Podstawa prawna wykonywania kontroli przez ZUS

Odpowiedź prawnika: Podstawa prawna wykonywania kontroli przez ZUS

Kwestia ta została uregulowana w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z art. 86 powołanej ustawy kontrolę wykonywania zadań i obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych przez płatników składek przeprowadzają inspektorzy kontroli Zakładu. Inspektor kontroli Zakładu wszczyna kontrolę u płatnika składek po okazaniu legitymacji służbowej i po doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli. Natomiast zgodnie z art. 90 tej ustawy czynności kontrolne prowadzone są w siedzibie płatnika składek oraz w miejscach prowadzenia przez niego działalności, a także w miejscu prowadzenia działalności przez osoby trzecie w związku z powierzeniem tym osobom niektórych czynności na podstawie odrębnych umów. Ustalenia kontroli opisuje się w protokole kontroli, który powinien zawierać:

1) oznaczenie terytorialnej jednostki organizacyjnej ZUS;

2) oznaczenie kontrolowanego płatnika składek;

3) oznaczenie inspektorów kontroli ZUS wykonujących kontrolę;

4) określenie zakresu kontroli;

5) czas trwania kontroli z określeniem daty wszczęcia i zakończenia kontroli oraz z wymienieniem dni przerwy w kontroli;

6) opis dokonanych ustaleń z podaniem podstaw prawnych;

7) przedstawienie dowodów;

8) pouczenie o prawie złożenia zastrzeżeń;

9) pieczęć i podpis inspektora kontroli ZUS;

10) informacje o wpisie do książki kontroli.

Przy czym jak wskazał Sąd Apelacyjny w Szczecinie „Nie wystarczy sporządzenie protokołu kontroli, aby stwierdzić, iż zgodnie z art. 90 ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi on podstawę do wydania decyzji administracyjnej, gdyż dokument z kontroli nie zastępuje uzasadnienia faktycznego, stanowiącego niezbędny i jeden z najistotniejszych elementów orzeczenia administracyjnego (art. 107 § 1 k.p.a. w zw. z art. 123 ustawy systemowej).”¹