Rozwód a zniesienie wspólności majątkowej

Odpowiedź prawnika: Rozwód a zniesienie wspólności majątkowej

Małżonkowie, których łączy wspólność majątkowa mogą ją znieść na dwa sposoby:

1. na podstawie umowy notarialnej,

2. na drodze sądowej.

Między tymi sposobami zniesienia wspólności istnieją trzy zasadnicze różnice:

Umowne zniesienie wspólności majątkowej może mieć miejsce tylko, jeśli oboje małżonkowie wyrażą zgodę na zawarcie takiej umowy. Jeśli jednak tylko jedno z małżonków chce znieść wspólność, a drugi nie, wówczas małżonek zainteresowany zniesieniem wspólności musi złożyć do sądu pozew o zniesienie wspólności majątkowej.

Na podstawie umowy można znieść wspólność dopiero od dnia zawarcia umowy, a na drodze sądowej z datą wskazaną przez małżonków, nawet wcześniejszą od daty wniesienia pozwu czy wydania przez sąd orzeczenia znoszącego wspólność. Sąd może znieść wspólność od dnia, w którym zaistniały ważne powody jej zniesienia. W praktyce sądów za ważny powód uzasadniający zniesienie wspólności uznaje się sytuację,  w której małżonkowie pozostają w  separacji i w rzeczywistości mają odrębne budżety. Takim ważnym powodem może być też alkoholizm małżonka czy rozrzutność, jeśli uniemożliwiają mu racjonalne wydawanie pieniędzy z domowego budżetu. Jednak te dwa ostatnie powody są indywidualnie oceniane przez sąd i nie zawsze uzasadniają zniesienie wspólności. Istnienie ważnych powodów musi udowodnić małżonek, który chce zniesienia wspólności.

Sądowe zniesienie wspólności majątkowej ma taki skutek, ze jest skuteczne wobec wszystkich bez względu na to, czy wiedzieli, iż małżonkowie nie pozostają już we wspólności, a zatem jeśli np. mąż zaciągnie dług po dniu oznaczonym w wyroku jako dzień zniesienia wspólności,  żona nie będzie  za niego odpowiadać zgromadzonym po tej dacie swoim majątkiem odrębnym.  Inaczej jest  w przypadku umownego zniesienia wspólności, które jest skuteczne wobec tych wierzycieli małżonka zaciągającego dług, którzy wiedzieli o zawarciu umowy.

Orzeczenie rozwodu ma również takie skutki jak sądowe zniesienia wspólności między małżonkami. Ustaje ona z  chwilą prawomocnego rozwiązania małżeństwa, tj. z chwilą uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, czyli wówczas, gdy minie termin do odwołania się od wyroku i żaden z małżonków go nie zaskarży.

Jeśli zatem jeden z małżonków chce złożyć pozew o rozwód, nie musi już składać odrębnego pozwu o zniesienie wspólności majątkowej.  Małżonek powinien wnieść dwa pozwy: o rozwód do sądu okręgowego i o zniesienie wspólności do sądu rejonowego tylko wtedy, gdy chce znieść wspólność z datą wcześniejszą niż przewidywana data wydania prawomocnego wyroku rozwodowego. Ważne jest przy tym, by pozew o zniesienie wspólności wnieść wcześniej niż pozew o rozwód. Pozew o zniesienie wspólności wnosi się do sądu rejonowego w okręgu, którego było ostatnie miejsca zamieszkania małżonków, jeśli chociaż jeden z małżonków jeszcze w tym okręgu przebywa. Jeśli oboje małżonkowie zmienili już miejsce zamieszkania, wówczas właściwy jest sąd miejsca zamieszkania pozwanego, a w braku tej podstawy sąd miejsca zamieszkania wnoszącego pozew. Sąd pobiera od takiego pozwu opłatę tymczasową w granicach od 30 do 600 zł.

Więcej informacji na temat umownego zniesienia wspólności majątkowej w artykule: Intercyza

Więcej informacji na temat rozwodu w artykule: Rozwód
Na stronach naszego serwisu znajduje się także wzór dokumentu Pozew o rozwód