Zmiana statusu przestępstwa a właściwość sądu

Sąd odpowiedział na pytanie czy zmiana ustawowego zagrożenia czynu określonego w art. 197 § 3 kk nadająca mu status zbrodni w myśl ustawy z dnia 27 lipca 2005r. o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks postępowania karnego i ustawy - Kodeks karny wykonawczy, powoduje zmianę właściwości rzeczowej sądu zgodnie z art. 25 § 1 pkt 1 kpk, jeżeli czyn został popełniony przed wejściem w życie tej ustawy, a nie zapadł jeszcze wyrok przed sądem dotychczas właściwym, tj. czy do rozpoznania tego typu spraw nadal właściwy jest sąd rejonowy czy sąd okręgowy?

Sąd Najwyższy uchwalił, że przepis art. 25 § 1 pkt 1 kpk, ustanawiający właściwość sądu okręgowego w sprawach o zbrodnie, obejmuje zakresem tej właściwości sprawy o czyny zabronione, które należały do kategorii zbrodni w czasie ich popełnienia. Oznacza to, że jeśli czyn zabroniony miał wtedy status występku, a po wniesieniu aktu oskarżenia do sądu rejonowego, jako rzeczowo właściwego, na skutek zmiany zagrożenia ustawowego włączony został do kategorii zbrodni, to taka zmiana ustawy, jako niekorzystna dla oskarżonego, nie może odnosić się do czynu objętego oskarżeniem (art. 4 § 1 kk). Zachowuje on zatem status występku, a właściwym do rozpoznania sprawy pozostaje sąd rejonowy.

Postępowania sądowe wszczęte wniesieniem aktu oskarżenia powinny toczyć się dalej w tym samym sądzie mimo zmiany statusu przestępstwa. Jest oczywiste, że kwestia właściwości rzeczowej sądu inaczej kształtowałaby się, gdyby po wniesieniu do sądu okręgowego aktu oskarżenia w sprawie o popełnienie zbrodni, nastąpiła zmiana ustawowa w przeciwnym kierunku, tj, gdyby czyn zabroniony mający status zbrodni stał się występkiem. Wtedy znalazłaby zastosowanie norma prawa karnego regulująca sposób procedowania w sytuacji, gdy pomiędzy czasem popełnienia przestępstwa, a czasem orzekania doszło do zmiany ustawy na względniejszą dla sprawcy. W myśl art. 4 § 1 kk stosuje się wówczas ustawę nową (lex mitior agit). Tak zatem, do czynu, który wcześniej był zbrodnią, znalazłaby zastosowanie ustawa, która złagodziła zagrożenie ustawowe, przenosząc go do kategorii występków. W razie niezamieszczenia przepisu intertemporalnego petryfikującego właściwość sądu okręgowego w sprawach dotyczących takich czynów zabronionych, znalazłyby zastosowanie przepisy art. 35 § 1 i 2 kpk, obligujące sąd okręgowy do przekazania sprawy sądowi rejonowemu przed rozprawą i uprawniające do takiego postąpienia wtedy, gdyby zmiana ustawy nastąpiła po rozpoczęciu rozprawy, a powstała konieczność jej odroczenia.

Zespół
e-prawnik.pl