy na tej podstawie można odmówić stwierdzenia wykonalności orzeczenia innego państwa, sprzecznego ze wcześniejszym orzeczeniem z tego samego państwa (sądy rumuńskie wydały dwa orzeczenia w sprawie o to samo i między tymi samymi stronami). Takie zagadnienie przedstawił Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako: TSUE), który stwierdził, że:

Artykuł 34 pkt 4 rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych należy interpretować w ten sposób, że nie obejmuje on sprzecznych ze sobą orzeczeń wydanych przez sądy tego samego państwa członkowskiego.

W uzasadnieniu TSUE podkreślił, że podstawy odmowy wykonania orzeczeń obcych państw należy wykładać ściśle. Samo brzmienie art. 34 pkt 4 rozporządzenia wskazuje, iż dotyczy ono sprzecznych ze sobą orzeczeń pochodzących z dwóch różnych państw członkowskich. Takie rozumienie przepisu wspiera zasada wzajemnego zaufania do wymiaru sprawiedliwości. Do badania zgodności z prawem orzeczenia wydanego w państwie członkowskim właściwe są sądy tego państwa. Gdyby uznać, że art. 34 pkt 4 rozporządzenia dotyczy również sprzeczności orzeczeń pochodzących z tego samego państwa, sąd orzekający co do wykonalności oceniałby kwestie zgodności orzeczenia państwa obcego z prawem tego państwa. Byłoby to porównywalne z kontrolą merytoryczną orzeczenia, o którego wykonanie wystąpiono, co jest jednak wyraźnie wykluczone na podstawie art. 45 ust. 2 rozporządzenia. Taka możliwość kontroli merytorycznej stanowiłaby w praktyce dodatkowy środek zaskarżenia przeciwko orzeczeniu, a podstawy odmowy wykonania przewidziane w rozporządzeniu nie mają na celu stworzenia dodatkowych środków zaskarżenia przeciwko prawomocnym orzeczeniom krajowym. Ponieważ zaś stosować tu należy wykładnię ścisłą, niedopuszczalne jest również stosowanie analogii.

Wyrok Trybunału (czwarta izba) z dnia 26 września 2013 r., sprawa C-157/12, www.curia.europa.eu

Zespół
e-prawnik.pl

Komentarze