Projekt zmian w Kodeksie karnym skarbowym

W Sejmie na początku lipca odbyło się pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw

Proponowane zmiany zawarte w projekcie w większości dotyczą szeroko pojętej niespójności zewnętrznej i wewnętrznej K.k.s. K.k.s. jest zespołem przepisów, których treścią zainteresowani są nie tylko fachowcy (wytrawni prawnicy), ale przede wszystkim szerokie rzesze obywateli, zwłaszcza podmioty gospodarcze (przedsiębiorcy).

Co dokładnie proponuje projekt?

Projekt proponuje bardzo dużo zmian. Niniejsze omówienie dotyczyć będzie tylko kilku spośród nich.

Porady prawne

I tak na przykład proponowana zmiana w art. 11 § 2 polega na wprowadzeniu możliwości, przy stwierdzeniu ograniczonej poczytalności sprawcy czynu zabronionego, odstąpienia przez sąd także od wymiaru środka karnego przepadku korzyści majątkowej lub ściągnięcia jej równowartości pieniężnej. Poza tym proponuje się także we wszystkich przepisach K.k.s. zrezygnować z określania przez sąd lub organ postępowania przygotowawczego obowiązku uiszczenia przez sprawcę przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego należności publicznoprawnej jedynie “narażonej” na jej uszczuplenie.

Czy kodeks karny skarbowy może przewidywać możliwość zaniechania ukarania sprawcy?

Tak, jest to jednak z propozycji projektu. Chodzi tu oczywiście o instytucję tzw. czynnego żalu. Projekt lepiej doprecyzowuje przesłanki ustawowe korzystania z instytucji czynnego żalu. Nadto projektowana zmiana przepisu w art. 18 § 1 pkt 1 wyłącza dopuszczalność orzeczenia przez sąd tytułem kary grzywny kwoty niższej niż ta, która faktycznie została uiszczona przez sprawcę.

Co proponuje projekt w zakresie samych przestępstw skarbowych?

Proponowana w art. 22 § 2 pkt 4 zmiana dotychczasowego określenia ustawowego “przepadek osiągniętych korzyści majątkowych” na nowe określenie ustawowe “przepadek korzyści majątkowej” lepiej odpowiada - zdaniem projektodawców - nowej konstrukcji prawnej środka karnego o charakterze dolegliwości ekonomicznej. W tej sytuacji projekt przewiduje uzupełnienie dotychczasowego katalogu środków karnych o nowy środek w postaci ściągnięcia równowartości pieniężnej przepadku korzyści majątkowej.

Odmiennie niż dotychczas, projekt przewiduje obligatoryjne stosowanie instytucji odpowiedzialności posiłkowej. Rozszerza katalog przypadków, w których nie wygasa odpowiedzialność posiłkowa podmiotu trzeciego (tj. także w sytuacji, gdy nie został wykonany środek karny ściągnięcia równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów).

Czy dużo miałoby się zmienić w sankcjach karnych?

Tak, w konsekwencji czego projekt przewiduje systemowe podwyższenie górnej granicy ustawowego zagrożenia karą pozbawienia wolności z 3 do 5 lat. Uzasadnione jest to aktualnymi względami kryminalno-politycznymi, tj. koniecznością zwiększenia skuteczności zwalczania niektórych najgroźniejszych przestępstw skarbowych na tle współczesnych tendencji rozwojowych prawa karnego gospodarczego.

Projekt przewiduje istotne zmiany środka karnego przepadku korzyści majątkowej pochodzącej z popełnienia przestępstwa skarbowego. W szczególności, w miejsce przepadku równowartości korzyści majątkowej pochodzącej z przestępstwa proponuje się instytucję ściągnięcia równowartości pieniężnej przepadku korzyści majątkowej. Praktycznym ułatwieniem w stosowaniu środka karnego o charakterze dolegliwości ekonomicznej będzie przewidziane tzw. procesowe ułatwienie dowodowe co do pochodzenia korzyści majątkowych z popełnienia przestępstwa skarbowego. Poza tym proponowany § 5 art. 33 reguluje kwestię orzekania środka karnego przepadku korzyści majątkowej w sytuacji, gdy jest ona objęta współwłasnością, a projektowany przepis art. 33 § 6 przewiduje zasadę pierwszeństwa praw podmiotów trzecich przed orzeczeniem środka karnego przepadku korzyści majątkowej na rzecz Skarbu Państwa.

Czy zmieni się nazewnictwo?

Projekt zawiera sporo propozycji zmian w objaśnieniach wyrażeń ustawowych. I tak między innymi projekt wprowadza nową definicję czynu zabronionego w kodeksie karnym skarbowym - jest to zachowanie o znamionach określonych w kodeksie, chociażby nie stanowiło ono przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. Określenie czynu zabronionego jako przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego może nastąpić tylko w niniejszym kodeksie. Jasno i precyzyjnie została zdefiniowana korzyść majątkowa i osobista (korzyść zarówno dla siebie, jak i dla kogo innego). Projekt ustala także, iż za wartość przedmiotu czynu zabronionego przyjmuje się jego wartość rynkową, ustaloną według przeciętnej cen rynkowych na terytorium RP, a w razie braku tych danych - na podstawie oszacowania. O wartości rozstrzyga czas popełnienia czynu zabronionego, a gdy nie można go ustalić - czas jego ujawnienia.

Jakie zmiany projekt proponuje w części szczegółowej?

Projektowana zmiana polegająca na skreśleniu w art. 58 § 1 jest oczywistą konsekwencją tego, że instytucja opłaty skarbowej od czynności cywilnoprawnej przestała istnieć. Dodanie w art. 59 nowej odmiany typu podstawowego czynu zabronionego służy objęciu kryminalizacją także tych zachowań sprawcy cechujących się istotnym stopniem społecznej szkodliwości czynu.
Projekt zmierza do objęcia kryminalizacją tych nowych zachowań, związanych ze zmianami w otoczeniu prawnofinansowym, które poprzednio zostały błędnie zlokalizowane poza K.k.s.

W projekcie zostały także zawarte propozycje zmian mających na celu w szczególności rozszerzenie potencjalnego zakresu ochrony karnej skarbowej na instytucje finansowe Unii Europejskiej.

Jakie zmiany w postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe?

Te propozycje można podzielić na trzy grupy. Pierwsza, to liczne zmiany wynikające z konieczności dostosowania autonomicznych przepisów procesowych K.k.s. do szerokich i poważnych zmian powszechnej procedury kodeksu postępowania karnego. Druga grupa zmian ma na celu dalsze usprawnienie, w szczególności uproszczenie i przyspieszenie postępowania, przy równoczesnym poszanowaniu zarówno podstawowych gwarancji procesowych uczestników postępowania, jak i uzasadnionych interesów finansów publicznych. Z kolei, trzecia grupa proponowanych zmian, to różne zmiany szczegółowe o charakterze przeważnie redakcyjnym, mające na celu eliminację dotychczasowych niejasności i niespójności sygnalizowanych przez doktrynę i praktykę stosowania Prawa karnego skarbowego.

Swoista odrębność postępowania w sprawach o wykroczenia skarbowe rodzi potrzebę zmian niektórych regulacji szczególnego postępowania mandatowego. I tak, proponuje się wyraźne wyeliminowanie ujmowania niekiedy w praktyce uprzedniego wszczęcia postępowania przygotowawczego jako negatywnej przesłanki postępowania mandatowego. Niewątpliwie istotny, pozytywny wpływ na praktykę mogą mieć zmiany proponowane w art. 137 § 2, polegające na dopuszczeniu nakładania kary grzywny w drodze mandatu karnego także w sytuacji, gdy przepis przewiduje obowiązek orzeczenia przepadku przedmiotów, a także zawężenie negatywnej przesłanki postępowania mandatowego do przypadków, gdy sprawca jest pod widocznym wpływem alkoholu, środka odurzającego lub innego, podobnie działającego środka. Również ta ostatnia zmiana wychodzi naprzeciw uzasadnionym potrzebom aktualnej praktyki, zwłaszcza w sprawach karnych celnych.

Różne zmiany proponowane w regulacji prawnej szczególnego (negocjacyjnego) postępowania w sprawie udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności przewidują między innymi obowiązek wręczenia pisemnego pouczenia sprawcy o prawie złożenia wniosku o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Dodany w art. 142 § 5 nakazywałby do sprawcy uczestniczącego w tym szczególnym postępowaniu negocjacyjnym stosować odpowiednio ogólne przepisy o podejrzanym, jeżeli przepisy rozdziału nie stanowią inaczej.

Projekt proponuje obligatoryjność udziału finansowego organu postępowania przygotowawczego lub jego przedstawiciela w rozprawie w tych tylko sprawach, w których organ ten wniósł uprzednio akt oskarżenia.

Wyłączenie stosowania szczególnego postępowania w stosunku do nieobecnych w wypadku, gdy oskarżony ukrył się po wniesieniu aktu oskarżenia proponuje się ograniczyć tylko do spraw o przestępstwa skarbowe.

Ustawa miałaby wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Źródło:

  • Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika