Zachowek z gospodarstwa rolnego

Spadkodawca był właścicielem gospodarstwa rolnego. Miał dwoje dzieci, syna i córkę. W 1990 roku przekazał gospodarstwo w darowiźnie synowi. Ta darowizna wyczerpała cały spadek. Spadkodawca zmarł w 2004 roku. Po jego śmierci córka wystąpiła przeciwko bratu o zachowek. Brat bronił się zarzutem, że w chwili dokonania darowizny tylko on był uprawniony do dziedziczenia gospodarstwa rolnego, a wówczas obowiązywały jeszcze ograniczenia w tym zakresie.

Córka spadkodawcy wygrała w obu instancjach. Na skutek skargi kasacyjnej pozwanego sprawa trafiła do Sądu Najwyższego.

Porady prawne

Sąd Najwyższy przypomniał, że jeżeli spadkodawca dokonał darowizny wyczerpującej cały spadek, uprawniony do zachowku może dochodzić od obdarowanego roszczenia o zachowek w granicach określonych w art. 1000 k.c. Nie ma znaczenia, co było przedmiotem darowizny, ani też jaki był jej cel.

Sąd Najwyższy nie zgodził się z poglądem, że skoro w chwili dokonywania darowizny obowiązywały ograniczenia w dziedziczeniu gospodarstw rolnych (art. 1059 k.c.), a powódka nie miała uprawnień do dziedziczenia, to gospodarstwa nie można było brać pod uwagę przy ustalaniu zachowku. Znaczenie ma bowiem nie chwila dokonania darowizny, lecz chwila otwarcia spadku (czyli chwila śmierci spadkodawcy). A w 2004 roku wspomniane ograniczenia już nie obowiązywały. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 31 stycznia 2001 roku P 4/99 (Dz. U. z 2001 r., Nr 11, poz. 91) uznał art. 1059 k.c. za niezgodny z Konstytucją co do spadków otwartych po 14 lutego 2001 roku. W wyroku tym Trybunał zwrócił uwagę, że przepisy dotyczące zachowku należy dostosować do przepisów o dziedziczeniu ustawowym. To oznacza, że krąg osób uprawnionych do zachowku z gospodarstwa rolnego ustalany jest na zasadach ogólnych, bez ograniczeń.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2014 roku, sygn. akt I CSK 252/13, www.sn.pl


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika